Süper Lig yayın ihalesinde dolar kurunun 3 lira 26 kuruşa sabitlenmesine karşı çıkan Fenerbahçe Başkanı Aziz Yıldırım’la, “O kadar ilgiliyse kendi yapsaydı” diyen Kulüpler Birliği Vakfı Başkanı Göksel Gümüşdağ arasında canlı yayında yaşanan tartışma, ihaleye ilişkin soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Yıldırım, ihaleye fesat karıştırılmış olması halinde mahkemeye gideceğini söylerken, Gümüşdağ, dolar kurunun sabitlenmesini yayıncı kuruluşa yapılan bir ‘jest’ olarak yorumladı.
Dolar kuru neden 3 lira 26 kuruşa sabitlendi? Kulüplerden neden imza istendi? Kurun sabitlenmesi kulüpleri ne kadar gelir kaybına uğratacak? 9 Soruda…
1- İhaleyi kim düzenledi, süreç nasıl işledi?
Fotoğraf: tff.org
Süper Lig ve TFF 1’inci Lig’in yayın hakları ihalesini, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) ve Kulüpler Birliği Vakfı tarafından kurulan ‘yayın ihalesi komisyonu’ düzenledi.
Komisyonda, TFF Başkanı Yıldırım Demirören, TFF başkanvekilleri Servet Yardımcı ve Hüsnü Güreli, TFF yönetim kurulu üyesi Cengiz Zülfikaroğlu, TFF Genel Sekreteri Kadir Kardaş, Kulüpler Birliği Başkanı Göksel Gümüşdağ, Çaykur Rizespor Başkanı Metin Kalkavan ve Kulüpler Birliği Genel Sekreteri Mesut Altan yer aldı.
İhale komisyonunun 28 Temmuz 2016’da yaptığı toplantıyla ilk adımın atıldığı ihale için şartname alma süresiyse 14 Kasım’da başladı.
Digiturk, Vodafone, Turkcell, Türk Telekom ve D-Smart 50 bin lira karşılığında şartname aldı. İhale, 21 Kasım 2016’da gerçekleştirildi.
2- Hangi dönemin yayın haklarını kapsıyor?
Yayın hakları ihalesi, 2017-18, 2018-19, 2019-20, 2020-21 ve 2021-22 olmak üzere toplam beş sezonu kapsıyor.
3- Yayın hakları nasıl pazarlandı?
TFF, şartname alma süresinin başladığı 14 Kasım’daki açıklamasında, yayın haklarının dört ayrı paket halinde devredilmesinin planlandığını duyurdu.
Buna göre;
Süper Lig maçlarının tamamını canlı olarak yayınlamanın yanı sıra yayınları uluslararası kuruluşlara pazarlama hakkına sahip olunan A paketi 425 milyon dolar,
1’inci Lig’in yayın ve isim hakkıyla Süper Lig’deki dokuz maçın geniş özetinin yer aldığı B paketi 45 milyon dolar,
Görüntülerin cep telefonu ve internet gibi mobil yayın haklarının devredildiği C paketi 15 milyon dolar,
A, B ve C paketlerindeki tüm yayın haklarını içinde barındıran D paketiyse 495 milyon dolar tahmini bedelle satışa çıkarıldı.
4- İhaleye kimler katıldı, nasıl sonuçlandı?
TFF’nin Riva’daki tesislerinde 21 Kasım 2016’da gerçekleştirilen ihaleye, şartname alan beş firmadan yalnızca ikisi katıldı.
Turkcell sadece C paketine teklif verirken, tüm yayın haklarını kapsayan D paketine yıllık 500 milyon dolar+KDV teklif eden Digiturk, ihaleyi kazanan firma oldu.
Katarlı Bein Media’nın satın aldığı Digitürk, 1 Haziran 2017’den itibaren geçerli olacak anlaşma uyarınca, yıllık 500 milyon doların yarısını dolar, yarısınıysa Türk lirası olarak ödeyecek.
5- Kur tartışması nereden çıktı?
Fenerbahçe Başkanı Aziz Yıldırım, kulübün 28 Ocak’taki olağan Divan Kurulu toplantısında yaptığı konuşmada, yıllık ihale bedelinin Türk lirasına çevrilerek ödenecek 250 milyon dolarlık kısmı için dolar kurunun 3 lira 26 kuruşa sabitlenmek istendiğini açıkladı.
“Parayı şimdiden aşağıya indiriyorlar. ‘Ben bunu imzalamam’ dedim. ‘İhale iptal olur’ dediler, olsun. Doğru olmayan bir şeyi imzalamam” diyen Yıldırım’a yanıt, Kulüpler Birliği Başkanı Göksel Gümüşdağ’dan geldi.
