İstanbul’un Üsküdar ilçesinde bulunan Validebağ Korusu’na yapılmak istenen projeye karşı eylemde olan gönüllülerle bir araya gelen İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu, “Kanunun ve planların bize verdiği yetki ile burada, İBB’den izin almadan, bizim onayımızı almadan hiçbir imalata girilemez. Kararlı olacağız” dedi.
Üsküdar Acıbadem’deki Validebağ Korusu’nda 21 Haziran pazartesi günü başlanacağı açıklanan ‘rehabilitasyon’ projesine karşı semt sakinleri, nöbet eylemi başlatmıştı. Validebağ Savunması ve Validebağ Gönüllüleri, proje ile korunun imara açılmak istendiğine dikkat çekmişti. Dosyayı inceleyen İstanbul 6’ncı İdare Mahkemesi, 25 Haziran’da kararını açıklamış, yürütmesinin durdurulmasına oybirliği ile karar vermişti. İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı, ‘koru nöbeti’ tutanlarla konakladıkları alanda bir araya geldi.
Validebağ sözcülerinin dinleyen İmamoğlu, şunları söyledi: “Burada ortaya konan korumacı tavır, İstanbul’un her yerinde vatandaş sorumluluğu olarak konmalıdır. Kurumların da vatandaşımızın bu tarz tavırlarını -bırakın yok saymayı- sürecin bir parçası haline getirip, ortak karar alma mekanizmasını en güçlü bir şekilde de ortaya koyma zorunluluğu vardır. Biz, böyle bakıyoruz sürece.
Günün sonunda benim önerim şu: Burada, çok kıymetli bir süreç yöneten gönüllü arkadaşlarımız var. En büyük çıkarımızı savunuyorlar. Zaten yapmanız gerekeni yapıyorsunuz. İstanbul Planlama Ajansı moderatörlüğünde, hızlıca sizlerle beraber yaptığınız çalışmaları sürecin içine katan, bir nihai teklif oluşturulsun. Bu teklif kime? Bize. İBB’ye. Bu teklifi, bize olduğu gibi, Üsküdar Belediyesi’ne, Şehircilik Bakanlığı’na; hatta buradan sonucu, bizzat kendim, Şehircilik bakanına ve yetkililerine sunayım. Buraya katılacak başka arkadaşlarımız olacak. Park Bahçeler Daire Başkanlığı’mız var. İSKİ var. Başka başka ne varsa… Günün sonunda sakin olun. Derin nefes alalım. Sağlıklı düşünelim. Sağlıklı düşünce sonrası doğru bir karar alalım.”
İlk sözü alan İBB Hukuk Müşaviri Sönmez, koruyla ilgili dava süreçlerini yakından takip ettiklerini belirterek, şunları aktardı: “Son olarak, imar planlarına karşı açılmış bir dava var; yürütmeyi durdurma kararı da verildi. O, henüz İBB’ye resmi olarak tebliğ edilmedi. Tebliğ edildikten sonra da iletişim halinde olacağımızı belirtmek isterim. İBB’nin geçmiş dönem yönetimi, o davada Validebağ Gönüllüleri’nin karşısında davaya müdahil olmuştu. Biz, o müdahillikten çekildik. Bundan sonraki yasal süreçte, başkanımızın talimatları yanınızda olacağız.”
Ne olmuştu?
İstanbul 6’ncı İdare Mahkemesi, Validebağ Gönüllüleri Derneği, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası, Ziraat Mühendisleri Odası, Çevre Mühendisleri Odası ve Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası’nın planların istemiyle açtığı davada yürütmeyi durdurmuştu.
Kararda bilirkişi heyetinin değerlendirmesi de yer almıştı. Heyet, İstanbul 1 No’lu Tabiat Varlıklarını Koruma Komisyonu ile İstanbul 6 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 2018’de verdiği ‘olumlu’ kararların projenin teknik incelemesine yönelik olduğunu belirtmiş; ekolojik yapı özelinde detaylı inceleme yapılmadığı kanaatine varmıştı.
Heyet, korunun Üsküdar Belediyesi’nin isteği üzerine 2007 yılında İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi tarafından hazırlanan plana göre yönetilmesi gerektiğini kaydetmişti.
Bir karar daha çıkmıştı
Koruya yapılması planlanan ‘millet bahçesi projesi’nin planlarının iptali istemiyle, bölge sakinleri ve gönüllüleri ile Şehir Plancıları Odası ve Mimarlar Odası İstanbul şubeleri de dava açmıştı.
Aynı mahkeme, önceki gün mahalle sakinlerinin başvurusuyla ilgili de planların durdurulmasına karar vermişti. Karar 24 Haziran’da duyurulmuştu.
Cami yapımıyla başladı
Validebağ Korusu, 1999 yılında ‘doğal SİT alanı’ olarak tescillendi. Koruda 120’nin üzerinde kuş türü, 30’un üzerinde kelebek çeşidi, çeşitli canlı ve böcek türleri, zengin bitki örtüsü, anıt ağaçlar ve meyve ağaçları bulunuyor. Validebağ Korusu kentin içindeki doğal bir yeşil alan aslında.
Koruya yönelik müdahaleler 2014 yılında başladı. İki yıllığına İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devredilen korunun çevresinde birçok cami olmasına karşın girişlerinden birine de cami yapıldı. Polisin sert müdahalelerde bulunduğu o günlerde caminin bir cemaatinin olmamasına karşın yapıldığı belirtilmişti. Buna karşın koru, gönüllülerin direnişi sayesinde korunmuş, herhangi bir proje hayata geçememişti.
Üsküdar Belediyesi’ne devir
Koru için 2018 yılında ‘Millet Bahçesi projesi’ hazırlandı ancak bu proje de hayata geçmedi. Üsküdar Belediyesi Meclisi Mart 2020’de, yani salgının başında ‘olağanüstü’ gündemle toplandı ve mülkiyeti Hazine’ye ait olan korunun 261 bin metrekarelik bölümünü bakım ve onarım gerekçesiyle Üsküdar Belediyesi’ne tahsis etti.
Bu gelişmeden yaklaşık bir yıl sonra Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 24 Nisan’da Üsküdar’ı ziyaretinin ardından sosyal medya hesabından Validebağ Korusu’nda Üsküdar Belediyesi’yle ‘Düzenleme ve Rehabilitasyon Projesi’ni hayata geçireceklerini duyurdu.