H. Ayhan Tinin / Sanat da var / Edebiyat/Müzik
Son zamanlarda hep güncel üzerine yazınca eş dost sordu, “Hocam, hani senin o küf kokar bazen dediğin yazılar vardı ya” diye.
O halde anımsamanın tam zamanı!
Mavi gümüş bir denizin çocuğu…
Bodrumludur.
Ney’i de, şiiri de, halk hikayelerini de Ege Denizi’nin kıyısında tanımıştır.
Çehov gibi, Bukowski gibi, Pavese gibi bu dünyanın değil başka bir evrenin insanıdır.
Bir “Hiç” ardında gezdiği hayatını, yok olduğu yerde var olarak tamamlamıştır.
Cenazesine siyasetçilerden, bürokratlardan, aydınlardan, zenginlerden sokak berduşlarına kadar nev-i şahsına münhasır büyük bir kalabalık katılmıştır.
Hocası Şair Eşref’ten öğrendiği yergi geleneğini zehir gibi diliyle ömrü boyunca yaşatmış, Türk Edebiyatı’na sayısız eser bırakmıştır.
Hiç kimseden ve hiçbir şeyden yana olmadan, bütün hayatında hak, adalet ve özgürlükten yana olup, ney’ini üflemekten hiç vazgeçmemiştir.
En yakın dostlarından olan ve dünyaya tamamen farklı açılardan baktıkları Mehmet Akif Ersoy, aynı zamanda Fransızca ve Arapça hocası olmuştur.
Hakkında anlatılan sayısız hikâyenin kimi gerçek, kimi de üstüne yakıştırılıp kalmıştır.
Ancak bir gün ayı oynatıcının acemiliğini beğenmediği için, sokaklarda ayı oynatıp epey de bahşiş topladığı aynıyla vakidir.
Bu dünyadan bize hiç benzemeyen bir Neyzen Tevfik geçti.
Neyzen’i bilmemek ya da anlayamamak, bir denizin kıyısında gezer gibi hayatın kumsalla birleştiği noktadan, ayağını suya sokmadan ufku izlemeye benzer.
Neyzen Tevfik önemli bir kimlik sanat hayatımızda. Ancak aynı zamanda dünya sanatında da benzerlerini gördüğümüz, hiçbir şeyin peşinden gitmeyi, alabildiğine bağlantısız olmayı tercih eden ve insanoğlunun yaşadığı her acıyı içinde, en derin haliyle hisseden ve buna katlanamayan, kırgın bir güvercin yürek aynı zamanda…
Yüreğindeki derinliği, bizim görebilmek haddimizi aşan böylesi insanların, içindeki gizli dehlizleri anlayabilmek için neye ihtiyacımız var?
O insanlar ki hangi uçuruma açıldığı belli olmayan mağaraların ağzına kadar yürümüş, orada gitmekle kalmak arasında bir mevziin içinde, sisle bulut arasında bir yerde kaybolmuşlar.
Bizim türlü zorunlulukları ayaklarımıza pranga diye vurup, türlü şarlatanlıkları ‘hayat bu…‘ diye sineye çektiğimiz yerlerde, bu tekdüze ve kimi zaman da hayâsız hareketliliği içlerine sindiremeyip, yaşadıkları hayata sığamayan Neyzen gibileri bizden ayıran nedir dersiniz?
Onlar kadar cesur ve acılarından başka hiçbir şeyin gölgesine sığınmadan yaşayabilmek ne kadar da saygıya değer…
Hayatın içinde karşılaştığı soysuzları ney ile seyrelten Tevfik Kolaylı; Sait Halim Paşa’nın yalısında sofranın baş konuklarından olup, ertesi gece Galata’da evsizlerle sabahı ederken, Pavese’nin günlüğüne yazdıklarını, notaların sesiyle geceye dağıtarak mı damıtıyordu yüreğini?
Sonra 21 no’lu koğuşuna gidip akıl hastanesinin “Bir süre bana dokunmayın” diyordu. Yakın dostu Mazhar Osman ona ayırmıştı. Canı istediğinde girer, istediğinde çıkardı.
Küçük yaşlarında yakalandığı sara hastalığı acıları çoğaldıkça krizler halinde geliyordu.
“Sevdiği şeyleri yapsın, kendi haline bırakın” demişti doktorlar…
Rüştiye öğretmeni babası Hasan Fehmi Kolaylı, işte bu nedenle o zaman adı İzmir İdadisi olan, şimdilerde İzmir Atatürk Lisesi’nden ayrılmasına karşı çıkamamıştı.
Kitaplar yazmış, plaklar doldurmuş fakat hiç ünlü olmaya çalışmamıştı.
İki sinema filminde önemli roller oynamış, o şöhretin de peşinde olmamıştı.
Hicivlerinde derin bir akıl, ney üflemesinde derin bir aşk vardı.
Anton Pavloviç’in babasından kırbaçla yediği dayakların ruhunda yarattığı kırgınlığı ‘Vişne Bahçesi’nde yazması gibi, siz onu Çehov diye bilirsiniz…
Bukowski’nin ‘Yalnızlık ve yenilmişliğimdi hayat’ dediği ömrünü ‘Barfly’ filmiyle sinemaya taşıması gibi…
Kendini hayata taşıdı. Her şeye rağmen yaşamayı denedi Neyzen Tevfik, ihtimal ki yaptıklarına değil, yapmadıklarına pişman olarak 1953 yılının Ocak ayında vazgeçti bu dünyadan…