31 Ocak 2017’de katıldığı NTV ve NTV Spor ortak yayınında, şartname alma süresinin başladığı 14 Kasım’da 3 lira 26 kuruş olan dolar kurunun, ihalenin yapıldığı 21 Kasım’da 3 lira 36 kuruşa geldiğine dikkat çeken Gümüşdağ, “Şartnameyle ihale süreci arasındaki 3.26’ya gelmesinde destek olunmasını istediler. 10 kuruşluk fark zannediyorum yıllık 30-35 milyon lira yapıyor. Kulüp başına 2 milyon liraya gelir” diye konuştu.
Gümüşdağ’ın bu ifadeleri üzerine canlı yayına bağlanan Yıldırım ise, sorunun Fenerbahçe’nin payına düşen 2 milyon liralık fark olmadığını söyledi.
“1 Haziran’da kur 4 lira olursa, o zaman başlaması gerekmeyecek mi?” diye soran Fenerbahçe Başkanı, şöyle devam etti: “O günkü kuru sabitlemek gerekmez mi? Peki kur 3 liraya düşürse yayıncı kuruluş ‘Kur düştü, yeniden ayarlama yapalım’ diyecek mi? Hiçbirimiz, hiçbir şeyi bilmiyoruz. Bak Göksel bey, şu anda mevcut bir ihale devam ediyor. Bu 1 Haziran 2017’den itibaren geçerli. Sen bugünden 1 Haziran’ın kurunu nasıl sabitlersin ya! Adamın kaybı diyorsunuz, kulübün kaybı ne olacak? Ben kulübümün kaybından bahsediyorum ya! Türkiye’de kur böyle artarken bu iş olmaz. Keşke hepsi dolar üzerinden 300 milyon dolarlık bir ihale yapılsaydı. Yapılan ihalede bir ihaleye fesat karıştırma varsa gerekeni yaparım.”
6- Şartnamede ne yazıyor?
İhale günü dolar kuru neyse, o kurun Haziran 2017’de başlangıç olarak kabul edileceğinin şartnamede yazdığını savunan Gümüşdağ, şunları söyledi: “Zaten 250 milyon doları dolar olarak, 250 milyon doları lira olarak gidiyor. Ona bir kur alıyoruz ve ihale günü 3.36’ydı bu. Doların yüksek artışından dolayı da yayıncı kuruluş rica etti, TFF de bize rica etti. Dolayısıyla kulüplerle ben bizzat görüşerek 10 kuruş geriye gittik ve burada yaklaşık 180-185 milyon lira civarında beş yıllık bir destek sağlamış olduk. Şartnameyi biliyorum ve uygun olduğunu düşünüyorum.”
7- Kulüplerden neden imza isteniyor?
Gümüşdağ, Süper Lig’de mücadele eden 18 kulüpten dolar kurunun 3 lira 26 kuruşa sabitlenmesine dair muvafakatname istenmesinin nedeniniyse şöyle açıkladı: “10 kuruşluk indirim için muvafakatname istememizin sebebi yarın öbür gün bir kulüp 10 kuruşluk indirimi niye yaptınız demesin diye kulüplerle istişare ederek bu belgeyi alma gereği hissettik. Bunda anormal bir durum yok.”
8- Fenerbahçe imzalamazsa ne olacak?
Gümüşdağ’a göre, Fenerbahçe’nin muvafakatnameyi imzalamaması halinde yayın ihalesi iptal olmayacak ancak hukuki süreç başlayacak.
Sarı-lacivertli kulübün, yayın ihalesiyle ilgili tüm toplantılarda temsil edildiğini vurgulayan Gümüşdağ, şunları söyledi: “İhale bitti imzalar atıldı. Hatta Katar devletine Türkiye Cumhuriyeti’nin vermiş olduğu garantörlük, destekle bu yatırımı yaptılar. Dolayısıyla buradan sayın cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a da teşekkür ediyorum bir kez daha.”
9- Süper Lig kulüpleri ne kadar gelir kaybına uğrayacak?
Yayıncı kuruluş Digiturk, kurun 3 lira 26 kuruşa sabitlenmesi durumunda ihale bedelinin yarısına karşılık gelen 250 milyon dolar için yıllık 815 milyon lira ödeyecek.
İhalenin gerçekleştirildiği 21 Kasım 2016’da 3 lira 36 kuruş olan dolar kuru üzerinden hesaplandığında kulüpler yıllık 25 milyon liralık gelirden feragat etmiş olacak.
Beş yıl için TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalaması eklendiğinde bu rakam toplam 195 milyon lirayı, kulüp başına düşen gelir kaybıysa ortalama 10 milyon 200 bin lirayı buluyor.