CANAN COŞKUN
canancoskun@diken.com.tr
@canancoskun
Kahramanmaraş depremlerinden sonra 11 kentte yüzlerce çocuk kimsesiz kaldı. Çocukların dini cemaat ve tarikatların eline düşmesinden endişe edilirken Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı konuya hakim bir profil çizmiyor.
İşte bir örnek: İstanbul’da kurulu Yetim Vakfı, depremde kimsesiz kalmış çocuklarla ilgili internet sitesinden başvuru kabul ediyor; bakanlıksa bu vakıfla herhangi bir ortak çalışma yürütülmediğini savunuyor.
Depremlerden sonra tartışılan konulardan biri de kimsesiz kalan çocuklar.
Depremlerde yetim kalan dokuz çocuk İsmailağa Cemaati’ne yakın Sakarya Erenler İlme Hizmet Vakfı tarafından yürütülen Mekke Mescidi-Hanife Akın Kuran Kursu’na yatılı olarak verilmişti. Durumun haberleştirilmesinden sonra bakanlık çocukları geri almıştı.
Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Resul Holoğlu’nun TBMM’deki ‘Çocuk İstismarı’nın Araştırılması Komisyonu’nda verdiği bilgilere göre deprem sonrasında bölgede bulunan ve kendini ifade edemeyen çocuklardan 51’i Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kurumlarında bakım ve gözetimde, 162’si ise Sağlık Bakanlığı kurumlarında tedavide. Toplam sayı 213. Buna karşılık bakanlığın internet sitesinde ‘kimliği belirlenemeyen çocuk’ sayısı 79.
Gerçek sayının ise daha fazla olduğu tahmin ediliyor.
Hal böyleyken İstanbul’da kurulu Yetim Vakfı, internet sitesi üzerinden depremde yetim kalan çocuklara destek olmak için ‘her türden talebi’ değerlendirdiğini duyurdu. Vakfın sosyal medya hesaplarından depremden sonra Adıyaman’da koordinasyon merkezi kurduğu, Malatya, Hatay ve Kilis’te de psikososyal destek sağladığı anlaşılıyor.
‘Bakanlık yakından takip ediyor’
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı vakfın duyurusuyla ilgili Diken’in sorularını yanıtladı. Yetim Vakfı’yla herhangi bir protokol yapılmadığını kaydeden bakanlık yetkilisi şöyle dedi: “Onların yaptığı yardımlar ayni yardımlar, yani çocukların desteklenmesi anlamında yardımlar. Protokol olmasa bile bakanlık yakından takip ediyor bu tür kişileri.“
Neyin nesi bu vakıf?
Yetim Vakfı 2017’de kurulmuş. Vakfın başkanı tarihçi Murat Yılmaz, İHH İnsani Yardım Vakfı’nda 27 yıl boyunca çeşitli görevlerde bulunmuş. 2021 yılından itibaren de Yetim Vakfı Yönetim Kurulu başkanlığı görevini üstlenmiş.
Vakfın yönetim kurulunda bir başka tanıdık isim göze çarpıyor. Boğaziçi Üniversitesi’ndeki veri güvenliği skandalının kahramanlarından Faruk Yakaryılmaz. Üniversitede bilgi işlem daire başkanı olarak görev yapan Yakaryılmaz vakıfta hem yönetim kurulu hem de mütevelli heyeti üyesi olarak karşımıza çıkıyor. Yakaryılmaz 2014’te yolsuzluk soruşturması kapsamında tutuklanmıştı.
Vakfın internet sitesinde faaliyet gösterilen konu başlıkları da sıralı. Acil yardım, eğitim, gönüllü, insani yardım ve sosyal faaliyetler, psikososyal destek, Ramazan ve kurban faaliyetleri…
Sayılar tutmuyor
Vakfın yürüttüğü projelerden biri ‘Yetim Sponsorluğu’.
