Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) piyasada bulunmayan ilaçlar nedeniyle, reçetede yazılan markanın yerine, aynı etken maddeli ve aynı tedavi edici etkiyi gösteren muadil (eşdeğer) ilaçları verebildiklerini, bunların yanlış ya da farklı olmadığını duyurdu.
Hekimler ilaçlarını ticari isimleriyle reçete ediyor. Ancak özellikle son yıllarda ilaç döviz kurunun, reel kurun çok altında kalması nedeniyle firmalar piyasaya kısıtlı sayıda ürün veriyor. Hastalar eczanelere gittiklerinde reçete edilen ilacı bulamıyor. Eczacılar reçetede yazılan ilaçla aynı adı taşımasa da içindeki etken maddeleri, yine aynı etkiyi gösteren ilaçları verebiliyor. Eczacıların böyle bir yetkisi var. Ancak bazı hastalar muadil ilaçlardan çekiniyor, işe yaramayabileceğini ya da beklenmedik etkiler yapabileceğini düşünüyor.
Eşdeğer ilaçlar orijinal (referans) ilaçlarla aynı etkinlik, kalite ve güvenilirlik standartlarına sahip. Orijinal ilaçların patent koruma süreleri bittikten sonra satışa sunulurlar. Ülkemizdeki eşdeğer ilaçlar; biyoeşdeğer olarak nitelendiriliyor. Bu ürünlerin vücuda alındığında aynı biyolojik etkiyi gösterdikleri Sağlık Bakanlığı tarafından da kontrol edilip tescillendikten sonra piyasaya arz edilebiliyor.
Ticari ismi farklı olsa da; aynı etken maddeye sahip, aynı ilaç formuna sahip ve aynı miktarda etken maddeyi içeren ilaçlar ‘eşdeğer‘ olarak kabul ediliyor.
TEİS açıklamasında, “Biyoeşdeğerliliği bilimsel olarak kanıtlanmış olmak koşuluyla eşdeğer ilaçların birbirlerinin yerine kullanılmasında hiçbir sakınca yok” dedi.
ABD’de satılan her 100 ilacın 90’ı eşdeğer
Türkiye’de satılan her 100 ilaçtan 45’inin eşdeğer ilaç olduğunu belirten sendika, “Avrupa ve ABD’de bu oran daha da yüksek. ABD’de satılan her 100 ilacın 90’ı, Almanya’da ise 70’i eşdeğer ilaç. Eşdeğer Tüm dünyada ‘eşdeğer’ ya da diğer adıyla ‘muadil’ ilaçlar güvenle kullanılıyor” dedi.
Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de eşdeğer (muadil) ilaçlar hem ekonomiye katkı sağlıyor hem de yerli ilaç üretimini artırarak erişimi kolaylaştırıyor.
Eşdeğer ilaç uygulaması SGK tarafından 15 senedir kullanılıyor. Reçetelerin kaydedildiği Medula Provizyon Sistemi de buna uygun kurgulandı. TEİS, “Bizler istediğimiz ilaçları değil, Medula ve Sağlık Bakanlığı’nın kabul ettiği, onayladığı, eşdeğer ilaçları verebiliyoruz. Dolayısıyla eczanelerden eşdeğer ilaç olarak ‘yanlış’ ilaç tedarik edilmesi mümkün değil” dedi.
İyileştiren de alerjiye sebep olan da etken maddesi
DHA’nın bir haberine göre, Kocaeli’de bir eczacı, Necdet Taş’ın (45) soğuk algınlığı geçiren kızına hekimin reçete ettiği ilaç bulunmadığı için muadilini verdi. İlaç kızına şiddetli alerji yaptı, Taş eczacı hakkında suç duyurusunda bulundu.
TEİS bununla ilgili de hastalığı iyileştirenin de alerjiye sebep olanın da ilacın etken maddesi olduğunu vurguladı: “Orijinal ilacın yerine verilen muadil ilacın, ‘muadil olduğu gerekçesiyle alerji yaptığı’ iddiası, yanıltıcı ve gerçeklikle bağdaşmayan bir bilgi. Alerjinin konusu ilacın orijinal ya da eşdeğer olması değil, içindeki etken maddesi. Dolayısıyla orijinal ilaç da aynı reaksiyonu gösterir. Kimi bünyelerin kimi kimyasal maddelere karşı alerjik reaksiyon gösterebiliyor. Bu tedavi esnasında görülebilen, hekim tarafından da öngörülmesi güç bir durum. Kullanılan ilacın kesilmesi ile veyahut gerekli destek tedavilerle ortadan kaldırılabilir.”
Eğer bir ilacın eşdeğeri (muadili) alerji yapıyorsa, orijinal ilacın da aynı alerjik reaksiyonu yaratacağı bilimsel bir gerçek. Daha önce hastada alerji yapmamış bir ilaç, devam eden kullanımlarda farklı reaksiyonlar gösterebilir.
İlaç kullanmaya başlayan hastanın vücudunda oluşan kızarıklık, döküntü vb. gibi reaksiyonlar etken maddeye karşı alerjiyi gösteriyor. TEİS “Bu durum sağlık bilgi notu olarak kaydedilmeli ve sağlık kuruluşlarına her müracaatta bildirilmeli” dedi.