• ROTA
  • 9 SORUDA
  • DİKEN ÖZEL
  • GÜNÜN 11’i
  • DİKENLİK
  • AKŞAM POSTASI
  • VPN HABER
  • ENGLISH

Diken

Yaramazlara biraz batar!

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • EKONOMİ
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • YAZARLAR
  • SANAT
  • SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Doğalgazdaki krizin nedenleri ne, fiyatlar daha ne kadar yükselir?

18/10/2021 12:44


Doğalgaz, konutların ısınmasını ve bazı enerji santrallerinin çalışmasını sağladığı için tam da kış gelirken büyük önem taşıyan bir kaynak.

Bu yıl Avrupa gaz fiyatlarında şimdiye kadar yüzde 600’e varan bir yükseliş yaşandı. Bu da elektrik fiyatlarına yansıdı; Britanya’da kısa vadeli elektrik fiyatları bir ara normal seviyesinin 10 katına kadar çıktı.


Yükselen gaz fiyatları, gaz ithal ettiği ülkelerle sözleşmelerinin bu yıl sona ermesi sebebiyle Türkiye’yi de etkileyecek.

BBC Türkçe’nin haberine göre eski BOTAŞ (Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi) yöneticisi ve enerji uzmanı Ali Arif Aktürk, bu gelişmelerden ötürü Türkiye’nin gaz alım maliyetinin ortalama yüzde 30-35 artacağını öngörüyor.

Bu durumun hanehalkına nasıl yansıyacağı konusunda ise Aktürk, “Bunu tüketiciye ne şekilde yansıtırlar, o artık Hazine’nin gücüne bağlı” diyerek açıklıyor.

Evlere verilen doğalgazda kesintiler beklenmese de doğalgaz ile çalışan santrallerin zora girmesi durumunda elektrik kesintileri yaşanabilir.

Aktürk, “Kış çok soğuk geçerse sıkıntılı dönemlerde gaz santrallerinin gazı kesilir, o zaman da elektrik kesintileri başlar; elektrik kesintilerini de gezdirerek çözerler” diyor.

GazDay Enerji Danışmanlık Şirketi Genel Müdürü Mehmet Doğan da Türkiye’nin gaz alım faturasının önümüzdeki altı aylık dönemde yaklaşık 10 milyar dolar artabileceğini düşünüyor.

Bu artışların bir kısmının kamu tarafından karşılanması sebebiyle devletin artan gaz maliyetlerinin ne kadarını vatandaşa yansıtacağı henüz bilinmiyor.

Doğan ayrıca şu tavsiyeleri veriyor: “Hükümet zam yapmasa da siz siz olun gaz kullanmayın, az kullanmaya çalışın. Sonuçta bu ülkeye ve devlete zarar verecek bir şey. Yalıtımınızı yaptırın, polarlarınızı, kazaklarınızı giyin, evinizi 18 dereceye kurun ki az doğalgaz tüketilsin.”

Avrupa’daki enerji krizinin sebepleri

Avrupa’da krizin nedeni, hem arz hem talep hem de piyasa tarafında çok fazla unsurun bir araya gelmesiyle ortaya çıktı.

Pandeminin etkisini azaltmasıyla ekonomik büyümenin hızlanması ve sanayi üretiminin artması, doğalgaza talebi yükselten nedenler arasında.

Geçen kışın soğuk geçmesi ve evden çalışmanın artmasıyla hanelerin kullandığı doğalgaz miktarının artması da talebi yükseltti.

Avrupa’da geçen kış ortaya çıkan talep, gazın depolardaki oranının yüzde 30 gibi endişe verici seviyelere inmesine neden oldu.

Yeşil politikaların güç kazanmasıyla santrallerde kömür yerine daha yeşil olduğu kabul edilen doğalgaz kullanılmaya başladı.

Avrupa’nın genelinde rüzgar ve güneş gibi yeşil enerji kaynakları önceliklendirildi; nükleer santraller kapatıldı ve kömür kullanımı azaltıldı.

Ancak rüzgar ve güneşin istikrarlı bir şekilde enerji sağlayamaması, doğalgaza olan talebi artırdı.

Üreticiler ise artan bu talebe yetişemedi.

