Popüler kültür ve sinema dergisi Variety, yazar, editör ve eleştirmenlerden oluşan 32 kişilik bir kadroyla tüm zamanların en iyi 100 filmini seçti. Bu 117 yıllık derginin bu kategorideki ilk listesi.
Variety’nin listesi birkaç açıdan önemli. Dergi, popüler kültür ve sanat literatürüne yeni kavram ve kelimeler kazandırmış bir dergi. Eğlence dünyası için ‘showbiz‘ kovboy filmleri için ‘horse opera’ deyimleri ilk kez bu yayında kullanılmış. Filmlerin gişedeki performansları yine ilk kez bu dergide haberleştirilmiş ve böylece sinema haberlerinin bir alt kategorisi oluşmuş.
En önemlisi de Variety tarihinde ilk kez böyle bir işe girişiyor.
Liste uzun, o yüzden lafı daha fazla uzatmayalım. Seçkiyi “Bu listeyi oluştururken sinema deneyiminin güzel, baş döndürücü çeşitliliğini yansıtmak istedik. Sadece farklı türleri kastetmiyoruz; sadece ‘entelektüel’ filmlerle ‘eğlendiren’ filmlerin karmasını da kastetmiyoruz. Sinemaya uzun zamandır hakim olan eklektik ruhtan söz ediyoruz” sözleriyle sunan Variety’nin listesine bakalım.
1. Psycho / Sapık (1960)
Yalnızca Alfred Hitchcock’un değil tüm zamanların en iyi filmi. İkonik olmayan bir karesi neredeyse yok gibi. Gözler, delikler, kuşlar, cam silecekleri, duş, drenaj, bıçak, kan, merdiven, sallanan koltuk. 1950’lerin televizyon stüdyolarında çekilmiş bir korku filmi gibi görünse de daha derin anlamları var. Yönetmen 45 saniye süren duş sahnesinin sonunda kadın kahramanla birlikte Tanrı’nın bizi koruyacağı fikrini de öldürüyor. Bugüne yapılmış filmler arasında tekrar tekrar izlenmeyi en çok o hak ediyor.
2. The Wizard of Oz / Oz Büyücüsü (1939)
En iyimser ve saf haliyle bir Hollywood eğlencesi. Victor Fleming’in bu neşeli klasiği farklı kuşaklara verdiği zevkle zamanın testinden geçti. Dorothy (Judy Garland) Oz ülkesine girdiğinde film siyah beyazdan renkliye dönüyor. Bugün izlediğimiz ‘Avatar‘, ‘Yıldız Savaşları’ ve ‘Yüzüklerin Efendisi’ filmlerinin şablonunu hazırlayarak izleyicileri daha sonraki ‘büyülü deneyimlere’ hazırlıyor.
3. The Godfather / Baba (1972)
Karanlık, ihtişamlı, destansı Baba film, 50 yıldır her düzeydeki izleyiciye hitap etti. Corleone’lerin destanını izlerken; gücün, kanın, korkunun kol gezdiği organize bir suç yaşamına daldık. Aynı zamanda, sadakat, rekabet ve bağlılık kavramlarıyla kişisel bağ kurduk. Marlon Brando, Al Pacino ve kadronun geri kalanı, sanki bu filmdeki rollerini oynamak için doğmuşlar gibi. Corleone’ler, paradoksal bir şekilde, hem romantik rol modelleri hem de Amerikan rüyasının acımasız örnekleri oldular. Belki de bu yüzden onların hikayesi bizim hikayemiz oldu.
4. Citizen Kane / Yurttaş Kane (1941)
Bugüne kadar pek çok listede ‘tüm zamanların en iyi filmi’ olarak yer aldı. Yurttaş Kane’i çektiğinde 25 yaşında olan Orson Welles, ilk uzun metrajlı filmini o kadar coşkulu, kuralları yıkan bir virtüözlük gücüyle yönetti ki, sanki ilk Amerikan bağımsız filmini yapmış gibi oldu. Bir iş adamının ölmeden önce söylediği bir sözün (Rosbud) sırrını açığa çıkarmaya çalışan bir muhabirin hikayesini konu anlatan filmde yönetmen Welles aynı zamanda başrolü oynadı.
5. Pulp Fiction / Ucuz Roman (1994)
Film her açıdan sinema devrimiydi. Yönetmeni Quentin Tarantino, saplantılı şekilde sevdiği ‘boktan video filmleri’den saygın bir film yaptı. ‘Ucuz Roman’ sinemayı bir gecede dönüştürdü, sayısız taklit filme ilham verdi, kronolojik hikaye anlatımından gelen filmleri özgürleştirdi ve Bruce Willis ile John Travolta’nın kariyerlerini yeniden başlattı.
