Yalnızca iki gün önce ortaya çıkan ve şimdiden bazı ülkelerin seyahat kısıtlaması değiştirmesine, küresel piyasaların gerilmesine yol açan Güney Afrika varyantı hakkında ne biliyoruz?
1.Ne zaman ve nerede ortaya çıktı?
Güney Afrikalı bilim insanları salı günü 14-16 Kasım tarihlerinde toplanan numuneler arasında az sayıda ‘B.1.1.529‘ adı verilen varyanta rastlandığını duyurdu.
Ülkede yeni varyantı taşıyan 100 vaka belirlendi. Çoğu en kalabalık nüfuslu Gauteng bölgesinden.
Yeni varyantın PCR testlerinde baskın ve şimdiye kadarki en bulaşıcı Delta varyantından ayırt edilmesi görece kolay.
2.Başka nerelerde görüldü?
Güney Afrika’nın sekiz bölgesinde daha.
Ülkede günlük vaka sayısı dün neredeyse iki katına çıkarak 2 bin 465 olarak bildirildi. Resmi açıklamada artışın yeni varyantla bağlantılı olabileceğine dair bir bilgi verilmedi. Ancak bilim insanları kuşkulu.
Botsvana’da ise dört vaka tespit edildi. Hepsinin yurt dışından geldiği ve ülkeden ayrıldığı bildirildi.
Hong Kong’da Güney Afrika’dan gelen bir vaka, İsrail’de ise Malavi’den dönen bir yolcuda tespit edildi.
3.Bilim dünyası neden endişeli?
Covid-19’a neden olanı dahil bütün corona virüsleri zamanla değişime uğruyor. Çoğu değişikliğin virüsün özellikleri üzerinde etkisi ya hiç yok ya da çok az.
Ancak bazı değişiklikler var ki virüsün bulaşıcılığını, neden olduğu hastalığın şiddetini ve aşıların etkinliğini etkileyebiliyor.
Söz konusu yeni varyantın dikkat çekmesinin nedeni spike proteininde (virüsün hücrelere tutunmasını sağlayan yapı) 30’dan fazla mutasyona sahip olması.
Bu, Delta varyantındaki mutasyon sayısını neredeyse iki katı. Çok sayıda mutasyona sahip olması bu varyantı mevcut aşıların hedef alarak geliştirildiği orijinal virüsten de farklı kılıyor. Bu anlamda varyantın aşıları etkisiz kılma potansiyeline dair endişeler var.
Varyantın taşıdığı mutasyonların bir kısmı antikorlara dirençle ve yüksek bulaşıcılıkla ilişkilendirilse de bir kısmı henüz tam anlaşılabilmiş değil. Dolayısıyla aşının etkinliğini azaltıp azaltmayacağı ve bulaşıcılık oranına dair daha net bilgi elde etmek için yeni varyantla ilgili daha fazla veri gerekiyor.
Varyantın bilinenler dışında farklı bir semptoma neden olduğuna dair henüz bir veri yok.
4.Nasıl çıkmış olabilir?
Bu konuda şimdiye kadar yalnızca spekülasyon var. Britanya’daki University College London’ın Genetik Enstitüsü’nden bir bilim insanı varyantın muhtemelen tedavi görmemiş bir HIV hastasında kronik bir enfeksiyon sırasında mutasyon geçirerek ortaya çıktığı görüşünde. Güney Afrika 8,2 milyon kişiyle en çok HIV hastası bulunan ülke.
5.Dünya nasıl tepki verdi?
Britanya altı Afrika ülkesinden uçuşları geçici olarak durdurdu.
Singapur Güney Afrika ve çevresideki ülkelerden girişleri 14 gün boyunca kısıtladığını duyurdu.
Avrupa Birliği Afrika’nın güneyinden gelen hava trafiğinin durdurulmasını teklif etti.
Hindistan varyantın görüldüğü ülkelerden gelen yolcular için denetimlerini sıklaştırdı.
İsrail; Güney Afrika, Namibya, Lesoto, Botsvana, Esvatini ve Zimbabve olmak üzere altı Afrika ülkesini seyahat tablosunda ‘kırmızı liste’ye aldı.
Avrupa Birliği; Botsvana, Esvatini, Lesotho, Mozambik, Namibya, Güney Afrika ve Zimbabve’ye seyahatlere kısıtlama getirilmesi kararı aldı.
