Onlarca yıl hapis cezasıyla karşı karşıyayken savcıyla anlaşarak ‘sanık’ken ‘tanık’ konumuna geçen Rıza Sarraf, New York’ta görülen ‘Atilla’ya karşı ABD davası’nın yedinci gününde avukatların ve savcının sorularını yanıtladı.
Atilla’nın avukatlarından Cathy Fleming’in çapraz sorgusuyla başlayan duruşma, savcının sorgusuyla sürdü. Fleming’in yeniden çapraz sorguya geçmesinin ardından Sarraf’ın yedi günlük ‘ifade maratonu’ sona erdi.
Sarraf’ın yedinci günden öne çıkan sözleri şöyleydi: “Cezaevinde biri, işbirliği yaptığım için bana bıçak çekti ve beni öldürmek için talimat aldı”, Türkiye’deki ailemin güvenliğinden endişeliyim”, “Türk yetkililere rüşvet verdim”, “Gülen Cemaati’nin ne yaptığını bilmiyorum.”
Çizim: Necdet Yılmaz
Diken, ilk altı günde olduğu gibi yedinci duruşmayı da Amerikalı adliye muhabirlerinin tweet’lerinden dakika dakika aktardı.
01.15 Davayı takip eden gazetecilerden Adam Klasfeld: “Bugünkü duruşmada Erdoğan’la ilgili açıklanan bilgiler konusunda çok soru geliyor. Kısa cevap: Sarraf ‘Başbakan’a ve İran’la ilgili işlemlere birkaç kez atıfta bulundu. Ancak bağlamı anlaşılamadı. İfadenin yazılı dökümünü inceleyeceğim.”
00.45 Duruşma sona erdi.
00.42 Cohen: “Türkiye ile İran arasındaki ticarette asıl banka Halkbank’tı.”
00.40 Cohen, Halkbank yetkilileriyle Ankara’da ve İstanbul’da bir araya geldiğini söyledi.
00.28 Cohen, OFAC’ın (Yabancı Aktifler Denetim Bürosu) çalışma şeklini ve yapısını anlatıyor.
00.26 Cohen, görev yaptığı dönemde Halkbank’la ilgili bilgi edindiğini söyledi.
00.24 Avukat ve eski CIA direktör yardımcısı David Cohen, yeni tanık olarak kürsüde.
00.20 Fleming: “Artık cezaevinde değilsiniz, değil mi?”
Yargıç Richard Berman, Sarraf’ın bu soruya yanıt vermek zorunda olmadığını söyledi.
Sarraf, yedi günün ardından ifadesini tamamladı.
00.15 Fleming, hikayenin diğer versiyonunda, mahkumun ‘Sarraf’ı öldürmek için tutulduğunu söylediğini, ona iki hafta süre verdiğini’ belirtiyor.
Fleming: “O mahkumun bu olayı inkar ettiğini biliyor musunuz?”
Sarraf: “Yeni duyuyorum ama şaşırmadım.”
00.10 Fleming: “Az önce cezaevinde bir mahkumun size bıçak çektiğini söylediniz. Daha önce bu hikayenin farklı bir versiyonunu anlatmıştınız, değil mi?”
Sarraf: “Hayır, hikayenin sadece tek bir versiyonu var, bu da doğru olanı.”
00.05 Sarraf: “Cezaevinde bir arkadaş edindiğim doğru; bazı zamanlarda da, avukat tutabilmesi için bu kişiye ödemeler yaptım.”
Sarraf, bu ödemeyi ‘borç’ diye anlattı.
23.57 Ara sona erdi. Atilla’nın avukatı Fleming tekrar çapraz sorgu yapacak.
23.55 Oturuma ara verildi.
23.50 Soru: “Tehditleri durdurmak için yapabileceğiniz bir şey var mı?
Tanıklık etmemesi durumunda tehditlerin sona erebileceğini ancak yine de ifade verdiğini söyleyen Sarraf: “Artık buradayım.”
23.45 Soru: “Güvenliğinizden endişe ediyor musunuz?”
Sarraf: “Tehdit sonrası için mi soruyorsunuz?”
Soru: “Evet.”
Sarraf: “Elbette. Türkiye’deki ailem için endişeliyim.”
23.43 Soru: “Federal cezaevinden neden çıkarıldınız?”
Sarraf: “Cezaevinde biri bana bıçak çekti ve öldürmeye çalıştı. İşbirliği yaptığım için bana saldırdı ve beni öldürmek için talimat aldı.”
