2022 Nobel Barış Ödülü, Belarus’tan insan hakları savunucusu Ales Bialiatski ile Rus insan hakları örgütü Memorial ve Ukraynalı insan hakları örgütü Center for Civil Liberties’e verildi.
Akademi, ödül gerekçesinde şu ifadeleri kullandı:
“Nobel Barış Ödülü sahipleri kendi ülkelerindeki sivil toplumu temsil etmektedir. Uzun yıllar boyunca iktidarı eleştirme ve vatandaşların temel haklarını koruma hakkını desteklediler. Savaş suçlarını, insan hakları ihlallerini ve gücün kötüye kullanımını belgelemek için olağanüstü çaba sarf ettiler. Birlikte, sivil toplumun barış ve demokrasi için önemini ortaya koymaktadırlar.”
Bu yılın diğer Nobel Barış Ödülü adayları arasında, Rusya Devlet Başkanı Zelenski, Belarus muhalefetinin lideri Svitlana Tihanovska, Uygur aktivist İlham Tokti, Rus muhalefet lideri Aleksey Navalniy ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Dairesi de yer alıyordu.
Nobel düşünce mahkumu Bialiatski’ye verildi
Ales Bialiatski, ‘Viesna İnsan Hakları Merkezi’nde yaptığı çalışmalarıyla tanınıyor. Bialiatski, 14 Temmuz 2021’den beri vergi kaçakçılığı iddiasıyla hapiste. İnsan hakları savunucuları suçlamaların siyasi olduğunu düşünürken, Bialiatski’yi bir ‘düşünce mahkumu’ olarak tanıyor.
Bialiatski, 2020 yılında ‘Alternatif Nobel Ödülü’ olarak bilinen Doğru Geçim Ödülü’ne layık görülmüştü.
Rusya’nın en eski insan hakları örgütü
28 Ocak 1989 tarihinde Sovyetler Birliği döneminde kurulan Memorial, Rusya’nın en eski insan hakları örgütlerinden biri.
Merkezi bir kuruluştan ziyade bir hareket olan Memorial, Rusya’da 50’den fazla kuruluşu ile Ukrayna, Almanya ve Fransa dahil diğer ülkelerdeki 11 kuruluşu kapsamaktadır.
Stalin döneminde Sovyetler Birliği’nde işlenen insanlığa karşı suçların kayıt altına alan örgüt, günümüz Rusyasındaki pek çok insan hakları ihlalini de gün yüzüne çıkardı.
Son olarak Putin yönetiminin ihlallerine yönelik eleştirileri dolayısıyla hedefte olan örgüt, 28 Aralık 2021’de kendisini ‘yabancı ajan’ olarak nitelemeyi reddettiği gerekçesiyle kapatıldı.