Türkiye Acil Tıp Derneği (TATD) Başkanı Prof. Dr. Serkan Yılmaz, kalbi duranlara 10 dakika içinde yapılacak ilk yardımın hayat kurtardığını söyledi. 10 dakikada ambulansların ulaşması zor. İlk yardım bilenlerin sayısının artması ölümleri azaltabilir.
Türkiye’de yılda ortalama 150 bin kişinin ani kalp durması geçirdiği tahmin ediliyor. Ani kalp durmasına bağlı her 3 ölümden 2’si hastaneye ulaşmadan önce meydana geliyor. Ölümlerin yüzde 95’inden fazlası, ilk yardım bilen biri müdahale edemediği ve kurtarıcı tıbbi ekipman bulunmadığı için oluyor. Ani kalp durması geçirildiğinde, kalbi normal ritmine döndürmeden önce geçen her dakika, hayatta kalma şansını yüzde 10 azaltıyor. İlk 4 dakikadaki müdahalede otomatik şok cihazı ve kalp masajı uygulamasıyla hayatta kalma şansı ise yüzde 60 civarında.
Araç gereç, ilaç kullanmadan ellerle uygulanan ilk yardımı her yaştan herkes yapabilir. Ani kalp durması, bilinen kalp hastalığı olsun olmasın belirtiler başladıktan sonra genellikle 1 saat içinde meydana geliyor. Sokakta, evde, okulda, iş yerlerinde, spor etkinliklerinde, alışveriş merkezlerinde veya hastanelerde olabiliyor. Yılmaz, “Yaşam kayıplarının azaltılması için erken dönemde kalp masajı yapmayı yaygınlaştıracak ilk yardım ve temel yaşam desteği eğitimleri gerekiyor” dedi. Yılmaz yardıma başlamadan önce yapılacak ilk işin 112’nin aranması olduğunu söyledi.
Ambulans gelene kadar ilk yardım şart
Bütün gelişmiş ülkeler hastane dışındaki acil hastasına 10 dakikadan önce ulaşmayı hedefliyor. Türkiye’nin de hedefi bu. Bazı küçük kentlerde hedefe ulaşıldı. Ancak metropoller için yakalanması zor bir hedef. Bu koşullar ilk yardımı daha da önemli kılıyor. Yılmaz hastaya ne kadar erken müdahale edilebilirse o kadar iyi sonuç alınabileceğini vurguladı: “Dünya bu 10 dakika hedefini tam olarak tutturamadığı için sağ kalımı artırmada çok büyük zorluklar yaşıyor. Örneğin ABD’de de her yıl yaklaşık yarım milyon insan ani kalp durmasıyla ölüyor. Yapılan müdahalelerde ancak yüzde 7-8’i yaşatılabiliyor.”
Bunu önlemenin yolu ambulans gelene kadar etraftakilerin erken ilk yardım müdahaleleri yapabilmesi. Yılmaz şöyle devam etti: “Birinci dakikada ilk yardıma başlananların yüzde 90 sağ kalıyor. 10’uncu dakikada ambulans gelince başlananlarda sağ kalım oranı yüzde 10’lara kadar düşebiliyor. Bu şansı verebilmek için toplumun ilk yardımla ilgili eğitimlerinin artırılması gerekiyor. İlk yardım kalbin çalışmasını, beyin ve diğer organlara kan ve oksijen gitmesini sağlar. Geri döndürülemez hasarların önlenmesini amaçlar.”
TATD, Tüvana Okuma İstekli Çocuk Eğitim Vakfı (TOÇEV) ve AstraZeneca Türkiye iş birliği ile yürütülen ‘İlk Yardıma İlk Sen Koş’ projesi kapsamında 11 ildeki 75 okulda yaklaşık 28 bin öğrenciye temel yaşam desteği eğitimleri verildi. Projeyle 2025 yılına kadar 55 bin öğrenciye eğitim verilmesi hedefleniyor.