23.40 Tüm mal varlığına el konulduğunu belirten Sarraf, 18 kişinin de mal varlığına el konulduğunu söyledi. “Aralarında varlığından haberdar olmadığım, hiç tanımadığım kişiler var.”
23.37 Mal varlığına ait fotoğraflar gösterilen Sarraf’a halen bunlardan faydalanıp faydalanmadığı soruldu.
Sarraf: “Hayır, efendim. Hepsine el konuldu.”
23.36 Soru: “Söz konusu korkularınızdan bazıları gerçekleşti mi?”
Sarraf: “Evet.”
23.35 Yalan söylerse anlaşmasının bozulacağını ve yeni suçlar ekleneceğini söyleyen Sarraf’a işbirliği anlaşmasının neden geciktiği soruldu.
Sarraf: “Yasalar çerçevesinde avukatlarımın yürüttüğü siyasi girişimler vardı. Tabii ki, işbirliği yapma konusundaki zorluklar açıktı.”
23.30 Soru: “Hakkında hükümete bilgi verdiğiniz tek kişi Hakan Atilla mı?”
Sarraf: “Hayır.”
23.25 Sarraf: “Tanık koruma programına başvurmadım.”
23.20 Savcı, Sarraf”ın yaptığı işbirliği anlaşmasını sordu. İşbirliği anlaşması kapsamında Sarraf, tanık koruma programına alınabilecek.
23: Savcının ifade vermesi durumunda cezaevinden çıkacağı yönünde bir vaat verilip verilmediğini sorduğu Sarraf: “Hayır.”
22.58 Türkiye’de 2013 yılında tutuklanmasını hatırlatan savcı: “Suçlamalardan nasıl kurtuldunuz?”
Sarraf: “Ödemeler yaptım, bunlar kısmen rüşvet olarak verildi.”
22.57 Gemilerin izlenmesinden kimin endişe ettiğini soran savcıya Sarraf’tan yanıt: “Hakan Atilla.”
22.55 Ses kayıtlarını soran savcı: “Bunlar gerçek konuşmaları yansıtıyor mu?”
Sarraf: “Evet.”
22.50 Soru: “Türk yetkililere rüşvet verdiniz mi?”
Sarraf: “Evet.”
(Savcı Çağlayan’a hediye edilen saati gösteriyor): “Bu bir rüşvet miydi?”
Sarraf: “Evet.”
Savcı, Çağlayan’a giden piyanoyu sordu: “Bu bir rüşvet miydi?”
Sarraf: “Evet.”
22.35 Sarraf delil gösteriyor: “Bunlar Zafer Çağlayan’a ödenen paralardı.”
Sarraf, bu tutarların İran ticareti için ödenen ‘komisyonlar’ olduğunu söyledi.
22.30 Atilla’nın durumun farkında olmasına rağmen diğerlerine uyduğunu söyleyen Sarraf: “Atilla genel müdürüne haber verdi çünkü biliyordu.”
22.25 Soru: “ABD’li bir banka yaptığınız işte NIOC’un (İran Millil Petrol Şirketi) olduğunu bilse ne yapardı?”
Sarraf: “Parayı, gönderen kişinin olduğu yere geri gönderirdi.”
Soru: “İşlemi gerçekleştirmezdi, doğru mu?”
Sarraf, savcıyı onayladı.
22.24 Savcı, Sarraf’ın herkese rüşvet vermediğini vurgulayarak üç isim erdi: “Hakan Aydoğan, Ali Fuat ve Hakan Atilla.”
22.20 Çapraz sorgu sona erdi. Sarraf, bir kez daha savcı tarafından doğrudan sorgulanacak.
22.10 Ara sona erdi.
21.03 Sarraf’la amcası arasındaki görüşmenin kaydı dinletilmedi. Duruşmaya TSİ 22:00’ye kadar ara verildi.
21.00 Soru: “Amcanızla, ABD’de cezaevinden nasıl çıkacağınız konusunda konuştunuz, değil mi?
Sarraf: “Doğru değil. Bu, işbirliği yaparak, anlaşmanın tüm temel hususlarını gerçekleştirerek ve yüzde 100 gerçeği söyleyerek olacaktı.””
20.56 Kayıtlardan en az biri Sarraf’la amcası Ahad arasında.
Fleming: “Amcanıza bu ülkede serbest kalmak için yapmadığınız bir şeyi itiraf etmeniz gerektiğini söylediniz, değil mi?”
Sarraf: “Kesinlikle doğru değil.”
