MURAT SEVİNÇ
Aşağıdaki ifadeleri, sayısız örnek arasından seçtim. Anayasa’nın ilgili tüm düzenlemelerini değil, ‘doğrudan’ bağ kurulabilecekleri, onların da yalnızca ‘bir kısmını’ aktardım. Bir de TCK hükmünü.
Anayasal düzenmiş, yeni anayasaymış, anayasaların sözleşme niteliğiymiş, siyaset bilimi değerlendirmeleriymiş, şuymuş, buymuş. Bunları geçeli çok oldu. Çok daha yüzeysel olanı, maddelerin lafzını, yani sözünü hatırlatıyorum. Her okuma bilenin okuyup anlamlandırabileceği, sözcük ve hükümler. Yazarken çok sıkıldım. Yorum yapma gereği duymadım. 2014 yılı Aralık ayında, halimiz budur.
‘Adil yargılanma hakkı’na ne oldu?
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Ulaştırma Bakanı Lütfü Elvan (Fotoğraf: DHA)
* İçişleri Bakanı: “Şiddet misliyle karşılık bulur.” Başbakan: “Bu işin faili konumundaki teröristler, bir iki saat içinde cezalandırıldılar.” Devlet Başkanı: “Emniyet birimlerimiz bu hainlerin peşine düştü ve hainleri ölü olarak ele geçirdi.”
AY md. 2: “Türkiye Cumhuriyeti… demokratik… bir hukuk devletidir.” AY md.19: “Herkes, kişi hürriyeti ve güvenliğine sahiptir…” AY md.38: “Ölüm cezası… verilemez.” AY md. 38: “Ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirleri ancak kanunla konulur.” AY md. 38: “kimseye, suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş cezadan daha ağır bir ceza verilemez.” AY md. 36: “Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davalı veya davacı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.” AY md. 17: “Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir… kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.”
Tarafsız cumhurbaşkanına ne oldu?
* Devlet Başkanı: “Bunların inlerine gireceğiz.” Başbakan: “Hesap verecekler.” Devlet Başkanı: “Esnaf gerektiğinde askerdir, alperendir, kahramandır, polistir, hakimdir.” Devlet Başkanı, İçişleri Bakanı, Başbakan ve tekmili birden AKP: “17-25 Aralık, bir darbe girişimidir.”
AY md.19: Herkes kişi hürriyeti ve güvenliğine sahiptir. AY md. 38: “Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse suçlu sayılamaz.” AY 101. madde başlığı: I. Cumhurbaşkanı, A. “Nitelikleri ve tarafsızlığı.” AY md.103, Cumhurbaşkanı yemin metni: “…Anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye… herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma… namusum ve şerefim üzerine ant içerim.” AY md.104: “Cumhurbaşkanı devletin başıdır… Anayasanın uygulanmasını… gözetir… Anayasanın ilgili maddelerinde gösterilen şartlara uyarak yapacağı görev ve kullanacağı yetkiler…” AY md.9: “Yargı yetkisi… bağımsız mahkemelerce kullanılır.” AY md.138: “Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere… tavsiye ve telkinde bulunamaz.”
Cinsiyet eşitlğine ne oldu?
* Devlet Başkanı: “Kadın ile erkeği eşit duruma getiremezsiniz, o fıtrata terstir; feministler anneliği kabul etmezler.” Başbakan (akademik açıklama!): “eşitliği de mekanik eşitlik olarak gördüğünüzde, madem ki bir tarafta şu vardır bir tarafta da şu vardır diye soktuğunuzda, o hayatın tamamlayıcılık ilişkisini yok etmeye çalışıyorsunuz.”
AY md.10: “Herkes… cinsiyet… ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.” AY md.10: “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçirilmesini yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.” AY md.41: “Aile… eşler arasında eşitliğe dayanır.” AY md. 11: “Anayasa… yasama, yürütme, yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır.”
Temel hürriyetlere ne oldu?
* Devlet Başkanı: “Ana muhalefet partisinin başındaki zat Esed’i korumak için bu adımları atıyor. Çıkmış akıl veriyor. Sen o aklı kendine sakla.”
AY 101. madde başlığı: I. Cumhurbaşkanı, A. “Nitelikleri ve tarafsızlığı.” AY md.103, Cumhurbaşkanı yemin metni: “…Anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye… herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma… namusum ve şerefim üzerine ant içerim.”
Düşmanlık tahrikine verilmesi gereken hapis cezasına ne oldu?
* Devlet Başkanı: “Dolmabahçe Camisi’ne maalesef bira şişeleriyle girmek suretiyle, ayakkabıyla onu da yaptılar.”
AY md. 36: “Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davalı veya davacı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.” AY md. 38: “Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse suçlu sayılamaz.” TCK md.216: “ Halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden kimse, bu nedenle kamu güvenliği açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Bağımsız yargıya ne oldu?