Gaz santralleri pandemi döneminde yapmaları gereken bakımları geciktirince artan talebe olması gerektiği kadar yetişemedi.

Norveç, beklenenden daha az gaz üretti.

Hollanda, gaz sahası Groningen’deki deprem riski nedeniyle üretimde kısıntıya gitti.

Rusya’nın Kuzey Akım 2 kozu

Diğer taraftan Avrupa’nın en büyük gaz ithalatçısı olan Rusya ise artan talebe ilave arz ile yanıt vermedi.

Buna neden olarak da Avrupa’nın karşı çıktığı Kuzey Akım 2 boru hattı projesini Rusya’nın bu vesile ile kabul ettirme gayreti gösteriliyor.

Gas&Power Enerji Uzmanı Emin Emrah Danış, bu süreci, “Başta Baltık ülkeleri, doğu Avrupa ülkeleri ve ABD olmak üzere kimi ülkeler, Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattının inşa edilmesini engelleyemese de iki seneye yakın bir süre geciktirdi” diyerek anlatıyor.

Danış, Ukrayna’yı es geçerek doğalgaz ihracatının önemli bir bölümünü Kuzey Akım 2 ve Türk Akım 2 boru hatlarına kaydırmayı planlayan Rusya’nın, AB’nin çıkardığı engellere ilave gaz tedariği yapmayarak yanıt verdiğini aktarıyor.

Danış’a göre Rusya’nın Kuzey Akım 2 boru hattına gaz doldurmaya başladığı haberleri gelse de bu hattan gaz akışı henüz başlamış değil.

Bütün bunlara bir de finansal piyasalardaki spekülatif işlemler eklenince Avrupa bir enerji krizine girdi.

Avrupa’da yükselen fiyatlar ise dünyanın kalanına da sıçradı.

İflas eden şirketler, üretimi kesen fabrikalar

Enerji uzmanı Mehmet Doğan bütün bu krizde suçun Avrupa’da olduğunu düşünüyor: “Avrupa’nın enerji ihtiyacı ve talebini doğru planlayamamış olmasından başka bir şey değil.“

Doğan’a göre piyasa koşulları ve doğalgaz alımı için yapılan sözleşmeler yüzünden bütün sektörlerdeki üreticiler için adil olmayan bir rekabet ortamı oluştu.

Bu yüzden kimi şirketlerin üretimini durdurduğunu söyleyen Doğan, “Her türlü malın temininde eksiklik, her türlü fiyatta yükselme beklemek lazım” diyor.

Türkiye’nin biten sözleşmeleri

Avrupa’da baş gösteren bu krize doğalgazın neredeyse tamamını ithal eden Türkiye de zor bir dönemde yakalandı. Türkiye’nin 2021 yılının sonuna kadar bitmesi beklenen ithalat sözleşmeleri var.

Doğalgaz, boru hatlarıyla taşınarak evlere ve santrallere ulaşıyor. Ancak doğalgazın ihtiyacı karşılayamadığı durumlarda ya da taşınamadığı yerlerde LNG devreye giriyor. LNG, doğalgazın belirli bir soğutma işleminin ardından sıvı hale dönüştürülmesiyle elde ediliyor, enerji ihtiyacının olduğu yerlere kolayca taşınabiliyor.

Türkiye de doğalgazın ihtiyacını karşılamadığı durumlarda LNG alınıyor. Türkiye’nin bu kış da LNG alması bekleniyor. Ancak LNG fiyatlarının da yükselmesi de enerji faturasının kabarmasına yol açacak.

Türkiye, doğalgazı Rusya, Azerbaycan ve İran’dan boru hatlarıyla, LNG’yi de Cezayir, Nijerya ve diğer ülkelerden gemilerle satın alıyor.

Türkiye’nin Rusya, Azerbaycan ve Nijerya ile 1990’lı ve 2000’li yıllarda imzaladığı uzun vadeli doğalgaz ithalat sözleşmelerinin ise bu yıl vadesi doluyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, ilave doğal gaz anlaşmasının Azerbaycan ile 2024 sonuna kadar geçerli olmak üzere yapıldığını açıkladı.