Fleming, bir ses kaydı dinletmek istiyor. Kayıt Azerice dilinde.
20.55 Sarraf’a Fleming tarafından Türkiye’deyken verdiği yeminli bir ifadenin metni verildi, Sarraf söz konusu metinde, Süleyman Aslan’ın rüşvet almadığını söylüyor.
20.52 “‘Ekonomik cihat’ın ne olduğunu bilmiyorum” diyen Sarraf: “Farsça okuyamıyorum, (dönemin İran cumhurbaşkan) Ahmedinejad’a hitaben yazılan ve imzaladığım mektupta ne yazdığını bilmiyorum.”
20.50 Sarraf, 2013’teki soruşturma sırasında Türk savcılara ‘kimi zaman’, geçen yıl tutuklandığında da FBI ajanlarına yalan söylediğini kabul etti: “Yaptırımları ihlal etmediğimi söyledim.”
20.45 Sarraf: “Emniyet şeridini kullanmak için yalan söylememe gerek yoktu. Zaten istediğim gibi kullanıyordum.”
20.40 Sarraf, 2013 yılında televizyonda (A Haber) yaptığı İran’a yardım için sistem kurduğunu reddettiği konuşmasında ‘yalan söylediğini’ kabul etmedi ve ekledi: “Bunu Türkiye yasaları çerçevesinde söyledim.”
20.35 Soru: “Eşinize yalan söylediniz, değil mi?
İtiraz: Sorunun makul olup olmadığını kapalı bir şekilde görüşülüyor.
Kısa bir tartışma sonrasında Sarraf’a soru: “Birkaç sefer iş amaçlı olarak insanlara hayat kadını temin ettiğinizi söylemiştiniz, değil mi?”
20.30 Sarraf, geliri hakkında Türk yetkililere yalan söylediğini iddia eden Fleming’e karşı çıktı ve ekledi: “Türk yetkililerin çoğu gelirimin ne olduğunu biliyordu.”
20.26 Sarraf: “Sanık (Atilla) aleyhinde ifade vermeye başladığım tarihten itibaren mal varlığıma el konuldu.”
20.24 Sarraf: “Olağan yolları takip ettim hanımefendi. 2001 yılında başvurdum ve 2006 ya da 2007’de vatandaşlık aldım.”
Sarraf’tan düzeltme: “İlk başvuruyu 2000 yılında yaptım.
20.22 Sarraf’ın çeşitli şirketlerle bağlantıları olup olmadığını soran Fleming, Sarraf’ın ‘istisnai vatandaşlığı’nı sordu. Sarraf, bunu reddetti.
20.20 Kol saatleri, benzer kalemler ve piyanonun rüşvet olup olmadığı sorulan Sarraf, bunları hatırlamadığını söyledi.
20.18 2014’te meclis soruşturma komisyonuna bir mektup gönderip göndermediğini soran Fleming’e Sarraf’ın yanıtı: “Hatırlamıyorum.”
20.16 Fleming, 2013 yılında Türkiye’de Sarraf’la ilgili açılan soruşturma hakkında ve 2014’te dört bakana yönelik meclis soruşturmasını soruyor.
20.15 Fleming, Sarraf’ı Gülen Cemaati’nin bombalı saldırı yapmadığı için ‘terör örgütü’ olmadığını kabul etmesini sağlamaya çalışıyor.
Sarraf, “O konuda anlaşamayız, çünkü ben onların ne yaptığını bilmiyorum” dedi.
20.10 Gülen Cemaati’yle ilgili konuşan Sarraf: “Farklı gruplar onlar için birçok isim kullanıyor. Bu yüzden, onlar siyasi bir grup mu, dini grup mu, terör örgütü mü bilmiyorum.”
20.08 Konu, Türkiye siyaseti. Türkiye’deki farklı kesimleri ve siyasi grupları soran Fleming’e Sarraf’ın yanıtı: “Politika analisti değilim.”
20.06 Fleming: “Gülen Cemaati’ni hiç duydunuz mu?
Sarraf: “Evet, duydum.”
Davada ilk kez Gülen Cemaati’nden söz ediliyor.
20.04 Fleming: “Mahkemede, Türkiye’de isnat edilen bazı şeylerden suçlu olduğunuzu söylemiştiniz.”
Sarraf: “Bu kesinlikle doğru hanımefendi.”
