Son doğalgaz zammını değerlendiren vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, doğalgazdaki sübvansiyonun (yardım ödeneği) Boru Hatlarıyla Petrol Taşıma A.Ş.’ye (BOTAŞ) karşılıksız değil, borç verilmiş olabileceğini söyledi. Bu durumdan kısmen vazgeçildiğinin anlaşıldığını belirten Bingöl, “Tamamen vazgeçildiğinde gerçekten aç ve sefil dolaşabiliriz” dedi.
Türkiye kullandığı doğalgazın neredeyse tamamını ithal ettiği için uluslararası fiyatlarda bir yıldan uzun süredir devam eden artış ithalat faturasını da kabarttı. İthalatı dolarla yapan BOTAŞ, yurt içinde TL ile sattığı için TL’nin son bir yıldaki yüzde 50’den fazla değer kaybı da sübvansiyonun miktarının artmasına yol açıyor.
Son olarak, konutlarda kullanılan doğalgazın birim fiyatı yüzde 30, elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın birim fiyatı yüzde 16, sanayide kullanılan doğalgazın birim fiyatı da yüzde 10 zamlanmıştı.
BOTAŞ yönetimiyse “Bütün dünyada yaşanan yüksek enerji fiyatları bugüne kadar tüketicilerimize aynı oranda yansıtılmamıştır” demişti.
‘Düşünemiyorum’
Vergi uzmanı Bingöl, son zammın faturaların Hazine desteğiyle düşük tutulması uygulamasından kısmen vazgeçildiği anlamına gelebileceğini söyledi.
Enerji Bakanı Fatih Dönmez’in 400 liralık doğalgaz faturasının 300 lirasını devletin karşıladığına yönelik şubattaki açıklamasını hatırlatan Bingöl, şunları söyledi: “Anlaşılan o ki doğalgazdaki sübvansiyon BOTAŞ’a karşılıksız değil, borç vermeyle karşılanmış. Anladığımız kadarıyla bugün bu durumdan kısmen vazgeçilmiş görünüyor. Şayet tamamından vazgeçerlerse gelecek zamları düşünemiyorum bile. İşte o zaman gerçekten aç ve sefil dolaşabiliriz.”
‘Gerçekten aç ve sefil dolaşabiliriz’
Halk TV’den Nuray Tarhan’a konuşan Bingöl’ün açıklamaları şöyle:
”Devletin konut abonelerinin doğalgaz faturalarını sübvanse tutarını anlamak için bakılması gereken yer 2021’de BOTAŞ’a görev zararı yani yeni adıyla görevlendirme gideri olarak bütçeden ne kadar ödendiğine ilişkin verilerdir.
Devletin tüm harcamalarının bütçede yer alması gerekir. Devletin kamu iktisadi teşebbüslerine aldığı ürünleri yüksek fiyattan alması veya sattığı ürünleri piyasa fiyatının altında satması yönünde bir talimat vermesi durumunda ilgili kuruluşlara bu işlemden doğan zararlarını ödemek zorunda. Bu ödeme bütçede ‘görevlendirme gideri’ kalemi altında izleniyor.
Merkezi yönetim bütçelerinde 2021’e kadar BOTAŞ’a ödenmiş bir görevlendirme gideri verisiyle karşılaşmadım. 2021’de BOTAŞ’a ödenen görevlendirme gideri tutarı toplamı 19 milyar TL olarak yer alıyor. 2022’de de BOTAŞ’a görevlendirme gideri adı altında ödemelerin devam ettiği ve yılın ilk dört ayındaki ödeme toplamınınsa 5 milyar lira olduğu görülüyor.
Oysa 2021’de Hazine’den BOTAŞ’a 50 milyar 260 milyon lira, 2022’nin ilk dört ayındaysa 58 milyar 160 milyon borç verildi. Yani 400 liralık bir doğalgaz faturasının 300 lirasını devletin karşıladığı iddia ediliyordu. Anlaşılan o ki doğalgazdaki sübvansiyon karşılıksız değil, borç vermeyle karşılanmış. Anladığımız kadarıyla bugün bu durumdan kısmen vazgeçilmiş görünüyor. Şayet tamamından vazgeçerlerse gelecek zamları düşünemiyorum bile. İşte o zaman gerçekten aç ve sefil dolaşabiliriz.”
