Avrasya Boğaz tüp geçit projesi kapsamında Yenikapı’da devam eden çalışmalar sırasında, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, “Üç beş çanak çömlek Marmaray’ı dört yıl geciktirdi. Yazık değil mi günah değil mi?” dediği Theodosius limanının devamı ortaya çıkarıldı.
Tarihi değiştirmişti, devamı geldi
Radikal.com.tr’den Ömer Erbil’in haberine göre, Marmaray ve metro istasyonlarının kazı çalışmaları devam ederken ortaya çıkarılan Bizans döneminden kalma Theodosius limanının devamı, kısa süre önce Asya ve Avrupa’yı denizin altından karayoluyla bağlaması planlanan Avrasya projesi kazılarında bulundu.
Limanın önemi, neolitik dönem buluntularıyla birlikte İstanbul’un tarihini 8 bin 500 yıl geriye götürmesinden kaynaklanıyor. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin denetiminde sürdürülen kazılarda 36 batık ve binlerce kültür varlığı ortaya çıkarılmıştı.
Sınırlarının daha geniş olduğu bilinen limanın fener ve mendireği henüz tespit edilememişti. Kazı alanının en ucunda yaklaşık beş metre genişliğinde ‘L’ biçimli mimari yapı duvarının Theodosius limanına ait mendirek olabileceği öne sürüldü. Ancak müze yetkilileri bu buluntunun Osmanlı döneminde kıyıdaki yapıları dalgalardan korumak amacıyla yapılmış olduğunu düşündüklerini belirtti.
Osmanlı kalıntıları da var
Öte yandan kazı çalışmalarında eski Gar gazinosunun önünde Aksaray’ı sahile bağlayan karayolunun hemen altında yapılan kazılarda arkeolojik mimari kalıntılara da rastlandı. İstanbul Arkeoloji Müzeleri denetiminde süren kazılarda 18 ve 19’uncu yüzyıldan kalma Osmanlı mimari yapılarının temelleri çıkarıldı. Bu yapıların Theodosius limanı doldurulduktan sonra üzerine inşa edildiği düşünülüyor.
Bundan önceki Yenikapı kazılarında yakın dönem kalıntılarının ardından Neolitik dönem buluntularına ulaşılmıştı. Arkeolojik kalıntıların ardından liman dolgusuyla birlikte batıkların gelebileceği ve -7 metreye kadar inilebileceği vurgulanıyor.
Erdoğan, ‘Üç beş çanak çömlek’ demişti
İstanbul’un tarihini temelden değiştiren bulgular, arkeoloji dünyasını heyecanlandırırken, müteahhit firma da kazıların bir an önce bitirilmesini ve projeye devam etmeyi umuyor. Sürecin uzamasından korkan firma bir an önce iş makinalarıyla kalıntıların kaldırılıp yolun bitirilmesi yönünde görüş bildiriyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da, başbakan olduğu dönemde devam eden Marmaray projesinin kazılar nedeniyle gecikmesini sert biçimde eleştirerek şöyle konuşmuştu: “Bir çılgın projenin gerçekleşebilmesi için bize hendek atlattılar. Üç dört sene bir projeyi gecikmeli olarak çıkarıyoruz. Niye? Önümüzde çok ciddi engeller var. Örneğin Marmaray projemiz var, basit çanak çömlek hikayesi bize dört sene kaybettirdi. 3-4 sene önce Marmaray açıklanacaktı. Bak şimdi bu 29 Ekim’e yetiştirmeye çalışıyoruz. Yazık değil mi, günah değil mi? Her geçen zaman bu ülkenin aleyhinde rakam gidiyor. Muasır medeniyetler seviyesi üzerine çıkacaksak bu yatırımlarımızı hızla gerçekleştirmeliyiz.”
Erdoğan’ın limanın devamını günyüzüne çıkaran kazılara ilişkin ne yorum yapacağı henüz bilinmiyor.