20.02 Fotoğrafın ortasında Sarraf’ın kuzeni bulunuyor.
20.01 Jüriye gösterilen bir fotoğraf dosyaya eklendi, kamuoyuyla da paylaşılması bekleniyor.
20.00 Fleming, sınırda yakalanan Sarraf’ın şoförünün, nakit para taşırken durdurulan 14 kişiden biri olduğunu söyledi.
19.53 Sarraf’ın ifadesinde yalanladığı ‘Rusya sınırındaki olay’ iddiasına dönüldü.
Atilla’nın avukatlarından Fleming, Sarraf’ın şoförünün yüklü miktarda parayı Rusya’ya kaçıracakken Türkiye sınırında yakalandığını iddia etmişti.
19.48 Sarraf’la Atilla arasında geçen kısa bir ses kaydı dinletiliyor.
19.45 Duruşmayı aktaran muhabirlerden Klasfeld: “Sahte altın ticaretinden gıda ticaretine geçiş yapıyoruz. Bunun nedeni, İran’a yönelik yaptırımların yağmur gibi gelmesi.”
19.40 Sarraf’la Happani arasındaki başka bir görüşmeye geçiliyor.
Görüşmede Aslan’ın, TİM’in 2015’teki ‘ihracat şampiyonu’ şirketlerinden Volgam Gıda’yla ilgili söylediklerinden bahsediliyor.
19.35 Sarraf, yardımcısı Abdullah Happani için “Sağ kolum” dedi.
19.27 Atilla’nın avukatı Fleming ‘iğneliyor’: “Bir şekilde takılıyordu ama o kadar takılmıyordu.”
(Sorunun daha önce sorulduğu ve yanıtlandığı gerekçesiyle gelen itiraz kabul edildi.)
19.25 Önceki ifadesinde, İran’la bağlantılı işlerinin kimi zaman Halkbank’ın alt kademelerdeki çalışanlarına takıldığını söyleyen Sarraf, dinletilen görüşmede “İşler Hakan Atilla’da o kadar takılmıyordu” diyor.
19.15 Görüşme, Sarraf’la Süleyman Aslan arasında ve Temmuz 2013’e ait.
19.02 Duruşma başladı. Ses kaydı dinletiliyor.
18.44 Sarraf tanık kürsüsüne henüz getirilmedi.
17.30 Duruşma başlamak üzere. Çapraz sorgu öncesinde avukatlarla yargıç bir değerlendirme yapıyor.
Bugüne kadar neler anlattı…
Birinci duruşma: Sarraf, ilk duruşmada eski ekonomi bakanı Zafer Çağlayan’a en az 45-50 milyon avro rüşvet verdiğini söyledi.
İkinci duruşma: Sarraf’ın ikinci duruşmadaki en çarpıcı ifadesi, İran’a yönelik ABD yaptırımlarının delindiği bankacılık işlemleri için dönemin başbakanı Tayyip Erdoğan’dan onay ve talimat geldiğini söylemesiydi.
Sarraf, eski Halkbank genel müdürü Süleyman Aslan’a da milyonlarca dolar rüşvet verdiğini (bir keresinde 2 milyon dolar) aktardı.
Davanın tek sanığı Atilla lehindeki ifadeleri dikkat çeken Sarraf Atilla’nın ne rüşvet istediğini ne de aldığını söyledi.
Üçüncü duruşma: Sarraf’ın üçüncü günden en fazla akılda kalan ifadesi ise eski Halkbank genel müdürü Süleyman Aslan için, “Ne zaman selam versem borçlu çıkıyordum” demesiydi.
Sarraf, ilk iki günün aksine, Atilla için suçlayıcı ifadeler de kullandı: “Yasada bir açık buldu, böylece altın işini de sürdürebildik… Yöntemi Aslan ve Atilla’yla finalize ettik.”
Duruşma öncesi hakimin, “Önümüzde bu davanın çok ötesinde etki yaratacak bir tape var” demesi ‘heyacan’ın dozunu yükseltti, ancak beklenti boşa çıktı.
Dördüncü duruşma: İtiraflarını sürdüren Sarraf, 17 Aralık 2013’te yolsuzluk ve rüşvet operasyonunda tutuklandıktan sonra hapisten çıkabilmek için rüşvet verdiğini söyledi. Duruşmaya Sarraf’ın Hakan Atilla’yı suçlayıcı sözlerinden çok, savunma makamının, Sarraf’ın ‘yalan söylüyor olabileceği’ni gösteren konuşma çözümlerini mahkemeye sunması vurdu. Buna göre Sarraf, hapisteyken, hapishaneden çıkmak için işlemediği suçları itiraf etmesi gerektiğini söylemiş.
