Mülteciler ‘güvenli bölgeye’ döner mi? Akademik çalışmalar ve sahada yapılan mülteci röportajları buna dair bir eğilim göstermiyor. Göç tarihi de geri dönüşlere dair yüzde 20-30’lar seviyesinde rakamlar veriyor.
Buna rağmen siyasi iradenin geri gönderme stratejisi ve açıkladığı projeler ciddiye alınmalı. Öyle görünüyor ki AKP hükümeti, şöyle ya da böyle Suriye’nin kuzeyinde 112 km’lik alana mültecileri yerleştirecek. Kurulacak yerleşim yerleri ÖSO’cular ve aileleri ile mi sınırlı kalır, İdlib’de sıkışıp kalmış cihatçılara mı açılır; yoksa çok daha geniş bir mülteci kitlesini mi içine alır, bunu şimdiden söylemek zor. Ama dış politikadaki agresif ısrar ve iç politikada ‘Suriyeli ön yargısı’ üzerinden konsolide edilmek istenen oylar artık bu yoldan geri dönülmeyeceğini gösteriyor. Ok yaydan çıktı bir kere.