Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi, TTB Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu Yürütme Kurulu, Türk Toraks ile Halk Sağlığı Uzmanları Dernekleri ortak açıklamalarında dünyada sıcaklık rekorları kırıldığını hatırlatarak, Türkiye için acilen ‘sıcak sağlık eylem planı’ yapılmasını istedi.
Yerkürede ortalama sıcaklıklar aynı hafta içerisinde üç kez üst üste rekor kırdı. Küresel ortalama sıcaklığın 17,23°C olduğu 6 Temmuz’sa kaydedilen en sıcak gün olarak kayıtlara geçti. İklim değişikliğinin bir sonucu olarak aşırı sıcak olayları çok sayıda ölüme neden oluyor.
Dünya Sağlık Örgütüne göre, 2022’de Avrupa’da en az 15 bin kişi aşırı sıcaklar nedeniyle öldü. Aşırı sıcakların bu yaz ABD’de sağlık hizmetleriyle ilgili maliyetlerde 1 milyar dolar artış yaratacağı, artan vücut ısısıyla ilgili koşullar nedeniyle yaklaşık 235 bin acil servis başvurusuna ve 56 binden fazla hastane yatışına yol açacağı öngörülüyor.
Enerji elde etmek için fosil yakıt yakılması, araç egzoz salınımı, yoğun endüstriyel tarım faaliyetleri gibi insan aktiviteleriyle atmosfere salınan karbondioksit (CO2) ve diğer gazlar dünyanın üzerinde tıpkı sera gibi bir örtü oluşturuyor ve altında kalan alanın ısınmasına neden oluyor. Bu gazlara etkilerinden dolayı sera gazı adı veriliyor. Atmosferde zamanla biriken sera gazları, dünya sıcaklığının yükselmesine ve beraberinde rüzgar, nem ve ısı döngüsünde değişikliklerle aşırı hava olaylarına yol açıyor.
Isınma kentlerde daha yoğun yaşanıyor. Betonlaşmayla birlikte ısı emici toprak ve yeşil alanların azalması, binalarda kullanılan ısı tutucu malzemeler kentsel ısı adaları oluşturuyor. Enerji kullanımından açığa çıkan ısı da bu adaların oluşum sebepleri arasında yer alıyor. Bu nedenle kentlerde yaşayanlar çok daha büyük risk altında.
Kronik hastalıkların kontrolü zorlaşabilir
TTB’nin de aralarında olduğu uzmanlık dernekleri bu riske karşı önlem alınması için bir açıklama paylaştı. Genellikle insanların hayatlarını rahat bir biçimde sürdürebildikleri hava sıcaklığının, 17°C ile 31°C arası olduğunu belirtilen açıklamada şunlar kaydedildi: “Aşırı sıcaklık artışının insan sağlığı üzerine ciddi olumsuz etkileri oluyor. Aşırı sıcaklar, sıcak çarpması, ısı senkopu, ısı krampları gibi sıcakla doğrudan ilişkili bir dizi hastalığa neden olabilir. Ancak, asıl tehlike aşırı sıcakların mevcut kronik hastalıkların kontrolünü zorlaştırarak ağırlaşmasına, dolayısıyla hastane başvurularının artmasına, hatta ölüme neden olması. Yaşlı bireyler, küçük çocuklar ve bebekler, hamileler, kronik hastalığı olanlar ve açıkta çalışanlar daha fazla risk altında.”
Aşırı sıcaklar açısından coğrafik konumu nedeniyle Türkiye’nin risk altında olduğu hatırlatılan açıklamada şu uyarılar yapıldı: “Halkımızın bu duruma hazırlıklı olması ve toplumsal önlemlerin alınması çok önemli. Bu noktada erken uyarı sistemlerinin oluşturulması, koruyucu önlemlerin alınması, uyum stratejilerinin geliştirilmesinde Sağlık Bakanlığı ve diğer ilgili kurumlara önemli görevler düşüyor. Acilen “sıcak sağlık eylem planına” ihtiyaç var. Küresel sıcaklıkların sanayi öncesi seviyelere göre 1,5°C’den fazla artmasına izin vermek, dünyanın birçok yerinde yaz sıcağını dayanılmaz hale getirebilir. Bu seviyeyi +1,5°C’nin altında olacak şekilde sınırlandıran Paris İklim Anlaşması hedefine ulaşmak, oluşacak zararları önlemede ülkemizin ve tüm dünya ülkelerinin birinci önceliği olmalı.”
