EMİN ARSLAN
Kadir Has Üniversitesi’nin son 10 yıldır her yıl yürüttüğü ‘Türkiye Eğilimleri’ araştırmasına göre halkın en önemli gördüğü sorun yüzde 19.8’le ‘terör’. Yüzde 41.6’lık kesimin ortak dertleri ise ‘ekonomik durgunluk’, ‘işsizlik’ ve ‘hayat pahalılığı.’
Prof. Dr. Mustafa Aydın’ın koordinasyonunda akademik bir ekip tarafından yürütülen araştırma, 25 Kasım-13 Aralık 2019 tarihleri arasında, 26 ilde 18 yaş üstü 1000 kişiyle yüz yüze görüşerek yapılmış.
Araştırmaya göre toplumun yüzde 46.2’si kendini ‘dindar/muhafazakar’ olarak tanımlarken, yüzde 68.8 ‘inançlı’ olduğunu, yüzde 24.5 ise ‘dindar’ olduğunu söylüyor. ‘Başınızı örtüyor musunuz?’ ya da ‘Eşiniz başını örtüyor mu’ sorularına yüzde 62’lik kesim ‘Hayır’ yanıtını verdi.
Araştırmada akademisyen ekiple koordineli bir şekilde çalışan Akademetre Research & Strategic Planning’in kurucusu Dr. Halil İbrahim Zeytin, ‘başörtüsü’ sorusunun sadece ebeveynlere sorulduğunu, ailelerin kız çocukları da düşünülürse başörtüsü takmama oranının daha da artacağını söyledi.
Türklerin sorunu ‘terör’, Kürtlerin ‘işsizlik’
‘Türkiye’nin Sorunları’ bölümünde ‘FETÖ’ ile mücadele yüzde 10.5’le dördüncü sırada yer aldı. ‘FETÖ’ 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası ilk üçteydi.
‘Kürt sorunu’ ise yüzde 3.4’lük kesime göre en önemli sorun.
Prof. Aydın, bu oranları ‘FETÖ’ ve ‘Kürt sorunu’nun halkın gündeminden büyük ölçüde düşmesine yordu. Aydın, ‘Kürt sorunu’ düşük yüzde alsa dahi halkın genelinde ‘terör’ün yine ‘Kürt Sorunu’yla bağlantılı görüldüğünü söyledi.
‘Türk kökenliler’in en büyük gündeminin yüzde 20’yle ‘terör’ çıktığı araştırmada, ‘Kürt kökenliler’in en büyük sorunu yüzde 21.5’le ‘işsizlik.’ Hayat pahalılığı iki kesimde de ikinci sırada çıkarken, ‘Türk kökenliler’in üçüncü önceliği ‘işsizlik’, ‘Kürt kökenliler’in ise ‘terör’.
Halk en çok TSK’ya güveniyor, en az güven medyaya
Araştırmaya göre ‘Kurumlara Güven Derecesi’ başlığında ‘Pozitif Değerler Toplamı’ (kesinlikle güveniyorum ve güveniyorum oranlarının toplamı) en yüksek kurum yüzde 60.6 ile Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK). İkinici sırada yüzde 59’la jandarma, üçüncü sırada yüzde 56.8’le polis geliyor. Cumhurbaşkanlığı ise yüzde 49.8’le dördüncü sırada.
Halkın yargıya güveni Diyanet İşleri Başkanlığı’nın da altında, yüzde 43’te kalırken, son sırada yüzde 41.9’la medya var.
MHP’yi başarılı bulanların oranı, son oyundan fazla
Toplumda AKP’nin başarılı bulunma oranı yüzde 42.7. Bu oran CHP için 30.9, MHP için 23.5, İYİ Parti için 19.4 ve HDP için 12.7.
Partisini en çok eleştirenler HDP’liler
‘Seçmenlerin Kendi Partilerini Değerlendirmesi’ kısmında ise kendi partisine en eleştirel yaklaşan seçmen grubu yüzde 51.9’la HDP’de. AKP seçmeninin yüzde 82’si partiyi başarılı bulurken, 2017’de bu oran yüzde 88’di.
En başarılı lider Erdoğan
En başarılı bulunan lider yüzde 45’le Tayyip Erdoğan. Son genel seçimde yüzde 1.5 oy alan Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu yüzde 9 oranında başarılı bulunuyor.
Tayyip Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu, Devlet Bahçeli, Meral Akşener ve Sezai Temelli/Pervin Buldan arasında geçen yıla göre kendi parti tabanında başarılı bulunma oranını artıran tek lider ise Devlet Bahçeli.
Erdoğan’ı destekleme oranı yüzde 30.9; başarılı bulma oranı yüzde 42.5. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini başarılı bulma oranı ise yüzde 39.3. Başarısız bulanların oranı yüzde 29.4.
AKP dahil Meclis’teki bütün siyasi partilerin geçen seneye göre cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine verdiği destek azalırken sadece HDP’de geçen sene yüzde 20 olan oranın yüzde 31.7’ye yükselmesi dikkat çekti.
