Türk resminin öncülerinden Osman Hamdi Bey’in uzun zamandır kayıp ‘Preparing Coffee’ tablosu 29 Nisan’da Britanya’nın başkenti Londra’da açık artırmaya çıkarılacak.
Osman Hamdi Bey’in uzun zamandır kayıp 1881 tarihli tablosu, Osmanlı döneminde 19’uncu yüzyılda fotoğrafçılık yapan Sebah & Joaillier stüdyosunda çekilen siyah beyaz bir kare sayesinde biliniyordu.
Eser, yakın zamana kadar Avusturya’daki özel bir koleksiyondaydı.
İlk olarak 1910’larda Gürcistanlı sanat koleksiyoncusu Prens Sadiq Yadigarov’un satın aldığı tablo, Yadigarov’un oğlu Archil’e, 1930’lardaysa evlilik yoluyla Archil’le akraba olan Viyana’daki özel bir koleksiyoncuya geçti ve 2008’e kadar miras yoluyla onda kaldı.
Muhtemelen Topkapı Sarayı’ndaki hayali bir harem olan zengin fayanslı, sütunlu bir iç mekanın tasvir edildiği eserde, ellerini yıkayan iki genç kadının kahve hazırlama ritüeli resmediliyor.
Kompozisyon, Osman Hamdi Bey’in ustalık eserlerinden biri olarak görülüyor.
Eserin üst kısmında kufi yazı tipiyle besmele ve Kur’an-ı Kerim’in Hud Suresi’nin 88’inci ayetinin bir kısmı olan “Başarmam ancak Allah’ın yardımıyladır” anlamındaki ifade yer alıyor.
Tablonun Sotheby’s müzayede evinde 29 Nisan’da yapılacak ‘Oryantalist Sanat’ başlıklı müzayedede, 1-1,5 milyon sterline (yaklaşık 50-75 milyon lira) satılması bekleniyor.
İstanbul’dan Viyana’ya, ardından Londra’ya ulaştı
Sotheby’s Avrupa Resimleri Kıdemli Uluslararası Uzmanı Claude Piening eserin beklenmedik bir keşif olduğunu söyledi.
Tablonun Britanya’ya gelişini anlatan Piening şu bilgileri verdi:
“Tablo daha önce, Gürcistan ve Azerbaycan’da bulunan koleksiyonlarda yer alıyordu. Resmin de İstanbul’dan bu ülkeler üzerinden Viyana’ya ulaşmış olması mantıklı. Uzun yıllardır tanıdığım bir beyefendi bana bu tabloyu önerdi. Kendisi bu tabloyu birkaç yıl önce, neredeyse 75 yıldır elinde bulunduran Avrupalı bir aileden satın alan başka birinden satın almıştı.
Küçük ölçekte yapılmış, Latin harfleriyle imzalanmış ve tarih atılmış. Bu da resmin bir Türk koleksiyonundan ziyade bir Avrupa koleksiyonu için yapıldığını gösteriyor. Bence çok ama çok güzel bir resim çünkü mekanı çok saygılı bir şekilde tasvir ediyor. İki kadın, kahve servisi yapmadan önce ellerini yıkıyor. Yan tarafta kahve sürahisini ve onlar tarafından doldurulmayı bekleyen kahve fincanlarını görebilirsiniz.”
‘Kültürler arasında bir köprü’
Piening, tablonun ana motifinde Türk kültürüne ait kahvenin yer almasının harika olduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Bence bu da resmin özünde yer alan bir Türk ya da Osmanlı özelliği. Ancak resimde dikkatinizi çekecek bir diğer husus da Fransız akademik üslubu olarak adlandırabileceğimiz bir tarzda yapılmış olması.
Bildiğiniz gibi Osman Hamdi Bey, özellikle Fransız resim tarzını Türkiye’ye getiren ilk Türk sanatçılardan biriydi. Yerel sanatçıları da bu şekilde resim yapmaya teşvik etti. Dolayısıyla bir yandan resim açıkça bir Türk konusunu işliyor ve bir Türk ressamın gözünden tasvir ediliyor ki bence bu çok hoş bir fikir. Ama Türkiye’ye özgü olmayan bir tarzda.
Osman Hamdi Bey’in Fransa’da Ecole des Beaux-Arts’ta okurken öğrendiği bir üslup. Yani bu anlamda resim gerçekten de kültürler arasında bir köprü.”