Her ne kadar kadınlarla özdeşleştirilmiş olsa da tarihteki ilk topuklu ayakkabıları giyen kadınlar değildi. Günümüzde şık görünmenin yollarından biri olan topuklu ayakkabının ortaya çıkma amacı bambaşka.
Tarihçi Greg Jenner BBC Radio’ya topuklu ayakkabının hikayesini şöyle anlattı: “Asya’nın batısındaki insanlar muazzam at binicilerdi ve at üstünde savaştılar. Eyerle bindikleri at üstünde ok atmak için ayağa kalktıklarında üzengi üzerinde iyi ve dengeli durabilmek için topuklara ihtiyaçları vardı. İran Şahı I. Abbas Avrupa’ya elçiler gönderdiğinde topuklu ayakkabıları gören Avrupalılar çok etkilendi ve bu askeri giysi Avrupa’ya uyarlandı.”
Elizabeth erkeksi görünmek için giydi
“Erkekler ‘Perslerin gücüne sahip olmak için‘ topuklu giydi; Kraliçe I. Elizabeth’se daha erkeksi görünmek için topuklu giymeye başladı…
Ancak topukluların daha çok görülmeye başlaması biraz daha sonra 1600’lerin başına denk gelir. Öncelikle erkekler daha erkeksi ve sert olmak için topuklu giydi. Kısa süre sonra da kadınlar erkek modasına özenerek erkek ayakkabısı yani topukluları giymeye başladı.
Asıl büyük olay Fransa Kralı XIV. Louis’nin kısa boylu bir adam olarak meşhur kırmızı topuklu ayakkabılar (Fransız lüks markası Louboutin’in kırmızı tabanları buradan gelir) giymeye başlaması oldu. Bir anda herkes topuklu giymeye başladı.”
‘Rasyonel değil, erkekler giymemeli’
“Topukluların tarihi biraz inişli çıkışlı. 1700’lerde filozoflar erkeklerin rasyonelliğine vurgu yaparken, buna karşılık kadınların duygusal olduğunu bu nedenle önemli şeyler yapma konusunda güvenilmez olduğunu savunuyordu. Dolayısıyla erkeklere ‘rasyonel ayakkabılar’ giymeleri tavsiye ediliyordu ve topuklu ayakkabılar hiç de rasyonel değildi.”
Seksilik sembolü
“1860’larda kadınların topuklu giymesi ‘seksi‘ olmaya başladı. Fotoğraf teknolojisyle de birlikte erotik bir imge oldu. Bu trend İkinci Dünya Savaşı sırasında Pinup kızlarının topuklu giymesiyle daha da gelişti ve 1950’lerde stilettoların icadıyla artık iyice yerleşti.
Topuklu ayakkabıların seksiliğin sembolü olarak yükselişinde Hollywood’un büyük etkisini de unutmamak gerek. 1950’lerde Hollywood efsanesi Marilyn Monroe’nun ‘Topuklu ayakkabıyı icat eden adama çok şey borçluyuz’ dediği söylenir.”
Çekici olan ne?
Sosyal bilimci Heather Morgan topuklu ayakkabıların neden çekici olduğu konusuna değindi: “İnsanlar bir kadının ayağını görmeden topuklu giyip giymediğini anlayabilir. Yani duruştaki yürüyüşteki değişiklikten kaynaklanıyor. Ama son zamanlardaki bir araştırma topuklu ayakkabının aslında omur şeklini değiştirdiğini, çekici olanın da bu olduğunu gösterdi.”
Sağlığı nasıl etkiliyor?
“Topuklu ayakkabılar üzerine araştırmaları inceledik; sağlıklı değiller. Kas-sikelet sistemi rahatsızlıkları, bunyon (ayak başparmağında eklem çıkıntısı), ağrı riskini artıyor.”