‘Faturayı yine biz ödüyoruz’

Gas&Power Enerji Uzmanı Emin Emrah Danış, “Döviz kurlarındaki artışı da dikkat aldığımızda enerji fiyatlarındaki artışın hem toplam enerji ithalat faturası hem de tüketicilere uygulanan nihai fiyatlarda önümüzdeki dönemde artışlara yol açması bekleniyor” açıklamasında bulunuyor.

Bu yüzden Danış’a göre konutlarda, fabrikalarda ve işyerlerinde elektrik ve doğal azın verimli kullanılması kamu kaynaklarının korunması ve karbon salımını düşürmek için önemli.

GazDay Enerji Danışmanlık Şirketi Genel Müdürü Mehmet Doğan ise kamunun artan maliyetlerinin vatandaşa yansıtılması gerektiği görüşünde.

Doğan şöyle devam ediyor: “Bu fatura hanehalkına, sanayiye ve enerji santrallerine yansıtılmalı, yoksa büyük bir zararı olur. İnsanların yaktıkları gazın fiyatını bilmesi lazım, devlete gelecek büyük yükü daha sonra yine biz ödüyoruz.”

Yeşil enerji bir hayal mi?

Uzmanlara göre Avrupa’daki enerji krizi yeşil politikaların da bir sonucu.

Enerji uzmanı Ali Arif Aktürk, karbon nötr bir dünyanın hayal olduğu görüşünde: “Karbon nötr bir dünyaya geçelim, bunu herkes istiyor. Ancak bunu sadece rüzgarla, güneşle, yanında bir yedeği olmadan yönetmenin imkanı yok. Ya nükleer santraliniz olacak, ya gaz ya kömür ya da petrolden elektrik üreteceksiniz bunların üretemediği dönemde.”

Uzmanların üzerinde anlaştığı bir diğer konu da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in elinin Avrupa’ya karşı güçlenmiş olduğu.

Putin, şimdiye kadar yaptığı gibi bundan sonra da her diplomatik meselenin tartışılması sırasında gaz kartını masaya koyabilecek.

Aktürk buna, “Putin’in bir cümlesiyle gaz piyasası yüzde 40 gerileyebiliyor” diyerek örnek gösteriyor.

Enerji uzmanı Mehmet Doğan da Avrupa’nın yeşil politikalarına karşı Putin’in güç kazandığı görüşünde: “Putin’in açıklamalarında da bu var, ‘Gazı istiyor musunuz, istemiyor musunuz? Biz gazı üret mi diyeceğiz üretme mi diyeceğiz?‘”

Doğan’a göre enerjide yeşil dönüşümün sağlanması için kriz yaşanmaması gerek: “Çünkü kriz altında kalan bir sistem hiçbir şeyle mücadele edemez.”

Enerji sektörü temsilcileri: Maliyetler kurtarmıyor, elektriğe yüzde 45 zam lazım

Kemal Ulusaler: Önümüzdeki kış can yakıcı şekilde hissedeceğimiz küresel enerji krizi

Reuters: Elektrik ve doğalgaza yüzde 15’e varan zam yolda

Elektriğe yüzde 15 zam!

Elektrik kesintilerinin nedeni ‘şirket-devlet hesaplaşması’ mı?

Elektrik şirketlerine devlet desteğinin faturası da abonelere!

Filed Under: Aktüel, Analiz

SON HABERLER

Prof. Çelik: Üç haneli enflasyon uzak değil

Prof. Dr. Aziz Çelik, Türkiye'de üç haneli enflasyonun 20 yıldan daha fazla … Devamı...

Danışmanı yazdı: ‘Demirtaş’ın Beyaz Sandalyesi’ raflarda

Kasım 2016’dan beri Edirne Cezaevi’nde tutuklu HDP’nin eski eş başkanı … Devamı...

DSÖ, maymun çiçeğinin Avrupa’da yayılması üzerine acil toplandı

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Avrupa'da 100'den fazla maymun çiçeği … Devamı...

Ev içindeki kirli hava da öldürüyor

MESUDE ERŞAN @mesudersan [email protected] Saygın tıp … Devamı...

Tahıl sektörü, gıdada ‘kırmızı alarm’ verdi

IAOM Avrasya Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy, iklim krizi nedeniyle … Devamı...

Resmi Gazete’de yayımlandı: Dört görevden alma, iki atama

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla bazı bakanlıklarda görevden alma … Devamı...

