Konuşmamıza, tat almamıza ve yutkunmamıza yardım eden dilimizin rengi nasıl olmalı?
Eğer gözler kalbin aynasıysa, dil da sağlığımızın bir tür kontrol lambası. Dilin görünümü doktorlara sağlığınız hakkında fikir verir. Rengi de önemli bir ipucu sağlar.
Diliniz nasıl görünmeli?
Dil yuvarlak, simetrik bir şekle sahip olmalı. Rengi genellikle açık pembedir, ancak Afrika, Asya ve Akdeniz popülasyonlarında biraz mor veya kahverengi pigmentasyon vardır. Aynı zamanda bir miktar beyaz kaplaması da bulunabilir.
Harvard Diş Hekimliği Okulu Ağız Sağlığı Politikası ve Epidemiyoloji Bölümü‘nde protez uzmanı Dr. Tien Jiang, “Dil yüzeyi, keratin adı verilen sert bir proteinden oluşuyor ve bu, yemek yerken dilinizin çizilmesini önlemeye yardımcı oluyor” diyor.
Yakından baktığınızda dilinizin çeşitli amaçlara hizmet eden küçük yumrularla (papilla) kaplı olduğunu görebilirsiniz. Bunlar:
- Sıcaklığı ve dokunuşu hissederler.
- Yiyeceğin tatlı mı, tuzlu mu, ekşi mi, acı mı olduğunu tespit etmenizi sağlayan tat tomurcukları içerirler.
- Yutabileceğiniz küçük bir yiyecek topu (bolus) oluşturmanıza yardım etmek için sürtünme yaratırlar.
Koyu veya parlak dil; beyaz lekeler ve diğer endişe verici nedenler
Dilde bazı renk ve görünümler sağlık sorunlarının işareti olabilir. Dilinizde aşağıdakilerden herhangi birini fark ederseniz doktorunuza danışın:
- Kahverengi veya siyah dil, ‘siyah kıllı dil’ adı verilen bir duruma işaret eder. Bu, papillalar çok uzadığında meydana gelir. Bu küçük yumrular genellikle büyümez çünkü ağzınızdaki tüm aktivite nedeniyle düzenli olarak dökülürler. Büyürlerse bakterileri ve gıda renklerinin karışımını yakalayabilirler ve bu da kahverengi veya siyah bir renk tonuna neden olabilir. Risk faktörleri arasında antibiyotik veya antihistaminik almak, sigara içmek, ağız kuruluğu, aşırı miktarda kahve veya siyah çay içmek veya kötü ağız hijyeni yer alır.
- Dil üzerinde kalın beyaz lekeler veya beyaz yaralar muhtemelen ağzınızda aşırı miktarda mantar (pamukçuk) oluştuğu anlamına gelir. Pamukçuk, diyabet veya HIV, antibiyotiklerin veya kanser tedavisinin yan etkileri, takma diş takmak, sigara içmek, ağız kuruluğu veya steroid inhalatörleri kullanmak gibi durumlar tarafından tetiklenebilir. Nadir durumlarda beyaz lekeler veya yaralar ağız kanserinin belirtileridir.
- Dilinizde ağrılı kırmızı veya sarı yaralar varsa, aft (tahriş olmuş dokular), pamukçuk (bazen kırmızı lekeler halinde görünebilir) veya (nadir durumlarda) ağız kanseriyle karşı karşıya olabilirsiniz.
- Parlak kırmızı bir dil, B 12 vitamini eksikliğinin veya kızıl adı verilen bir enfeksiyonun (boğazda Streptococcus bakterisi enfeksiyonu) ve kırmızı vücut döküntüsünün eşlik ettiği bir enfeksiyona işaret edebilir. Eğer dilinizde acı vermeyen ve bir yerden başka bir yere göç ediyormuş gibi görünen parlak kırmızı lekeler varsa, ‘coğrafi dil’ adı verilen zararsız, tedavi edilemez bir rahatsızlığınız olabilir.
Dilinizi fırçalamalı mısınız?
İyi ağız hijyeni, dişlerinizi günde en az bir kez diş ipiyle temizlemenizi ve günde en az iki kez fırçalamanızı gerektirir. Fırçayı dilinizde kullanmak için de birkaç saniye ayırın. Dilinizi dışarı çıkarın ve diş fırçanızı dilinizin arkasından öne doğru kaydırın: Bir kez ortadan aşağı doğru, bir kez sol taraftan aşağı ve bir kez de sağ taraftan aşağı doğru kaydırın. Bu, papillalarda biriken bakteri ve kalıntıların temizlenmesine yarar.