Araştırmaya göre halkın ezici çoğunluğu (yüzde 83.6) muhalefet partilerinin kontrol ettiği belediye başkanlıklarının çalışmalarının merkezi yönetim tarafından engellendiğini düşünmüyor.
Türkiye’de siyasi kutuplaşma olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 50.8. Yüzde 73.1’le en çok HDP seçmeni böyle düşünürken, MHP seçmeninin yüzde 59.4’ü kutuplaşma olmadığını düşünüyor.
İmamoğlu’nu en başarılı bulan İYİ Partililer, CHP’liler üçüncü sırada
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun şu ana kadarki çalışmalarını başarılı bulma oranı yüzde 40. En başarılı bulan kesim yüzde 93.3’le İYİ Parti seçmeni. İkinci sırada yüzde 66.6’yla HDP yer alırken CHP yüzde 66.2’yle üçüncü sırada.
MHP seçmeni yüzde 57.9’la İmamoğlu’nu ‘ne başarılı ne başarısız’ bulurken AKP’de bu oran yüzde 51.4.
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın şu ana kadarki çalışmaları ise yüzde 80 oranla en çok HDP ve İYİ Parti seçmeni tarafından başarılı bulundu. Bu iki seçmen grubunu yüzde 70’le MHP izliyor.
Yavaş’ın mensubu olduğu CHP’nin seçmeni ise yüzde 66’yla dördüncü sırada yer alıyor.
AKP’den Yavaş’a destek yüzde 32.4. ‘Ne başarılı ne başarısız’ diyen AKP’lilerin oranı yüzde 54.
Türkiye’de yeni bir siyasi partiye ihtiyaç olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 18.7. Olası bir yeni partinin siyasi yelpazedeki yerinin yüzde 56.1’le ‘merkez’ olması eğilimi var.
En az ‘önyargı’ İmamoğlu’na
Ekrem İmamoğlu’nun, Muharrem İnce’nin veya Ali Babacan/Abdullah Gül’ün yeni parti kurması halinde seçmenin tavrının da sorulduğu araştırmada İmamoğlu’na ‘Asla oy vermem’ diyenlerin oranı yüzde 30.9 çıktı. İnce’de bu oran yüzde 43.4, Babacan/Gül’de ise yüzde 47.9 oldu.
Bugün seçim olsa AKP yüzde 40, CHP yüzde 33, MHP yüzde 8
‘Bugün seçim olsa kime oy verirsiniz?’ sorusuna verilen yanıtlara göre partilerin oy dağılımı şöyle:
- AKP yüzde 40.2
- CHP yüzde 33.0
- HDP yüzde 9.2
- MHP yüzde 8.3
- İYİ Parti yüzde 8.1
‘Kesinlikle oy vermem‘ denen partiler arasında yüzde 42.3’le HDP ‘birinci.’
Toplumda tasarruf oranı yüzde 4
Araştırmaya göre halkın sadece yüzde 4’ü tasarruf yaparken, yüzde 44.6’lık bir kesim eğer tasarruf yapsa bunu altın alarak yapacağını söyledi. ‘Evde elimin altında tutarım ‘ diyenlerin oranı ise yüzde 29.
Türkiye’deki vergi sisteminin adaletli tasarlandığını düşünenlerin oranı yüzde 15.5.
Hükümetin dış politikasını başarılı bulma oranı AKP’de azalma trendindeyken MHP’de artış trendinde. Bu yıl AKP’de destek oranı yüzde 43.4, MHP’de yüzde 45.4.
Halkın yüzde 26’sı için Myanmar Türkiye’ye tehdit!
Toplumda ABD, İsrail, İngiltere, Fransa ‘Türkiye için tehdit oluşturan devletler’ sıralamasında ilk sıraları alırken, halkın yüzde 26’sı Myanmar’ın Türkiye için tehdit oluşturduğunu düşünüyor!
Toplumun yüzde 50’den fazlası Türkiye’nin, sorun yaşadığı ülkelerle ilişkilerini düzeltmek için çaba göstermemesi gerektiğini düşünüyor.
AB’ye üye olmak isteyenler yüzde 51, üyeliğe inananlar ise yüzde 29
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) üye olmasına destek verenlerin oranı yüzde 51; ‘üye olabileceğini düşünenlerin’ oranı ise yüzde 29.
‘Yaşadığınız şehirde olası bir deprem felaketi için gerekli/yeterli önlemlerin alındığını düşünüyor musunuz?’ sorusuna yüzde 60 oranında ‘Hayır’ cevabı verilirken, ‘Deprem anında kullanmak üzere deprem çantası hazırladım’ diyenlerin oranı sadece yüzde 18.9.
Toplumun yarısı kitap okumazken, yılda kişi başına okunan kitap sayısı 5.8. Her dört kişiden üçüü tiyatroya gitmiyor, sinemaya hiç gitmeyenlerin oranı yüzde 40. ‘Televizyon izlemiyorum’ diyenlerin oranı ise sadece yüzde 7.3.
