AYNUR KOLBAY HÜLYA
aynurkolbay@hotmail.com
@okumak_zamani
Edebiyata düşkünlüğüyle de bilinen önemli düşünürlerden Walter Benjamin’i genelde yetişkinler için yazdıklarıyla tanıyoruz. 1892-1940 yıllarında yaşamasına rağmen, günümüzde bile hâlâ güncelliğini ve değerini koruyacak cinsten kitaplara imza attığı malum.
Nesin Yayınevi tarafından okuyucuya kazandırılan ‘Karmakarışık 1 Gün ve 15 Bilmece’ isimli çocuk kitabı, Benjamin’in 1932 yılında Güneybatı Alman Radyosu’nda çocuklar için hazırladığı ‘Denksport’ (Beyin Jimnastiği) isimli radyo programının metni aslına bakılırsa. Bu konuşma metni Cemal Ağca tarafından Türkçe’ye çevrilmiş, Esin Pervane tarafından da kısaltılarak dilimize uyarlanmış. Ve ortaya tuhaflıklar, sorular ve mizahla dolu düşündürücü bir kitap çıkmış.
Kitap, Walter Benjamin’in çocuklar için yazdığı bir giriş bölümüyle başlıyor. Kitabın özelliğini ve içinde gizlenmiş tuhaflıkları ve bilmeceleri bulabilmek için dikkatli olmaları gerektiği konusunda uyarıyor. Ardından okuyucuya kitabın sonunda tüm cevaplara ulaşabileceğini ama buna rağmen kolayı seçmemesini ve düşünmesini öğütleyen bir tavsiyede bulunuyor.
“Bence, size düşünmeyi öğütleyen bu öyküye bir şans verin. Azıcık düşünerek çözülemeyecek bir soru ya da sorun var mı ki dünyada?”
Ardından tuhaf mı tuhaf, yer yer komik yer yer de kafa karıştırıcı bir öykü başlıyor. Her alışageldiğimiz öykü gibi bu öykünün de bir giriş, gelişme ve sonuç bölümü var. Ancak olaylar hiç de alışageldiğimiz şekilde ilerlemiyor.
Öykünün içinde direkt göze çarpan bazı tuhaflıklar okuyucuyu şaşırtıyor. Yer yer direkt soru olarak ortaya çıkan bilmeceler düşündürtüyor. Ama en tuhafı da öykünün içine gizlenmiş ve fark etmesi biraz zaman alan gariplikleri bulmak. Bu bazen metinde geçen bir cümle olabildiği gibi, bazen de resimlerin arasına gizlenmiş bir ipucu olarak karşınıza çıkabiliyor.
Bir yetişkin olarak Benjamin’in öğüdünü dinlemeyip, kitabın sonunda cevapların verildiği ‘Tuhaflıklar ve Yanıtlar’ bölümünü yer yer açarak okuduğumu itiraf etmeliyim. Hatta bu bölüm sayesinde okuyarak geçtiğim ve hiç fark etmediğim tuhaflıkları da fark ettim.
Özellikle dokuz yaş ve üstü çocuklarla birlikte okumak, bilmeceler ve gizemler üzerine birlikte kafa yormak için harika bir fırsat yaratan kitabı, tuhaf bir bulmaca çözüyormuşsunuz gibi de düşünebilirsiniz.
Görsel olarak da sıkı bir takip gerektiren bu kafa açıcı kitabın dönemsel atmosferi çok iyi yansıtan çizimleri ise Mustafa Savaş’a ait. Dikkatlerin tetikte olduğu, algıların tamamen açıldığı, bir yandan resim bir yandan da öykü takibi yapmayı gerektiren kitabı, evlere kapandığımız şu günler için harika bir beyin jimnastiği olarak düşünebilirsiniz.
Keyifli okumalar.
Yazar Adı: Walter Benjamin
Çizer Adı: Mustafa Savaş
Sayfa sayısı: 42 sayfa
Yayınevi: Nesin Yayınevi