MESUDE ERŞAN
@mesudersan
Türkiye’de Covid-19 hastalarına verilen favipiravir ilacıyla yapılan güvenilir bir araştırma, hastalığın tedavisinde ilacın bir etkisi olmadığını ortaya koydu. Üç ülkede, 1231 hastayla gerçekleştirilen PRESECO araştırmasının sonuçları, favipiravir’in hastalığın kontrolünde de etkisiz olduğunu gösterdi.
Covid-19 hastalarıyla ilgilenen uzmanlar kendi klinik gözlemlerine de dayanarak, Sağlık Bakanlığı’nı favipiravir kullanılmaması gerektiği konusunda uyarıyordu. İlaç, üretildiği Japonya dahi ABD, Britanya, Almanya gibi gelişmiş ülkelerde uzun süredir Covid-19 için kullanılmıyor.
Salgının başında tedavi amaçlı hidroksiklorokin de veren bakanlık, uyarılar üzerine 14 ay sonra ilacı tedavi rehberinden çıkarmıştı. Bakanlığın favipiravir ısrarı ise sürüyor.
‘Favipiravire verilen paralarla keşke monoklonal antikorlar alınsaydı‘
Klinik mikrobiyoloji ve infeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, favipiravir konusunun noktalandığını söyledi.
İlaca bugüne kadar verilen paralarla riskli, immün yetersizlik hastalarına monoklonal antikor kokteyllerinin getirilerek pek çok ölümün önlenebileceğini belirten Prof. Dr. Şenol, şunları söyledi: “Sağlık Bakanlığı’ndan tedavi rehberini acil güncellemesini ve güncel bilimsel verilere göre davranmasını bekliyoruz. Favipiravir, bakanlıkça önerilen hatta ısrar edilen ilaçtı. Bilim çalıştı ve ‘İşe yaramıyor’ dedi. Bu yanlış tedavilere ödenen paraların sorumluluğunu kim alacak?”
‘Sonuçları değerli ve güvenilir‘
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, PRESECO’nun uzun süredir sonuçları beklenen bir araştırma olduğunu söyledi.
Yavuz, şu ifadeleri kullandı: “Favipiravir’le ilgili şimdiye kadar yapılan çalışmalar ya gözlemseldi ya da az olgu sayılı veya açık etiketli veya plasebo kontrolü olmayan, heterojen hasta gruplarının alındığı randomize çalışmalardı. Dolayısıyla önceki çalışmaların birbiriyle tutarsız sonuçlarını kullanarak bu ilaç etkili veya etkisiz demek mümkün değildi. Bu çalışmanın sonuçları çok daha değerli ve güvenilir. Elbette makale haline geldiğinde daha çok veriyi de görebileceğiz.”
Tek kullanan ülkeyiz
Geçtiğimiz aylarda, favipiravir’le ilgili başka 15 bilimsel çalışmanın meta analizini yapan ve etkisiz olduğunu ortaya koyan klinik mikrobiyoloji ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Önder Ergönül, sosyal medya hesabı üzerinden, şu açıklamayı yaptı: “Favipiravir etkili olsa Türkiye’de ölenlerin sayısı daha az olurdu. Covid-19 saptanır saptanmaz evlere bedava bırakılmasına rağmen ölüm oranı yüksek. Etkisinin olmadığını bir yıldır yazıp söylüyoruz. Hala veriliyor. Dünyada bizden başka kullanan ülke yok.”
Konuyla ilgili daha önce Diken’e konuşan Prof. Dr. Ergönül, şunları söylemişti:
“İlacın bir faydası yok. Ama biz bunu Sağlık Bakanlığı’na anlatamıyoruz nedense. Boş yere karaciğeri, kalbi yoruyor. Solunum sistemini desteklemiyor. Enfeksiyonun ilerlemesini önlemiyor. Yoğun bakım ihtiyacını, ölümleri azaltmıyor. Zararı olabilen bir ilacı evlere dağıtıyoruz. Çok acı. Kafa karıştırıyor. Yan etkileri ortadayken, başka pek çok şey kısılırken böylesi yüksek maliyetli ilaçlar bedava dağıtılıyor.”