Birleşmiş Milletler’in Suriye’de beşinci yılına giren iç savaşı durdurmak için hazırladığı çözüm tasarısı zorlu bir engelle karşı karşıya. Ülkede Esad rejimine karşı savaşan gruplardan hangilerinin terörist kabul edileceğine karar verilememesi ateşkesi çıkmaza sürükleyebilir.
BM Güvenlik Konseyi’nin, aralarında ABD, Rusya, İran ve Türkiye’nin de bulunduğu büyük güçlerin girişimiyle 18 Aralık’ta kabul ettiği ateşkes fikri, İslam Devleti ve El Kaide bağlantılı Nusra Cephesi gibi militan örgütleri kapsamıyor.
FOTO: Reuters
Reuters tarafından görülen ve doğruluğu iki farklı diplomat tarafından onaylanan taslak müzakere belgesi, ateşkesi imzalayacak bütün isyancı gruplar ve ülkelerin kabul etmesi gereken sekiz ‘çerçeve prensip’ içeriyor.
Diplomatlar belgenin aslen BM tarafından hazırlanan bir taslak olduğunun altını çizerken, ABD, BM ve diğer diplomatlar arasında birçok taslağın gidip geldiğini belirtti. Diplomatlar gündemdeki planın mevcut haliyle sorunlu bir ateşkese yol açabileceğine dikkat çekiyorlar. Ateşkes planı aynı zamanda müzakerelerde çözüme kavuşmamış konuları da içeriyor. Bu konuların arasında ‘çatışmaların izin verildiği terörist örgütlerin’ nasıl tanımlanacağı da yer alıyor. Diplomatlar ve analistler, Nusra Cephesi üyelerinin tek bir noktadan ziyade Suriye’nin kuzeyine yayılmış olduğunu ve bu gruba yönelik saldırıların sivillere de zarar vereceğini belirtiyorlar.
Terörist sayılacak grupları Ürdün belirleyecek
Saldırıların yapılabileceği grupların belirlenmesi görevi ise Ürdün hükümetine verildi. Karşılaşılacak zorlukların bir sinyali olarak, barış görüşmelerinde yer almayı kabul eden Ceyş ül İslam örgütünün liderinin geçen hafta hava saldırılarında öldürülmesi gösteriliyor. İsyancı kaynakların verdiği bilgiye göre hava saldırısını Rus uçakları düzenledi.
FOTO: REUTERS
Esad ve muhalifler arasındaki görüşmeler 25 Ocak’ta
Suriye’de en az 250,000 kişinin ölümüne neden olan iç savaşın sona erdirilmesi için BM’nin görevlendirdiği Staffan de Mistura, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad ile muhalif gruplar arasındaki görüşmeleri 25 Ocak’ta Cenevre’de başlatmayı umduklarını söylemişti.
Reuters’in ulaştığı belgeye göre, Suriye’nin toprak bütünlüğü gibi konularda hızlıca uzlaşıya varılması mümkün görünüyor. Ancak ‘Suriye’de yasadışı bulunan savaşçıların’ ülkeden ayrılması gibi konular ise tarafları zorlayacak gibi duruyor. Zira bu tür bir ifade, ülkede Esad’ı desteklemek için bulunan İran, Rus ve Iraklı milislerin ‘yasalar çerçevesinde’ ve ‘Suriye hükümetinin daveti üzerine’ ülkede bulunduklarını öne sürmesine imkan verebilir. Bu da büyük ihtimalle Suriyeli muhaliflerin itirazlarına neden olacak.
Üç farklı ateşkes yöntemi gündemde
Belge, Suriye’de bölgeden bölgeye değişebilecek üç farklı ateşkes yöntemi sunuyor; ‘İstenmeyen’, yani büyük ihtimalle ‘terörist’ olarak tanımlanacak grupların yer almadığı bir ateşkes; Genel prensipleri kabul eden herkese açık bir ateşkes ve son olarak belirli silahların kullanımını yasaklayarak şiddeti azaltacak sınırlı bir ateşkes.
Diplomatlar ve analistler ise silahların bırakılması bir yana, Esad hükümeti ve muhalif ve isyancı grupları masa etrafına toplamanın ne kadar zor olduğunun altını çiziyorlar.