İLHAN TANIR
tanir.ilhan@gmail.com
Suriye ve Irak’ta terör estiren radikal İslamcı IŞİD’in günde 40 bin ila 60 bin varile denk gelen petrolü hangi yollarla ve hangi ülkeye sattığı uzun zamandır merak konusu. Bu ticarette Türkiye’nin rolüne dair spekülasyonların ardı arkası kesilmiyor.
Marketplace.org adlı itibarlı ekonomi sitesine göre söz konusu petrolün nereye satıldığı sorusunun yanıtı Türkiye. Hatta IŞİD’in petrolü bazen doğrudan Türkiye’deki rafinerilere gönderiliyor.
Müphem aracılarla Türkiye’ye
Tahminlere göre IŞİD, Suriye’de üretilen petrolün yüzde 60’ını kontrol ediyor. Bunun yanısıra Irak’ta da altı petrol kuyusuna da sahip.
İngilizlerin ünlü düşünce kuruluşu Chatham House’da Ortadoğu uzmanı Valerie Marcel’e göre, IŞİD militanları, elde ettikleri petrolü şöyle değerlendiriyor: ”IŞİD, petrolünün bir kısmını kendilsi açık kuyularda yakarak rafine ediyor. Sonra kendi ihtiyaçları ve bölge halkının ihtiyaçlarını gideriyor. Geri kalanın çoğu ise müphem aracılarla Türkiye piyasasına yolanıyor.”
İyi planlanmış bir organizasyon
Marcel’e göre, ”Aracıların bazıları Iraklı ve bunlar petrolü sınıra (Türkiye) götürüyor. Dİğerleri ise Türk aracılar. Bu aracılar doğrusunu söylemek gerekirse bu petrolü bazen doğrudan Türkiye’deki rafinelere satabiliyor. Kısacası bu süreç oldukça iyi planlanmış bir organizasyonun ürünü.”
Analize göre, aracılar büyük paralar kazanıyor ve varilin dünya piyasa fiyatı 100 dolar iken, IŞİD militanları aşağı yukarı bunun yarısını belki de çeyreğini cebe indirse de, bu günlük olarak 1 ila 3 milyon dolar civarında bir gelir demek.
Günde en az 200 tanker
Bunca varil, Irak Enerji Ensititüsü Başkanı ve Irak Meclisi’nin danışmanı Luay al-Khateeb’e göre günde en az 200 tanker demek.
Washington’daki WINEP adlı düşünce kuruluşu uzmanı ve eski bir ABD Hazine Bakanlığı çalışanı Matthew Levitt’e göreyse petrol bir kez piyasaya girip entegre olduktan sonra, bunun nereden geldiğini bilmek hemen hemen imkansız.