Ekonomik haberler ile uluslararası denizcilik verilerini anlık olarak yayımlamasıyla tanınan Refinitiv’in, Hong Kong’daki protesto gösterilerini Çin hükümetinin tehdidiyle sansürlemesi ve bu tür haberler için özel bir kodlamayla ‘filtre’ geliştirdiğini açıklaması, şirkette ‘iştiraki’ olarak payı bulunan Britanya ve Kanada merkezli Reuters haber ajansının sahibi Thomson Reuters’ın yöneticilerini öfkelendirdi. Dahası, Reuters ve Refinitiv’in bu konuda bir uzlaşmaya varıp sansürü kaldırmaya veya hafifletmeye yönelik herhangi bir girişimde bulunup bulunmayacakları da belli değil.

Bizzat Reuters tarafından yapılan bu konudaki haber, aşağıdaki şekilde abonelerine sunuldu:
Geçen Ağustos ayında Hong Kong hükümet karşıtı protestolar ile çalkalanırken, Reuters Çin yönetiminin hassasiyet taşıdığı bir konuda haber yayımladı. Beijing (Pekin) yönetimi, Hong Kong lideri Carrie Lam’ın kentteki protesto gösterilerini durdurmak için göstericilerin taleplerinden bazılarını kabul etmeyi öngören gizli teklifini reddetmişti.
Yayınlanan bu haber, yarı-özerk Hong Kong kentinin iç işlerine Beijing’in ciddi şekilde karıştığını iddia eden göstericileri haklı çıkarmaktaydı.
Haber, Çin devleti kontrolündeki bir gazete tarafından ‘sahte’ ve ‘utanç verici’ olarak nitelenip kınandı. Ardından haber Çin anakarasında erişilemez hale geldi.
Ancak habere erişimi engelleyen Çin hükümeti değildi. Haber, finans piyasaları verilerini dağıtan ve aynı zamanda Reuters haberlerini dünya çapında yatırımcılara ulaştıran Refinitiv tarafından kaldırılmıştı.
Bu haber, geçen yıla kadar Reuters’ın sahibi olan Thomson Reuters Corp’un iştiraki Refinitiv’in Çin merkezi hükümetinin baskısından dolayı Çin anakarasında sansürlediği, sayıları giderek artan haberlerden yalnızca biriydi.
Refinitiv Ağustos ayından bu yana Hong Kong’daki protestolarla ilgili 200’den fazla haberi ve Beijing yönetimine olumsuz yansımaları olabilecek diğer birçok Reuters haberini sansürledi.
Refinitiv, haberlere otomatik filtre sistemi kurdu
Refinitiv, iç yazışma ve belgelere, yaz ayında haberleri sansürleyebilmek için otomatik bir filtre sistemi kurdu. Bu sistem, ‘kısıtlı haber’ olarak adlandırılan Çin’le ilgili haberlere eklenecek, çalışanlara ve okuyuculara gösterilmeyecek yeni bir kod kullanımını da içeriyordu.
Sonuç olarak Refinitiv’in Çin’deki müşterilerinin yılın en büyük olaylarından biri hakkındaki haberlere erişimi engellendi. Engellenen haberler arasında Hong Kong’un kredi notunun düşürülmesiyle ilgili iki Reuters haberi de bulunuyor.
Haber dağıtmak için ‘Eikon’ adlı bir yazılımı kullanan Refinitiv, Reuters dışında sayıları 100’e yakın başka haber kaynağının haberlerini de filtreden geçirdi.
Devlet Başkanı Şi Cinping yönetimindeki Çin’de sansür son yıllarda giderek artarken Batılı şirketler Beijing yönetiminin siyasi olarak sakıncalı gördüğü haberleri, konuşmaları ve ürünleri engellemeleri konusunda artan bir baskıya maruz kalıyor.
Refinitiv’in Çin’de elde ettiği yıllık satış geliri on milyonlarca doları buluyor. Refinitiv, üç kaynağın verdiği bilgiye göre, sansürleme çalışmalarına Çinli düzenleyici bir kurumun şirketin faaliyetlerini askıya alabileceği tehdidinin ardından başladı.
Haberlerin sansürlenmesi Reuters’ın editörlerinin yanı sıra ticari faaliyetlerini yürüten yöneticilerini ve haber ajansının bağımsızlığını koruyan bir yapı olan Thomson Reuters Founders Share Co. Ltd. yöneticilerini de öfkelendirdi.
Baş editör Stephen J. Adler, Kasım ayında Londra’daki Reuters gazetecilerine yaptığı konuşmada sansürlerin ‘markaya zarar verdiğini’ ve bunu ‘kabul etmediğini’ söylemişti.
Thomson Reuters’ın üst düzey yetkililerinden birinin yaptığı açıklamaya göre, Thomson Reuters CEO’su Jim Smith, Refinitiv İcra Başkanı David Craig’in filtreleme sistemini devreye alma kararını ‘oldukça endişe verici’ buldu. İki yöneticinin ortak bir çözüme ulaşmaya ne kadar yakın oldukları ise net değil.
Refinitiv sözcüsü Patrick Meyer filtreleme sistemi ile ilgili yaptığı açıklamada, “Bu yıl içinde devreye sokulan işlemlerin iyileştirilmesi gerektiğinin farkındayız ve bunun için aktif olarak çalışıyoruz” demişti.
Meyer, “Küresel bir ticari işletme olarak, Refinitiv faaliyet gösterdiği ülkelerin yasa ve yönetmeliklerine uymak mecburiyetindedir. Bu sadece Refinitiv’in değil, aynı zamanda diğer şirketlerin ve finansal piyasa veri dağıtıcılarının da karşılaştığı bir zorluktur” dedi.
Refinitiv, dünyanın en büyük özel sermaye fonu yöneticilerinden Blackstone’un öncülüğündeki bir konsorsiyumun geçen sene Thomson Reuters’ın Finansal ve Risk bölümünün %55’ini satın almasıyla kurulmuştu.