D. UFUK TANIŞAN
ufuktanisan@gmail.com / @ufuktanisan
Türk basınının geçen hafta kaleme aldığı kenevir üretimiyle ilgili bir bilgi, Independent’a ‘yanlış’ haber yaptırdı.
BirGün, Cumhuriyet, Hürriyet Daily News ve T24‘ün geçen hafta ‘Kenevir üretimi 19 ilde yasallaştı’ başlığıyla aktardığı haberde kısaca, belirlenen 19 şehirde kenevir üretiminin yasallaştığı, kararın Resmi Gazete’de yer aldığı belirtiliyordu.
Ancak haberin başlığı ve içeriği hiçbir şekilde gerçeği yansıtmıyordu. Haberde kaynak olarak gösterilen Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelik, ‘gerçekten de’ 19 ilde, gerekliği izinler alındığı takdirde, yasal biçimde kenevir ekiminin gerçekleştirilebileceğini yazıyordu. Ancak haber ve başlığın çağrıştırdığının aksine Türkiye’de kenevir ekimi ilk kez bu yönetmelikle serbest bırakılmıyordu.
Türkiye’de kenevir üretimi 19 ilde yasallaştıhttps://t.co/uGUshrZANZ pic.twitter.com/eQzU7WfjKG
— BirGün Gazetesi (@BirGun_Gazetesi) October 13, 2016
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın internet sitesinde yer alan ve 21 Ekim 1990 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe göre kenevir ekimi, kontrollü olarak, (en az) 26 yıldan bu yana gerçekleştiriliyor.
Güncel mevzuatın dördüncü bölümünde yer alan Madde 15’teki, “21/10/1990 tarihli ve 20672 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kenevir Ekimi ve Kontrolü Hakkında Yönelik yürürlükten kaldırılmıştır” ifadesi kenevir ekiminin Türkiye’de yıllardır yapıldığının bir başka kanıtı.
İki yönetmelik arasındaki ‘esas fark’ ne?
Yeni yönetmelikle eskisi arasında iki fark bulunuyor. Bunların ilki, üretim izni için verilen dilekçenin teslim tarihi; yani eskiden 1 Ocak’tan 28 Şubat’a kadar ilgili kurumlara sunulan izin dilekçesi artık 1 Nisan’a kadar iletilebilecek.
İkinci ve daha önemli fark ise bilimsel araştırmalar için kenevir üretiminin mevzuata girmesi. Bilimsel araştırmalar için kenevir üretmek isteyenler, yılın diledikleri zamanı izin dilekçesini ilgili kurumlara teslim edebilecek.
Bir anlamda devlet, tıbbı marihuana için üretimi teşvik ediyor gibi görünse de bitkinin etken maddeleri THC, CBD, CBN’nin daha çok kenevirin çiçek kısmında bulunuyor olması bunun tam zıttını gösteriyor. Çünkü halk arasında ‘esrar’ olarak adlandırılan kenevirin çiçeği yönetmeliğe göre imha edilmek zorunda.
Üretim 10 dönüme kadar düştü
Türkiye İstatistik Kurumu’nun internet sitesinde yer alan kenevirle ilgili istatistikler, bitkinin 1988 yılında da üretildiğini ortaya koyuyor. Bu resmi rakamlara göre 1988 yılında 34 bin dekarlık alana kenevir ekildi; 4 bin 950 ton lif elde edildi.
Kenevir üretimi bir sonraki yıl, 1989’da, tepe noktayı gördü ve ekilen 42 bin dönüm araziden 6 bin ton lif alındı. Bu yılın ardından üretim kademeli olarak düştü.
2005’te 650 dönüm olan üretim, 10 yıl sonra, 2015’e gelindiğinde sadece 10 dönümle sınırlı kaldı. Bu üretimden de sadece 1 ton lif elde edilebildi.
Independent’ın kaynağı neydi?
İlk olarak T24’ün duyurduğu, hatta kenevirin yararlarını da ‘kaleme aldığı’ haber, ardından BirGün ve Cumhuriyet tarafından ‘kopyalanıp yapıştırıldı’. Hürriyet Daily News da yayınlayınca haber Independent’ın dikkatini çekmiş olacak ki kaynak olarak Daily News ve T24 gösterildi.
Kenevir üretimi 19 ilde yasallaştıhttps://t.co/wEdo6p9ujv pic.twitter.com/QvLFzfWcA8
— T24 (@t24comtr) October 13, 2016
Independent, Türkiye’de çıkan haber içeriğini okuyucularına aktarırken ek olarak sadece Türkiye’de marihuana kullanımına verilen cezaları yazdı.