Sitedeki sayısal verilere göre, Avrupa, Asya ve Afrika’da 22 ülkede ‘yetimlerin hamisi’ vakıf, Türkiye’de de 1330 yetimi destekliyor. Başka bir tabloda da İstanbul’da 643, Şanlıurfa’da 191, Adana’da 151, Bitlis’te 47, Batman’da 46, Trabzon’da 36, Kilis’te 33 ve Hakkari’de 12 olmak üzere toplam 1159 çocuğun desteklendiği belirtiliyor.
Vakıf, bağış karşılığı yetimhane ve yetim yerleşkesi de yapıyor. İstanbul, Reyhanlı, Kilis ve İdlib’de hizmet binaları bulunuyor. İdlib’deki sosyal hizmet merkezi Fetih Vakfı, Özgürder ve İHH İnsani Yardım Vakfı arasında imzalanan protokolle inşa edilmiş.
Bağış toplama yetkisi var
Vakfın internet sitesinde İstanbul valiliğinin 2 Mart 2022’de yardım toplama izni verdiği, iznin 28 Şubat 2023’te iki yıl süreyle uzatıldığı bilgisi yer alıyor. Vakıf, yurt dışında da yardım toplayabiliyor.
İnternet sitesinde vakfın mali tabloları da bulunuyor. 2017’de başlayan kayıtlara göre vakfın o yıl faaliyet giderleri 144 bin 757 TL. Bu kalemin 7 bin 165 lirası kültür amaçlı giderler ve faaliyet giderleri olarak gösterilmiş. 137 bin 592 lira ise ‘genel yönetim gideri’. Kasaya o yıl 142 bin 630 lira ‘şartsız bağış’ girmiş. Vakıf o yıl 35 bin 838 lira kâr etmiş.
2018 yılına ait mali tablo olmadığı için 2019 yılının verilerinden devam ediyoruz. Vakfın faaliyet gidenleri 2019 verilerine göre 5 milyon 435 bin 780 TL’ye çıkmış. Bu miktarın 668 bin 70 TL’si yönetim gideri olarak tabloya işlenmiş. O yıl 8 milyon 32 bin 562 TL şartsız bağış olarak kasaya girerken, vakıf 3 milyon 635 bin 773 TL kâr etmiş.
2020’ye geldiğimizde 8 milyon 888 bin 662 TL’nin faaliyet gideri olarak harcandığı görülüyor. Bunun 2 milyon 66 bin 727 TL’si yönetim gideri. Vakıf, o yıl rekor kırarak 52 milyon 368 bin 754 TL bağış toplamış. 45 milyon 563 bin 223 TL kâr olarak kasaya girmiş.
2021’de ise 17 milyon 494 bin 184 TL faaliyet gideri olarak tabloya yansımış. Bunun 1 milyon 194 bin 191 TL’si yönetim gideri. Bu yıl bağış miktarı bir önceki yıla göre sert bir düşüşle 23 milyon 191 bin 72 TL’ye gerilemiş. Vakfın kârı da aynı şekilde 7 milyon 945 bin 880 TL’ye düşmüş.
Ünlü katılımcılar
Yetim Vakfı, 22 Kasım 2022’de İstanbul Üniversitesi ve Bağcılar belediyesi işbirliğiyle Dünya Çocuk Hakları Günü kapsamında düzenlenen ‘Yetim ve Kimsesiz Çocuklar Sempozyumu’ düzenlemiş. Sempozyumun açılış konuşmacıları TBMM Başkanı Mustafa Şentop ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’mış.
Aile bakanıyla görüşme
Vakıf ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın yolları Kasım 2021’de kesişmiş. Vakıf başkanı Murat Yılmaz, bakan Derya Yanık’a faaliyetleriyle ilgili bilgi vermiş. Bakan Yanık da deprem, sel ve yangın gibi afet durumlarında psikososyal destek anlamında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinasyonunda çalışabilme imkanının oluşabileceğini belirtmiş.
