IŞİD tarafından yıkılan antik bir saray kapısının kalıntılarını kazan Iraklı ve Amerikalı bir arkeolog ekibi, 2 bin 600 yıl önceye ait çarpıcı sanat eserleri keşfetti.
The National Geographic’in haberine göre, Yedi oyma alçı panelin aslen Kuzey Irak’ın Musul yakınlarında bulunan Ninova antik kentindeki Güneybatı Sarayı’ndan geldiğine ve Asur kralı Sanherib (M.Ö. 705-681) zamanında yapıldığına inanılıyor.
Musul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü‘ndeki kazı ekibinin bir parçası olan emekli öğretim üyesi Ali Al-Jabouri keşif için, “Hiçbirimizin beklemediği bir şeydi” dedi.
19’uncu yüzyılın ortalarında Sanherib’in sarayında bulunan ve şu anda British Museum (Britanya Müzesi) koleksiyonunun en önemli parçalarından olan benzer kabartmalar, kralın 701 yılında Yehuda Kralı Hezekiya’ya karşı yürüttüğü seferi tasvir ediyor.
Arkeolog Al-Jabouri, “Böyle şeyleri keşfettiğinizde ve onlara elinizle dokunabildiğinizde, bu çok ama çok heyecan verici bir şey” dedi.
‘Devrimci’ sanat eserleri
Kral Sanherib, günümüz Irak’ından Kafkasya ve Mısır’a kadar uzanan Yeni Asur İmparatorluğu’nun en ünlü liderleri arasındaydı. Kralın Britanya Müzesi ve başka yerlerdeki panellerde yer alan 701 yılındaki askeri seferi, İncil kayıtlarında da yer alıyor.
Dönemin sanatçılarının geleneğin bağlayıcı kısıtlamalarını ortadan kaldırması ve kapsamlı yeni bir yaklaşımı benimsemesi nedeniyle kralın saltanatı, sanat tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor.
Asur hükümdarı, geniş imparatorluğu ve ötesindeki manzaraların ve halkların ayrıntılarına dikkat ederek, askeri seferlerini her alanı dolduran sürekli anlatılarla büyük ölçekli sanatsal tasvirlere yansıttı.
Sanherib’in yazıtını taşıyan yeni keşfedilen panellerden birinde, Asur askerleri ve askeri kampların yanı sıra yabancı sürgünler veya savaş esirleri tasvir ediliyor.
Pensilvanya Üniversitesi’nde arkeoloji profesörü ve projesinin yöneticisi Michael Danti, “British Museum’dakilerden daha iyiler. O zamanlar devrim niteliğinde olan Sanherib’in heykellerinin detaylarını, yüksek kabartma oymacılığını gerçekten gösteriyorlar” dedi.
Beklenmedik bir keşif
Olağanüstü keşfin yapıldığı yer, yakın zamanda bir yıkım yeriydi. IŞİD, 2014-2017 yılları arasında kuzey Irak ve Suriye’de antik Ninova kentini hedef aldı.
‘Sulama Yerlerinin Kapısı’ olarak bilinen ve Dicle Nehri’nin yanında yer alan Maşki Kapısı, 1970’lerde Musul sakinlerinin eski mirasına yakışacak bir anıt olarak restore edilmişti. Fakat, Nisan 2016’da IŞİD tarafından yok edildi.
Nisan ayında planlanan restorasyon öncesinde Maşki Kapısı’nın kalıntıları kazılmaya başlandı. Yakınlarda, 1970’lerin restorasyonu sırasında hiç dokunulmamış mühürlü bir kapı keşfedildi. Kapının ardında, 2 bin 634 yıldır kimsenin girmediği bir koridor vardı.
Arkeologlar, kazılarda bazı çuvalların içinde iskelet kalıntılarına rastladı. Bununla birlikte, yontulmuş taş panellerden yapılmış bir duvar boyunca derine indiklerinde, daha ilgi çekici bir şey ortaya çıktı.
Zemin seviyesinin altında, görünüşte boş olan yedi panel, oyma sanatının olağanüstü örneklerini ortaya çıkardı. Oymalarda, Asur askerleri, okçuları ve ayrıntılı bitki örtüsüyle dolu dağlık manzaralar vardı.
Araştırmacılar, yeni keşfedilen panellerde hangi olayların veya askeri seferlerin tasvir edildiğini henüz doğrulamadı ve bölgeyi kazmaya devam ediyor. Salonda bulunan yontulmuş dekorasyon parçaları, arkeologlara tarihi sahneleri yeniden canlandırmak için ek bilgi ve ayrıca Asurluların yapı malzemelerini nasıl geri dönüştürdükleri hakkında önemli bilgiler sağlayacak.