Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘nas’ söylemine karşın faizi altı aydır sabit tutuyor.
Dokuz yıl önce faizi yüzde 5’e indirerek son 50 yılın en düşük oranına çeken Merkez Bankası, sonraki dokuz yılda bir daha bu oranları göremedi.
Ocak 2014’te faizi yüzde 10’a çeken banka, cumhurbaşkanı seçimlerinin düzenleneceği 2018 haziranında faiz oranını yüzde 17,75’e yükseltmişti.
Bundan sonra Erdoğan bankanın faiz kararlarına daha çok müdahil olmaya başladı. 2018’den bu yana üç MB başkanı görevden alındı. Yetmedi Para Politikası Kurulu (PPK) üyeleri de değiştirildi.
Bunla da kalmayan Erdoğan ”Faiz belasını bu milletin sırtından kaldıracağız. Anlayan anlar, anlamayan anlamaz. Faizi savunanlarla beraber olmam, olamam” diyerek parti içinden kendisine gelen itirazlara da kapıyı kapatmıştı.
Erdoğan’ın isteklerine uygun hale getirilen MB, kur krizini tetikleyen eylülle aralık arasında 500 baz puanlık faiz indiriminin ardından ocak itibariyle bu sürece son vermişti.
Faiz-enflasyon tezi çöktü
Cumhurbaşkanı, faiz indirimleriyle ilgili ”Faiz sebeptir, enflasyon neticedir” sözünü tekrarlamayı seviyor. Ancak faiz indirimlerinin başladığı eylülde enflasyon oranı 19,58’di. Mayıstaysa resmi verilere göre enflasyon yüzde 73,50’ye çıktı. Bağımsız araştırmacıların oranıysa bunun iki katından fazla…
Son faiz indirimin yapıldığı aralıkta Erdoğan, “Yılbaşından itibaren kurun bu hafta başındaki gibi makul bir seviyede istikrar kazanacağına inanıyoruz” demişti. Erdoğan, bu konuşmasına ekonomiyi yine ‘nas’a bağlayarak şunları söylemişti ”Bu can bu tende oldukça iddiayla söylüyorum: Faiz sebeptir enflasyon netice.”
Erdoğan, aynı haftada bir başka konuşmasında “Bir Müslüman olarak nasların gereğini yapacağız. Hüküm bu!” diyerek de ‘noktayı’ koymuştu.
Ancak bu ‘noktadan’ sonra MB, kur krizi ve enflasyondaki rekor nedeniyle ‘nas’ı pas geçmeyi tercih ederek altı aydır faiz arttırmıyor.
Üstelik Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, haziran başındaki kabine toplantısı sonrası “Bu iktidar faizi artırmayacaktır. Biz faizi düşürmeye devam edeceğiz” diyerek bir süredir ağzına almadığı ‘nas’a selam göndermişti.
BAE, Suudi Arabistan ve Katar faiz arttırdı
Erdoğan’ın bu ‘nas’ açıklamaları anayasa yerine İslami referanslar içerdiği için de eleştiri almıştı.
Fakat Türkiye’nin aksine İslami kurallarla ülkeyi yöneten ‘nas’a referans verebilecek Körfez ülkeleriyse ABD Merkez Bankası’nın da faiz arttırdığı bu konjonktürde faiz arttırmayı tercih etti.
Mayıs başında Suudi Arabistan Merkez Bankası repo oranını 50 baz puan artışla yüzde 1,75’e, ters repo oranını da yüzde 1,25’e yükseltti. Martta 25 puanlık artış yapılmıştı.
Katar Merkez Bankası’ysa mevduat oranını 50 baz puan artışla yüzde 1,50’ye, borçlanma oranını 25 baz puan artışla yüzde 2,75’e ve repo oranını da 50 baz puan artışla yüzde 1,75’e çıkardı.
Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası da gecelik mevduat oranını 50 baz puan artırdı.