Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ‘temel hak ve özgürlükleri referanduma götürmeyi doğru bulmadıklarını’ söyledi.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, ekimde ‘başörtüsüne yasal güvence’ için kanun teklifi vereceklerini açıklamıştı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise “Gelin çözümü anayasa düzeyinde sağlayalım” diye seslenmişti.
Teklif üzerindeki çalışmalarına devam eden AKP, geçen gün Meclis’te grubu bulunan partileri ziyaret etmişti. Görüşmeyle AKP’nin yazılı bir teklif sunmadığı, değiştireceği anayasa maddelerini muhalefete ilettiği ortaya çıkmıştı.
Kabine toplantısı sonrası konuşan Erdoğan, AKP’nin siyasi partilere değişiklik teklifini götürdüğünü hatırlatarak şunları dedi: “Bu görüşmelerin kati neticesi alındıktan sonra şayet uzlaşma sağlanabilirse o şekilde, sağlanamazsa da ‘cumhur ittifakı’ partileri olarak kendi teklifimizi Meclis’e sunmayı planlıyoruz.
Prensip olarak temel hak ve özgürlüklerle ilgili konuların halk oylamasına götürülmesini doğru bulmuyoruz. Temennimiz de Meclis’te bu değişikliği doğrudan kabul edebilecek bir çoğunluğun doğrudan sağlanabilmesidir. Ancak milletimize sözümüz gereği Meclis denkleminde başka bir mecburiyet ortaya çıkarsa onun gereğini yapmanın da boynumuzun borcu olduğuna inanıyoruz.”
Anayasa değişikliği süreci nasıl işliyor?
Mevcut sistemde 400 milletvekilinin ‘evet’ oyuyla anayasa değişikliği teklifleri referanduma götürülmeden yürürlüğe girebiliyor. Ayrıca 360’la 399 ‘evet’ oyu durumundaysa teklif referanduma sunuluyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 400 ve daha fazla oyla kabul edilen değişiklikleri referanduma götürme yetkisi de bulunuyor.
Meclis’te bugün itibariyle 580 milletvekili var: AKP’nin 286, CHP’nin 134, HDP’nin 56, MHP’nin 48, İYİ Parti’nin 37, TİP’in dört, Demokrat Parti ve Memleket Partisi’nin iki, BBP, DEVA, DBP, Saadet Partisi, Yenilik Partisi ve Zafer Partisi’ninse bir. Bunun yanında beş de bağımsız vekil bulunuyor. Meclis Başkanı Mustafa Şentop oy kullanamayacağı için oy kullanacak vekil sayısı 579 oluyor.
AKP ve MHP’nin Şentop hariç toplam vekil sayısı 333 olurken ayrıca BBP lideri Mustafa Destici’nin de oyuyla 334 oluyor. Bu durumda ‘cumhur ittifakı’ muhalefetin desteği olmadan referandum için yeterli sayıya ulaşamıyor.
AKP, üç sandıklı seçim mi planlıyor?
Anayasa değişikliği çalışmaları başlatan AKP, teklifin Meclis görüşmelerinde muhalefetin ‘fire vereceğini’ düşünüyor. Muhalefet cephesiyse, AKP’nin teklifi referanduma götürerek ‘üç sandık’ hedeflediğini söylüyor.
Diken’e konuşan AKP’li milletvekilleri, teklifin komisyondan geçerek Genel Kurul’a geleceğini ve burada muhalefetten en az 40 ‘evet’ oyu beklediklerini iddia etmişti.
Parti ve milletvekili ismi vermeyi reddeden AKP’li bir vekil “Öyle bir teklif sunacağız ki partisine rağmen evet oyu verecek isimler olacak” demekle yetinmişti. AKP’liler ayrıca bu gerekçeyle Meclis görüşmelerine tam kadro katılacaklarının da altını çizmişti.
Muhalefet fire verilmeyeceğini söylüyor
Öte yandan muhalefetse AKP’nin teklifin zamanlamasını ayarladığına inanıyor. CHP’lilere göre AKP iki haftayı aşkın süredir metni hazırlamış olmasına rağmen Meclis’e sunmuyor. Ana muhalefet partisi temsilcileri Meclis kulislerinde AKP’nin olası referandumu hedefleyerek bunu nisan ayına denk getirmek istediğini konuşuyor.
Bozdağ’ın 400 oyla geçmesi halinde referandum olmayacağını söylemesiyse CHP’liler açısından gerçekçi bulunmuyor. CHP’lilere göre tüm milletvekilleri ‘evet’ oyu verse dahi, Erdoğan değişiklik teklifini referanduma götürmeyi planlıyor.
Ana muhalefet partisine göre AKP ve Erdoğan, zamanlamayı değiştirilen seçim yasasının yürürlüğe gireceği nisana göre ayarlamayı amaçlıyor. Olası referandum kararı halinde de nisanda seçmenin önüne üç sandık (referandum-milletvekili-cumhurbaşkanı) konması hedefleniyor. Ama CHP’liler muhalefetin bu noktada fire vermeyeceğine ve anayasa değişikliğinin yeni dönemde olacağına inanıyor.
Öte yandan İYİ Partililer de Meral Akşener’in seçime kısa süre kala bir anayasa değişikliğine kapı aralamayacağını düşünüyor. Kararın partilerinin yetkili organlarınca verileceğini belirten bir milletvekili, referandum ve fire iddiaları içinse “Milletimiz rahat olsun, AKP’nin hesaplarını bozacak partiyiz” diyor.
Şu ana kadar CHP, İYİ Parti ve HDP ‘temel hak ve özgürlüklerin referandum konusu olmayacağını’ vurgulayarak teklife karşı çıktı.