6. Seven Samurai / Yedi Samuray (1954)
7. 2001: A Space Odyssey (1968)
8. It’s a Wonderful Life (1946)
9. All About Eve (1950)
10. Saving Private Ryan / Er Ryan’ı Kurtarmak (1998)
11. Singin’ in the Rain (1952)
12. Goodfellas / Sıkı Dostlar (1990)
13. The Rules of the Game (1939)
14. Do the Right Thing (1989)
15. Sunrise: A Song of Two Humans (1927)
16. Casablanca (1942)
17. Nashville (1975)
18. Persona (1966)
19. The Godfather 2 / Baba 2 (1974)
20. Blue Velvet / Mavi Kadife (1986)
21. Gone With the Wind / Rüzgar Gibi Geçti (1939)
22. Chinatown (1974)
23. The Apartment (1960)
24. Tokyo Story (1953)
25. Bringing Up Baby (1938)
26. The 400 Blows (1959)
27. Bonnie and Clyde (1967)
28. City Lights / Şehir Işıkları (1931)
29. Double Indemnity (1944)
30. The Empire Strikes Back (1980)
31. Network (1976)
32. Vertigo (1958)
33. 8½ (1963)
34. Stagecoach (1939)
35. The Silence of the Lambs / Kuzuların Sessizliği (1991)
36. On the Waterfront (1954)
37. Annie Hall (1977)
38. Lawrence of Arabia / Arabistanlı Lawrence (1962)
39. Some Like It Hot / Bazıları Sıcak Sever (1959)
40. Fargo (1996)
41. The Wild Bunch (1969)
42. Moonlight (2016)
43. Shoah (1985)
44. L’Avventura (1960)
45. Titanic (1997)
46. Notorious (1946)
47. Mean Streets (1973)
48. The Piano / Piyano (1993)
49. The Texas Chain Saw Massacre (1974)
50. Breathless (1960)
51. Apocalypse Now (1979)
52. The General (1926)
53. In the Mood for Love (2000)
54. The Road Warrior (1981)
55. Pather Panchali (1955)
56. Rosemary’s Baby / Rosemary’nin Bebeği (1968)
57. Brokeback Mountain (2005)
58. E.T. the Extra-Terrestrial (1982)
59. Vagabond (1985)
60. Moulin Rouge! (2001)
61. The Passion of Joan of Arc (1928)
62. Dazed and Confused (1993)
63. Bambi (1942)
64. Carrie (1976)
65. A Man Escaped (1956)
66. Paris Is Burning (1990)
67. Bicycle Thieves (1948)
68. King Kong (1933)
69. Beau Travail (1999)
70. 12 Years a Slave (2013)
71. My Best Friend’s Wedding (1997)
72. Breaking the Waves / Dalgaları Aşmak (1996)
73. Intolerance (1916)
74. My Neighbor Totoro (1988)
75. Boogie Nights (1997)
76. The Tree of Life (2011)
77. Goldfinger (1964)
78. Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975)
79. Waiting for Guffman (1996)
80. Pixote (1980)
81. The Dark Knight (2008)
82. Parasite / Parazit (2019)
83. Kramer vs. Kramer / Kramer Kramer’e Karşı (1979)
84. Pan’s Labyrinth (2006)
85. Natural Born Killers / Katil Doğanlar (1994)
86. Close-Up / Yakın Plan (1990)
87. The Sound of Music / Müziğin Sesi (1965)
88. Malcolm X (1992)
89. Belle de Jour / Gündüz Güzeli (1967)
90. The Shining / Cinnet (1980)
91. Scenes From a Marriage / Bir Evlilikten Manzaralar (1974)
92. Pink Flamingos / Pembe Flamingolar (1972)
93. Le Samouraï (1967)
94. Bridesmaids / Nedimeler (2011)
95. Toy Story / Oyuncak Hikayesi (1995)
96. A Hard Day’s Night / Zor Bir Günün Gecesi (1964)
97. Alien / Yaratık (1979)
98. Women on the Verge of a Nervous Breakdown / Sinir Krizinin Eşiğindeki Kadınlar (1988)
99. 12 Angry Men (1957)
100. The Graduate (1967)
Dergi bir de anket hazırlamış. Bu filmlerden hangilerini izlediğinizi işaretleyerek sinefiller arasındaki yerinizi görebilirsiniz.