Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ‘başkanlık sistemi’ tartışmalarını alevlendiren MHP lideri Devlet Bahçeli’ye ‘devlet adamlığı yaklaşımı’ nedeniyle teşekkür ederken, “Başkanlık sistemi halka giderse benim milletim gereğini yapacaktır. Adı cumhurbaşkanlığı, başkanlık olabilir fark etmez” dedi.
Bahçeli, son grup toplantısında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın makamının ‘tarafsızlığına gölge düşürdüğünü’ savunmuş, ilk tercihinin Erdoğan’ın yasal sınırlara çekilmesi olduğunu söylemişti. Bahçeli, bunun olmaması halinde başkanlık sisteminin Meclis’te oylamaya sunulmasını, yeterli sayıya ulaşılmazsa da referanduma götürülmesini istemişti.
Bu sözler üzerine başkanlık sistemi tartışması başlamış, Erdoğan ve siyasi parti liderleri konuyla ilgili arka arkaya görüşlerini açıklamıştı.
‘Başkanlık sistemi’ne sevdasını her fırsatta yineleyen Başbakan Binali Yıldırım, son olarak MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin bu haftaki grup toplantısında yaptığı “Eğer Meclis’te evet dersek, milletin huzurunda da evet deriz” açıklamasına “Açıklamalar yapıcı ve umut vericidir. Sayın Bahçeli’nin lafı üstüne laf söylemek bize yakışmaz. Ne diyorsa odur” sözleriyle ‘koşulsuz destek’ sunmuştu.
‘Şehitlerimin hesabını Avrupa Birliği mi verecek?’
‘Ak Saray’da düzenlenen 29 Ekim resepsiyonunun ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, siyasi partilerin anayasa değişikliğiyle ilgili konuşmasını ‘doğru’ bulduğunu söyledi.
Erdoğan şöyle devam etti: “Başkanlık sistemi halka giderse benim milletim gereğini yapacaktır. Adı cumhurbaşkanlığı, başkanlık olabilir fark etmez.”
Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı’nın bugünkü açılışında yükselen “İdam isteriz” sloganlarına“Yakın yakın… Merak etmeyin, inanıyorum ki idam teklifi Meclis’ten geçecek. Ben de onaylayacağım” sözleriyle yanıt veren Erdoğan, bir kez daha idam tartışmasıyla ilgili konuştu: “Bu işin uzatılması doğru olmaz. Benim şehitlerimin hesabını Avrupa Birliği mi verecek?”
Erdoğan, sözlerini ‘başkanlık sistemi’ tartışmalarını alevlendiren Bahçeli’ye değinerek bitirdi: “Devlet adamlığı yaklaşımını önemli görüyorum. Devlet Bahçeli’ye şahsım ve milletim adına teşekkür ediyorum.”
Tartışma nasıl başladı, kim ne dedi?
Bahçeli, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın makamının ‘tarafsızlığına gölge düşürdüğünü’ savunmuş, ilk tercihinin Erdoğan’ın yasal sınırlara çekilmesi olduğunu söylemişti. Bahçeli, bunun olmaması halinde başkanlık sisteminin Meclis’te oylamaya sunulmasını, yeterli sayıya ulaşılmazsa da referanduma götürülmesini istemişti.
Bahçeli’nin açıklamalarının ‘umut verici’ olduğunu söyleyen Yıldırım, parlamenter sistemin Türkiye’nin sorunlarına çare olmadığını söyleyerek, ‘başkanlık sistemi’ni içeren anayasa teklifini en kısa sürede Meclis’e getireceklerini ve sonuç ne olursa olsun referanduma gidileceğini açıklamıştı.
Bunun üzerine MHP’den peş peşe ‘düzeltme’ gelmiş, Bahçeli’nin sözlerinin ‘başkanlık sistemine destek’ olarak yorumlanamayacağı, MHP’nin parlamenter rejimin devamından yana olduğu vurgulanmıştı.
CHP ise ‘başkanlık’ tartışmasında AKP ile MHP arasında ‘gizli pazarlığı’ işaret ederek, “Ne böyle tartışma içinde oluruz ne de böyle bir sistemin Türkiye’de yer almasına izin veririz. Partili cumhurbaşkanlığı konusundaki tavrımız da aynı” demişti.
Yine ‘AKP-MHP ortaklığı’na dikkat çeken HDP de şu anda en önemli olanın CHP’nin alacağı pozisyon olduğunu açıklamıştı.
İktidar temsilcileri de MHP’nin ‘düzeltme’lerini duymazdan gelmiş, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, AKP ve MHP’nin anlaşması halinde 2017 yılının başında referandum yapılabileceğini söylemiş, Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop da referandumun 2017 baharında yapılabileceğini belirtmişti.
Tartışmaya kayıtsız kalamayan Erdoğan da partilere referandum çağrısı yaparak, “Milletim bu işe ‘Evet’ diyorsa adım atalım. İstiyorum ki patinaj yapmayalım, hızla yola devam edelim” demişti.
AKP’li Hayati Yazıcı, ‘başkanlık sistemi’yle ilgili teklifin ocak ayında Meclis’e gelebileceğini, nisan ayında da referanduma gidilebileceğini söylemişti.
Son olarak CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal, “Sistem kaçınılmaz noktaya gelince bunu değerlendirmek gerekir diye bakıyorum. Bu kadar sıkıntıyı yaşadığımız bir dönemin şartları içinde değerlendirmemiz gerekir başkanlık sistemini” demiş; ardından bir düzeltme yayımlayarak “CHP, başkanlık sistemine sonuna kadar direnmelidir ve direnecektir” ifadelerini kullanmıştı.
Meclis aritmetiği
Parlamentoda oy kullanma yeterliliğine sahip 316 milletvekili bulunan AKP’nin, olası bir anayasa değişikliğini tek başına referanduma taşıyabilmesi için gereken 330 rakamına ulaşabilmekte en az 14 sandalyeye daha ihtiyacı bulunuyor.
MHP’nin Meclis’te 40 sandalyesi mevcut.