Beşinci duruşma: Sarraf’ın savcılara anlaşmayı ilk olarak Ağustos 2016, ikinci olarak da Ağustos 2017’de, yani Türkiye’deki iktidarın kendisini kurtarmak için seferberlik halindeyken teklif ettiği, anlaşmaya vardıktan sonra FBI ve savcılıkla onlarca kez bir araya geldiği ortaya çıktı. Çevirdiği işlerden ‘100-150 milyon dolar’ kazandığını söyleyen Sarraf, fuhuş, darp ve vergi kaçakçılığı suçlarını da itiraf etti.
Sarraf ABD’de hapisteyken ‘Türk kadın avukatı’ aracılığıyla gardiyanlardan birine 45 bin dolar rüşvet verdiğini, marihuana içtiğini, kızıyla görüntülü konuşma yaptığını da anlattı.
Türkiye’de ‘kimseye karşı kızgınlığı bulunmadığını’ belirten Sarraf, siyasi bağlantıları konusunda ise ayrıntı vermedi.
Altıncı duruşma: Avukatlar Atilla’yı temize çıkarmaya odaklanırken Sarraf da Atilla’nın Halkbank’taki odasının kaçıncı katta olduğunu bile bilmediğini, kendisinden daha yüksek mevkidekilerle temas ettiğini, tutuklandığında şok geçirdiğini anlattı.
Sarraf’ın altıncı günden en çok akılda kalan cümlesi ise şöyleydi: “Rüşvet almaya teşne herkesin bir fiyatı vardır.”
Sarraf’a eski hücre arkadaşından tecavüz suçlaması: Çok korktum ve utanç duydum
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ilk oturumda söyledikleri… (7 Aralık)
Hakan Atilla’nın ilk sorgu kaydı ortaya çıktı: ABD’de ne işim var, aptala mı benziyorum?
Sarraf çapraz sorgudaydı: Rüşvet almaya teşne herkesin bir fiyatı vardır
Sarraf’ın çapraz sorgusu: Ağustos 2016’dan beri savcılıkla anlaşma peşindeymiş
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ikinci oturumda söyledikleri… (5 Aralık)
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ilk oturumda söyledikleri… (5 Aralık)
Sarraf konuştu: Türkiye’de hapisten çıkmak için rüşvet verdim
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ikinci oturumda söyledikleri… (4 Aralık)
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ilk oturumda söyledikleri… (4 Aralık)
Sarraf konuştu: Aslan’a ne zaman selam versem borçlu çıkıyordum
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın üçüncü duruşmada söyledikleri (1 Aralık)
Sarraf’ın ‘sadece bir yıllık’ rüşvet dökümü: Çağlayan’a 18 kalemde, 140 milyon lira
Sarraf’ın üç aylık rüşvet dökümü: Çağlayan’a transfer, saat ve pırlanta
Savcılık ‘hafıza tazeliyor’: Sarraf’ın ‘ekonomik cihat’ mektubu açık edildi
Sarraf izlenimleri: Çok kibardı; şehvetle anlattı
Sarraf bu kez Erdoğan’ı ‘andı’: İran işi için bizzat onay verip talimat gönderdi
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ikinci oturumda söyledikleri… (30 Kasım)
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ilk oturumda söyledikleri… (30 Kasım)
Sarraf’ın itiraflarına Erdoğan’dan ilk yorum: Doğru olanı yaptık, ambargoyu delmedik
Sarraf konuştu: Çağlayan’a en az 45-50 milyon avro rüşvet verdi
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ilk oturumda söyledikleri (29 Kasım)
VİDEO | Amerika’nın Sesi’nden Sarraf’ın ikinci oturumda söyledikleri (29 Kasım)
Sarraf, Çağlayan’a ‘hediye ettiği’ saatin ödeme dökümünü verdi: 463 bin avro
Sarraf’ın ‘itirafname’sinden: Suçluyum, hür irademle kabul ediyorum
Sarraf, 26 Ekim’deki gizli duruşmada tüm suçlamaları kabul etmiş, bir de ‘cabası’ var
‘Atilla davası’nın açılış duruşmasında karşılıklı salvolar…
Sarraf’ın itirafçılığı sorulan AKP sözcüsü: Tiyatrodaki oyunu tanımıyoruz
Kesinleşti: Sarraf suçunu kabul etti, Atilla’ya karşı tanıklık edecek
‘Sarraf davası’nda adı geçeceklerin tam listesi: Erdoğan da var, Gülen de