Ekonomi yazarı Uğur Gürses, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na danışmanlık hizmeti verdiği açıklanan uluslararası yönetim şirketi McKinsey’in ‘kurduğu bir mekanizmayla’, İşsizlik Fonu’ndaki paranın kamu bankalarına sermaye olarak aktarılmış olabileceğini savundu.
Fotoğraf: Reuters
Gürses, “Ankara’ya danışmanlık vermeye başlayan McKinsey’in ilk ele alıp mekanizmasını kurduğu iş bu mu oldu” diye sordu.
Geçen günlerde Yeni Ekonomi Programı (YEP) kapsamında Maliyet ve Dönüşüm Ofisi’nin kurulacağı bildirilmiş, ofis için uluslararası yönetim şirketi McKinsey’le çalışılacağı açıklanmıştı. Bakan Berat Albayrak’sa şirketin yalnızca danışmanlık yapacağını, icra fonksiyonunun bulunmayacağını kaydetmişti.
İktisatçı Gürses kişisel blogunda kaleme aldığı yazıda, üç kamu bankası Halkbank, Vakıfbank ve Eximbank’ın birkaç gün gibi kısa bir sürede 10,8 milyar TL gibi yüklü miktarda tahvil satışı yaptığını hatırlattı. Gürses, ihraç edilen bu tahvillerin İşsizlik Sigortası Fonu’na satılmış olabileceğini öne sürdü.
‘Nitelikli yatırımcı’
Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan bildirimlere göre, tahviller ‘nitelikli yatırımcılara’ satıldı, ancak vadesi belli olan tahvillerin faiz oranı ve satışın kime yapıldığı bildirilmedi.
Tablo: ugurgurses.wordpress.com
Gürses, bu üç kamu bankasının sermaye yeterlik oranlarının düştüğünü ve tahvil satışının bu oranı yukarı çekmek için yapıldığını belirtti.
Kanunen devlet tahvili, repo ve kamu bankalarında mevduat dışında yatırım yapılması olanaksız olan İşsizlik Fonu’nun bu tahvilleri alabilmesi için iki olasılık bulunduğunu ileri süren Gürses, şöyle devam etti:
” * İlk olasılık: Acaba İşsizlik Fonu elindeki tahvilleri Varlık Fonu’na borç vermiş olabilir mi? Varlık Fonu da bu tahvilleri repolayıp elde ettiği parayı kamu bankalarının sermaye açığını gideren bu tahvil ihraçlarına yatırmış ve kamu bankalarını sermayelendirmiş olabilir mi?
* İkinci olasılık: İşsizlik Fonu repoya para yatırabiliyor. Dolayısı ile yine kamu bankalarınca ya da Varlık Fonu aracılığı ile oluşturulan özel bir mekanizmayla, İşsizlik Fonu ‘özel mekanizmaya’ parasını yatırıp repo yapar, ‘özel mekanizma’ ise kamu bankalarınca ihraç edilen bu ‘sermaye benzeri tahvilleri’ satın alır.”
İktisatçı Gürses bu durumu “Yan yollardan geçerek İşsizlik Fonu’nun parası kullanılmışsa, nihai olarak bu fonların yararlanıcısı olarak işçilerin parasıyla devlet bankasına sermaye konmuş demektir” diye değerlendirdi.
Gürses son olarak, Hazine’ye danışmanlık veren McKinsey için “Kamu borç stokunu artırmadan yan cepten kamu bankalarına bu sermaye artırım modelini mi kurdu” sorusunu yöneltti.