ABD, beş örgütü ‘terör’ listesinden çıkardı

ABD Dışişleri Bakanlığı, dünyanın farklı bölgelerinde faaliyet gösteren beş … Devamı...

Hafta içi iki kez zamlanan benzine 1 lira indirim

Bu hafta iki kez zam gelen benzine bugünden itibaren geçerli 1 lira indirim … Devamı...

Kadıköy’de diş hekimi muayenehanesinde öldürülmüş halde bulundu

Kadıköy'de 64 yaşındaki diş hekimi Şeyma Biran, muayenehanesinde ölü olarak … Devamı...

ORC anketinde AKP’ye iki kentten kötü haber

ORC Araştırma şirketinin anketine göre AKP, iki kentte CHP'nin gerisinde … Devamı...

İstanbul’da en çok kadın muhtar hangi ilçelerde?
Erdoğan, ‘siyasi cinayet’ iddialarının incelenmesini istedi

Ara

DİKEN’İ TAKİP EDİN

Osman Kavala 1663 gündür hapiste

YAZARLAR

İsveç Köftesi, Kürt Böreği

Bahadır Kaynak

Yekta Kopan’ın özrü, Gezi’nin sızlayan kemikleri…

Dağhan Irak

Akrep’te Ay Tutulması

Neslihan Kazdal

Buluşalım artık!

Psk. Dr. Feyza Bayraktar

Tekrardan kaçın ama sakınma!

Mustafa Dağıstanlı

Onca insan ‘sivil ölüme’ mahkûmken toplumda huzur olacaktı, öyle mi!

Murat Sevinç

Zafer Partisi nedir, kimin işine yarar?

Dağhan Irak

GÜNÜN 11’İ

Esfender Korkmaz: Doların daha da artması kaçınılmaz

Nasuhi Güngör: Tehlikeli bulduğum bazı yaklaşımlara dikkat çekmek istiyorum

Barış Yarkadaş: Türkiye büyük bir kıtlık tehlikesiyle karşı karşıya

Barış Pehlivan: AKP kulislerinde ‘tüzük yine esneyecek’ diye konuşuluyor

Kemal Öztürk: ‘Reis bir şey yapacak’

Yalçın Karatepe: Paranın değerini korumak için fazla bir alternatif kalmıyor

Burhanettin Duran: Mesele ‘fırsattan istifade pazarlık’ değil

Yücel Özdemir: NATO iş olsun diye üye sayısını artırmıyor

Figen Çalıkuşu: Terörist yetiştiren bir ticari şirket duydunuz mu?

Alaattin Aktaş: İkinci el konutları satanların amacı ne?

Necati Doğru: NATO-TOTO başladı

FOX TV sunucusu Selçuk Tepeli’den canlı yayında çiftçi tepkisi

Judoda Sümeyye Kaya Gymnasiade’de altın madalya kazandı

Pi sayısının virgülden sonraki 3 bin 600 basamağını ‘noter huzurunda’ ezbere okudu

Dürüm dağılmasın diye: Yenilebilir bant

Rapor yazmak için incelediği dokuların mikroskobik görüntülerini ‘Pathart’la sanat eserine dönüştürüyor

Valilikten kampanya: Sigarayı bırakan dört kişiye çeyrek altın

‘Arılar insanların geleceği’ diyen veteriner uyardı: Türkiye’de kovan başına bal üretimi artmalı

Yürüyemeyen zürafayı özel alçı imal edip ayağa kaldırdılar

Çevre halkının çok sevdiği ayıyı öldüren polis açığa alındı

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • EKONOMİ
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • YAZARLAR
  • SANAT
  • SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
  • AGORA
  • DİKEN’E TAKILANLAR
  • BİRİNCİ SAYFALAR
  • GÜNÜN 11’i
  • AKŞAM POSTASI
  • BU GAZETE…
  • DİKEN 5 YAŞINDA
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
  • E-mail
  • Facebook
  • Google+
  • Pinterest
  • RSS
  • Twitter
  • Vimeo
  • YouTube

"Genç gazeteci arkadaşlarıma! Bu meslek yorucu bir meslektir. Ama, insan büyük bir zevkle çalışır. Kalemine daima efendi kal, uşak olmamaya gayret et. Mecbur kalırsan kır, sakın satma." Sedat Simavi