AYNUR KOLBAY
aynurkolbay@hotmail.com
@okumak_zamani
“Bozulan bir ekosistemi yeniden canlandırmak zordur ve onu eski haline geri döndürmek pratikte imkânsızdır. Büyük farklılıklar olmasa da küçük farklılıklarla değişim büyük olacaktır.”
Evrende var olan her canlının birbiriyle bir bağı olduğunu ve bu sistemde yerinden oynatılan en ufak bir parçanın bile çok büyük sonuçlar doğuracağını bilmek ve bunu küçük yaşlardan itibaren herkesin anlamasını sağlamak, hepimize düşen görevlerden biri sanırım. Özellikle dünya üzerindeki ekolojik dengeyi bozacak en ufak bir müdahalenin ne kadar büyük ve geri dönüşü olmayan sonuçlar doğuracağını da çocuklara doğru bir şekilde anlatmak çok önemli.
Meav Yayıncılık’tan çıkan ‘Kurtların Dönüşü’, tam olarak bu konuya odaklanan, belgesel kıvamında bir kitap olarak tarif edilebilir. Konusu, yaklaşık 9 bin kilometrekare genişliğinde, 1872’de milli park ilan edilmiş, birçok canlı türüne ev sahipliği yapan ABD’deki Yellowstone’un karmaşık ekosistemi üzerine kurulu.
Amerikan hükümeti 1800’lerin sonunda Vahşi Batı’yı evcilleştirmek ve çiftlik hayvanlarını tehdit eden yaban hayatından kurtulmak için avcılara ikramiye teklif ederek pek çok kurdun avlanmasına neden oluyor. Ve böylece 1926 yılına gelindiğinde Yellowstone Milli Parkı’ndaki kurt sürüleri tamamen ortadan kalkıyor. Otlakları evcilleştirmek üzere gerçekleştirilen bu ‘plansız deney’, parkın ekosisteminde çok büyük bir dengesizliğe ve beklenmedik sonuçlara neden oluyor.
Besin zincirinde çok büyük bir yere sahip kurtların yok olmasıyla birlikte, kurtların avlayıp yedikleri elkler gittikçe çoğalmaya başlıyor. Otçul elklerin çoğalmasıyla birlikte parktaki ağaç ve bitkilerin devamlılığı da bir süre sonra sona eriyor. Kurtların sahneden yok olması, sadece elkleri ya da bitkileri değil, pek çok canlı türünü de dolaylı ya da dolaysız yoldan etkiliyor.
Kitapta o bölge için gereksiz gibi görülen bir canlı türünün ortadan kalkmasıyla birlikte, kartallardan ayılara, kunduzlardan bizonlara, yırtıcı kuşlardan böceklere ve hatta bitki örtüsüne kadar pek çok canlının yaşamında ne büyük farklar meydana geldiği bilimsel bilgilerle birleştirilerek aktarılıyor.
Kitabın adından da anlaşıldığı üzere yıllar sonra, bu plansız hamlenin ekosistem üzerinde yarattığı olumsuz etkiler su yüzüne çıkınca, kurtların parka geri getirilerek doğanın kendi kanunlarıyla birlikte yeniden düzene girmesi bekleniyor. Kurtların dönüşüyle birlikte meydana gelen dönüşüm de yine farklı canlıların yaşam döngüleri üzerinden, etkileyici ayrıntılar eşliğinde anlatılıyor.
Çocuklara bir şeyi öğretmenin en güzel yolu konuyu hikâyeleştirmek ya da hayallerinde canlandırmalarını sağlamak diye düşünüyorum. ‘Kurtların Dönüşü’nde de konu belgesel diliyle ve harika bir görsellikle verildiği için okuyucunun zihninde canlandırması ve bilgiyi özümsemesi kolaylaşıyor.
Çocuklara evrende yer alan her canlının bir görevi olduğunu kavratabilmek, buradan yola çıkarak korkutucu, tiksindirici ya da gereksiz gördüğümüz her hayvanın bu ekosistemin devamı için olmazsa olmaz bir yere sahip olduğunu göstermek ve konu hakkında daha fazla düşünmesini sağlamak için de önemli bir kitap ‘Kurtların Dönüşü.’
Uzun yazıları ve kimi noktalarda fazlasıyla belgesele kaçan dili dolayısıyla 10 yaş ve üzeri çocuklar için daha uygun denebilir. Ancak küçük çocuklarla da bir yetişkin eşliğinde, belli kısımları kısaltılarak ve belki biraz da basitleştirilerek özellikle resimler aracılığıyla sohbete dönüştürülerek okunabilir.
Keyifli okumalar.
Yazar Adı: Jude Isabella
Resimleyen: Kim Smith
Sayfa Sayısı: 44
Yayınevi: Meav Yayıncılık