En azından otoyolları inşa etti. ”Büyükbaba ve büyükannelere yıllar sonra neden nasyonal sosyalist partiye vaktiyle oy verdikleri sorulduğunda yanıtları genellikle bu oluyormuş. Bu cümleyle başlayan yazının başlığı ise şöyle: “Hitler’in yolları Almanların kalplerini ve akıllarını nasıl fethetti?” Aslında başlığın bir de üst kısmı var ama tam Türkçesi uzun olacak. Mealen, ‘Nazilerin seçim yatırımları ve popülerlikleri’ olarak çevrilebilir.
İki akademisyen tarafından kaleme alınan yazı, dünyanın ilk ulusal çapta otoyol inşasının Nazi rejiminin popülerliğine olan katkısını inceliyor. Yazarlar, 1934 sonrasında Nazi rejiminin popülerliğinin artmasında bu inşaatın önemli bir rol oynadığı sonucuna varıyorlar. Elbette o dönemde seçimlerin silahların gölgesi altında yapıldıklarının ve dürüst olmadıklarının farkındalar. Ama özel bir yöntem kullanarak otoyol inşasının etkisini araştırabiliyorlar.
İşin içinde Hitler ve nasyonal sosyalist parti olunca örnek çarpıcı oluyor şüphesiz. Oysa bu tür yatırımların normal demokrasilerde de seçim kazandırabileceğini biliyoruz.
… Yolu, sonuçta nasıl inşa edeceğiniz üç aşağı beş yukarı belli. Oysa eğitim ya da ne bileyim araştırma-geliştirmek sistemi öyle değil. Dünyanın önde gelen sistemini oluşturmak için bayağı bir beyin jimnastiği yapmak gerekiyor. O da ‘bu karda kışta kim şimdi bunca jimnastik yapacak’ kolaycılığına ve elbette çoğu zaman ideolojik saplantılara kurban gidiyor.