17 Aralık’taki yolsuzluk soruşturması sonrası yargı, emniyet ve internette yapılan düzenlemelerin ardından, TIR kriziyle gündeme gelen Milli İstihbarat Teşkilatı’nda (MİT) değişikliğe gidiliyor. 1 Ocak 1984’te çıkan MİT yasası, 30 yıl sonra değişecek. Kanun teklifi, MİT Müsteşarını sadece Yargıtay’ın yargılayabilmesi, MİT belgelerini yayımlayanlara hapis cezası verilmesi ve MİT’e yurtdışı operasyon yetkisi tanınması gibi önemli düzenlemeleri içeriyor. Tasarının öne çıkan maddeleri şöyle:
TIR’lara gönderme
– Cumhuriyet Savcıları, MİT görev ve faaliyetleriyle mensuplarına ilişkin herhangi bir ihbar veya şikâyet aldıklarında, MİT’le temasa geçecek. Konunun MİT’in görev ve faaliyetlerine ilişkin olduğunun anlaşılması veya belgelendirilmesi üzerine başka adli işlem yapılmayacak, koruma tedbiri uygulanmayacak.
– İsimsiz, imzasız, adressiz ya da nedensiz, delilleri ve dayanakları gösterilmeyen ihbar ve şikâyetler, Cumhuriyet Savcılarınca işleme konulmayacak.
Mahkemeyi HSYK belirleyecek
– Kanun kapsamına giren suçlarla MİT mensuplarının görev suçlarına ilişkin yargılamaları yapmaya HSYK tarafından belirlenen Ankara ağır ceza mahkemesi yetkili olacak.
MİT Müsteşarına ek koruma
– MİT Müsteşarı hakkındaki yargılama Yargıtay ilgili dairesince yapılacak.
‘Paralel yapı’yı yetkisiz kılma hamleleri
– MİT’in görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri, yetkisiz olarak alan, bunlar üzerinde sahtecilik yapan, tahrip eden veya geçici de olsa tahsis olundukları yerden başka yerlerde kulanan kişiye dört yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilecek.
– Bu kapsamdaki bilgi ve belgelerin her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim araçları vasıtasıyla yayımlanması halinde sorumlular hakkında üç yıldan 12 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Öcalan’ın son fotoğrafı, 20 Aralık 2013.
İmralı’yı gösteren düzenlemeler
– MİT mensupları görevlerini yerine getirirken, ceza ve infaz kurumlarındaki tutuklu ve hükümlülerle önceden bilgi vermek suretiyle görüşebilecek, görevinin gereği terör örgütleri dahil milli güvenliği tehdit eden tüm yapılarla irtibat kurabilecek.
– Milli güvenliğin ve ülke menfaatinin gerektirdiği hallerde yerli ve yabancı her türlü kurum ve kuruluşla tüm örgüt veya oluşumlarla kişilerle doğrudan ilişki kurulabilecek.
Koruma zırhı
– Bakanlar Kurulu, MİT’e dış güvenlik, terörle mücadele ve milli güvenliğe ilişkin konularda görev verebilecek.
– MİT dış istihbarat, milli savunma, terörle mücadele ve uluslararası suçlarla siber güvenlik konularında her türlü teknik istihbarat ve insan istihbaratı kullanarak bilgi, belge, haber ve veri toplayacak, kaydedecek.
– Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu MİT Müsteşarı Başkanlığında değil, Başbakan veya uygun göreceği bir bakan başkanlığında toplanacak. Kurulun sekreterya hizmetini MİT Müsteşarlığı yürütecek. Başbakanın talebi üzerine her zaman olağanüstü toplanabilecek.
Yalan makinesi kullanılacak
– MİT’te görev alan veya alacak kişilerin güvenilirliklerini ve uygunluklarını belirlemek için yalan makinesi uygulaması dahil test teknik ve yöntemler kullanılabilecek.
Tanıklık Başbakan izniyle
– MİT mensuplarıyl MİT’te görev yapmış olanlar, MİT’in görev ve faaliyetlerine ilişkin hususlarda tanıklık yapamayacak. Ancak, devletin çıkarlarının zorunlu kıldığı hallerde MİT mensuplarının tanıklığı MİT Müsteşarının, MİT Müsteşarı’nın tanıklığı ise Başbakan’ın izniyle olabilecek.
30 yıl sonra gelen değişikliğin gerekçesi ne?
Kanun teklifinin gerekçesinde, şu ifadeler dikkat çekti: “MİT’in görevlerini daha etkin ve verimli olarak yerine getirebilmesi için devlet kurumlarıyla koordinasyonunun sağlanması, (…) gizlilik prensiplerine göre çalışabilmesi, MİT mensuplarının haksız ve hukuksuz iddia ve isnatlarla görevlerinin açığa çıkmasına veya engellenmesine karşı gereken tedbirlerin alınabilmesi, bunların veya istihbarat hizmetlerine katkıda bulunan kişilerin kanunlarla tanınan koruma tedbirlerinden yararlandırılması önem arzetmektedir. (…) Dış güvenlik, terörle mücadele ve milli güvenliğe ilişkin konularda Bakanlar Kurulu’nca MİT’e operasyonel görev verilebilmesine yönelik düzenleme yapılması ihtiyacı hasıl olmuştur.”