Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği 26’ncı Taraflar Toplantısı’nda (COP26) ilk hafta tamamlanırken sera gazı emisyonlarına en fazla katkı yapan kömür kullanımını bırakmaya yönelik adımlar atıldı. Ancak Paris İklim Anlaşması’nı onaylayan Türkiye’den kömürden çıkışa dair henüz bir açıklama gelmedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan İskoçya’nın Glasgow kentinde başlayan COP26 İklim Zirvesi’ne ‘güvenlik eksikliği’ nedeniyle katılmadığını açıklamıştı. İtalya’daki G20 Zirvesi’nde ABD Başkanı Joe Biden ile yaptığı görüşmenin ardından Ankara’ya dönmüştü.
46 ülke, ‘Kömürden Temiz Enerjiye Küresel Geçiş Deklarasyonu’ yayımlayarak yeni kömür yatırımlarını sonlandırmak, temiz elektrik üretimini hızlandırmak, elektrik üretiminde kömürden çıkmak ve bu dönüşümden etkilenecek kömür işçileri ve bölgelerini gözetme taahhüdünde bulundu.
Deklarasyona en çok kömür kullanan ülkelerden Güney Kore, Endonezya ve Vietnam da imza atarak ilk kez kömürü kullanımdan kaldırma ya da yeni kömür santrali inşa etmeme sözü vermiş oldu.
Bunun yanı sıra 25 ülke ve kamu bankası artık fosil yakıt projelerini desteklemeyi bırakıp yenilenebilir enerji projelerine finansman ve destek sağlayacağına dair söz verdi.
Türkiye sessiz
Tüm bu adımların yanında Türkiye’nin sessizliği dikkat çekti. Çünkü Paris İklim Anlaşması’nı onaylamış olmasına rağmen ne yeni kömürlü termik santral yapmayacağına, ne de kömürden çıkış tarihine dair bir açıklama yaptı.
İklim değişikliği üzerine çalışan düşünce kuruluşu E3G tarafından hazırlanan son rapora göre kömür santrali projelerinin yüzde 80’i Çin, Hindistan, Vietnam, Endonezya, Türkiye ve Bangladeş’te.
Kömür kullanımının son bulmasına yönelik bildiriye imza atan kurumlar, Paris İklim Anlaşması’nı onaylayan ve 2053 için net sıfır karbon hedefini açıklayan Türkiye’nin adım atmasını bekliyor. Bu anlamda vaatlerin yerine getirilmesinde gereken en hızlı ve gerçekçi adım ise kömürü en geç 2030 yılına kadar elektrik sisteminden çıkarmak olacak.
Türkiye 2053 net sıfır hedefinde kararlıysa kömürden çıkış tarihi açıklamak zorunda; çünkü söz konusu rapor gösteriyor ki mevcut politikalarla bu hedefi yakalaması imkansız. Türkiye kömürden çıkış tarihini belirleyip küresel işbirliklerine ne kadar erken katılırsa, bu süreç toplumun geneli için o kadar kazançlı olacak.
İmzası bulunan kurumlar, Türkiye’nin COP26 bitmeden yeni kömürlü termik santral yapmayacağını ve kömürden çıkış tarihini açıklamasını talep ediyor.
İmzacı kurumlar şöyle;
Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe)
Bilim Virüsü İklim Öncüleri
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği
EKOSFER
Fridays For Future Türkiye
Greenpeace Akdeniz
İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği
Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal)
Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL)
Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)
WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)
Yeşil Düşünce Derneği
Youth for Climate Türkiye
Yuva Derneği