* Devlet Başkanı: “Çünkü TÜBİTAK içine sızmış hainler yargı içine sızmış Haşhaşiler tarafından korunuyor. Ama şimdi bunlar arındırılıyor. Bakın tam temizlendi demiyorum. Aynı şey yargı için de geçerli. Yargıyı da temizleyeceğiz.” AKP Grup Başkanvekili: “HSYK seçimlerini bir grup veya zümre kazanırsa, sonucu tanımayız.”
AY md.9: “Yargı yetkisi… bağımsız mahkemelerce kullanılır.” AY md.138: “Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere… tavsiye ve telkinde bulunamaz.” AY md.103, Cumhurbaşkanı yemin metni: “…Anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye… herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma… namusum ve şerefim üzerine ant içerim.” AY Başlangıç hükmü: “Kuvvetler ayrımının, devlet organları arasında üstünlük sıralaması anlamına gelmeyip belli devlet yetki ve görevlerinin kullanılmasından ibaret ve bununla sınırlı medeni bir işbölümü ve işbirliği olduğu ve üstünlüğün ancak Anayasa ve kanunlarda bulunduğu…”
Mahkeme kararlarına uyma zorunluluğuna ne oldu?
* Eski Başbakan, yeni Devlet Başkanı: “Güçleri yetiyorsa yıksınlar. Yürütmeyi durdurdular, bu binayı durduramayacaklar. Açılışını da yapacağım, içine de girip oturacağım.”
AY md.138: “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.”
İzinsiz gösteri hakkına ne oldu?
* Bilumum devlet ricali: “İzinsiz gösteri yapıyorlar.”
AY md.34: “Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü yapma hakkına sahiptir.”
AYM’nin bağlayıcılığına ne oldu?
* Anayasa Komisyonu Başkanı: “Anayasa Mahkemesi’nin yüzde 10’luk seçim barajını kaldırması durumunda, kararı yok hükmünde sayar ve uygulamayız.”
AY md.153: “Anayasa mahkemesi kararları… yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar.”
Irkçılığa hapis cezasına ne oldu?
* Eski Başbakan, yeni Devlet Başkanı: “Görsel medyada çıkıyor bir tane aşağılık kadın, affedersin onun yanında Müslümanlara hakaret ediyor. Bunda ise ses yok. Şu hale bak. Kimsin sen ya? Sen kimsin? Önce haddini bil.” Eski Başbakan, yeni Devlet Başkanı: “Benim için Gürcü diyen oldu, affedersin çok daha çirkin şekilde Ermeni diyen oldu”. Eski Başbakan, yeni Devlet Başkanı: “Sen alevi değil misin?” “Kılıçdaroğlu… açıkça Aleviyim diyemiyor.” Eski Başbakan, yeni Devlet Başkanı: “53 Sünni vatandaşımız şehit oldu.”
AY md. 2: “Türkiye Cumhuriyeti… demokratik, laik… bir hukuk devletidir.” AY md.10: “Herkes… din, mezhep… ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.” AY md. 12: “Herkes kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez ve vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir.” AY md.103, Cumhurbaşkanı yemini: “…Anayasaya… herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma… şerefim üzerine ant içerim.” AY md. 104: “Cumhurbaşkanı… Türk milletinin birliğini temsil eder.” TCK md. 216: “Halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılayan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır… Halkın bir kesiminin benimsediği dinî değerleri alenen aşağılayan kişi, fiilin kamu barışını bozmaya elverişli olması hâlinde, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Basın özgürlüğüne ne oldu?
* Eski Başbakan, yeni Devlet Başkanı: “Bazı kitaplar, bombadan daha tesirli.” Eski Başbakan, yeni Devlet Başkanı: “Bu Twitterlar falan var ya şimdi mahkeme kararı çıktı, Twitter mivitır hepsinin kökünü kazıyacağız. Efendim işte uluslararası camia şöyle der, böyle der, hiç beni ilgilendirmiyor. Türkiye Cumhuriyeti devletinin gücünü görecekler.” “Bu milleti Youtube’a Facebook’a yediremeyiz. Atılması gereken adım neyse biz bu adımı en kesin hatlarla atacağız. Kapatılmaları da dahil.”
AY md. 28: “Basın hürdür, sansür edilemez.” AY md.25: “Herkes, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.” AY md.27: “Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir.” AY md.26: “Herkes, düşünce ve kanaatlerini, söz, yazı, resim veya başka yollarla… yayma hakkına sahiptir.” AY md.22: “Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.” AY md.20: “Herkes, özel hayatına… saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.”
Laikliğe ne oldu?
* Eski Başbakan, yeni Devlet Başkanı: “Biz sadece Allah’a hesap verir, ondan başka kimseden emir, talimat almayız.”
AY md. 1: “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.” AY md.2: “Türkiye Cumhuriyeti… laiktir.”