MESUDE ERŞAN
@mesudersan
Sağlık Bakanlığı’nın geçmiş dönem alacaklarına istinaden tıbbi cihaz üreticilerine yaptığı 3 milyar liralık ödeme, sektörü ikiye böldü. Ödemenin 920 milyon lirasının tahsis edildiği ortopedi ve beyin cerrahisi cihazları üreticileri Bakan Fahrettin Koca’ya teşekkür mesajları yayınladı. Alacağı bulunan sair üreticilerse duyurularında, kurumlar arasında ayrımcılık yapıldığını söyleyerek vadesi geçmiş yaklaşık 5 milyar lira alacağın ödeme takvimine bağlanmasını istedi.
Bakan Koca 8 Aralık Çarşamba günü tıbbi malzeme üreticilerini temsil eden beş dernekten sekiz temsilciyle makamında bir araya gelmiş, toplam 3 milyar lira için ödeme emri imzaladığını açıklamıştı.
Tutarın 920 milyon lirası ortopedi ve beyin cerrahisi cihazları üreten firmalara gitti. 1 milyar lirası, bazı alımların yapıldığı Devlet Malzeme Ofisi’ne (DMO) verildi. Kalan bir milyar 80 milyon liralık tutarın ise sektöre önümüzdeki hafta dağıtılacağı duyuruldu.
‘Alacağımız kat be kat üstünde‘
Ödemeyle az da olsa yüzü gülen sektörden dört dernek (TUDER, TÜSAN, ORDER, TOBDER) ortak bir yazılı açıklamayla Koca’ya teşekkür etti.
Aralarında Türkiye Sağlık Endüstrisi İşverenleri Sendikası (SEİS) ve Tüm Tıbbi Cihaz Üreticileri ve Tedarikçi Dernekleri Federasyonu’nun da bulunduğu toplam 10 sivil toplum kuruluşu ise sert bir yazılı açıklama yaptı. Söz konusu açıklamada şu eleştiriler yer aldı:
“Tıbbi cihaz firmalarının 2020/Eylül ayı dahil bugüne kadar vadesi geçmiş ödemeleri yapılmamıştır. Son olarak sektörümüzü temsilen bazı derneklerimizin sayın sağlık bakanıyla 8 Aralık 2021 tarihinde yaptığı görüşme sonrası tıbbi cihaz firmalarına 3 milyar TL ödeme yapılacağı bilgisi paylaşılmıştır. Ancak 10 Aralık 2021 günü Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nca il sağlık müdürlüklerine gönderilen yazı ekinde yer alan listedeki ödenekler içerisinde 920 milyon liranın sadece belirlenmiş sektör tedarikçileri ve ilgili firmalara ödenecek şekilde planlanarak tahsis edildiğini öğrenmiş bulunmaktayız.
Tıbbi cihaz firmalarının vadesi geçmiş alacakları gönderilen tutarın kat be kat üstünde ve bu miktarda bir ödeneğin hiçbir sorunu çözmeyeceği aşikardır. Buna rağmen sektörümüz kurumları arasına ayrımcılık sokacak ve ilkeli duruş ve tedarikteki vakarını bozacak ve kesinlikle hukuka uygun olmayan bir şekilde, belli bir tedarik grubunu ayırarak özel ödenek tahsis edilmesi kamu düzenini bozucu ve sektörü ayrıştırıcı bir tasarruf olmuştur.”
‘Vadesi geçmiş 5 milyar lira alacak var‘
‘Haksızlığın ortadan kaldırılması mecburiyeti’ bulunduğu vurgulanarak ‘yanlış tasarrufun giderilmesi’ istenen açıklamada şöyle devam edildi:
“Bunun için derhal ve acilen; gönderilen ödeneğin tüm tıbbi cihaz firmalarına eşit ve adil bir biçimde paylaştırılmasını, bekleyen vadesi geçmiş yaklaşık 5 milyar lira alacağın acilen bir ödeme takvimine bağlanmasını ve ödemelerin artık sözleşmelerinde belirlenen vadelerinde yapılmasını, talep ediyoruz.
Tedarik zincirinin kırıldığı ve tedbir alınmaz ise onarılamaz zararlara neden olacak bu tür hukuksuz uygulamalardan kaynaklı sorunların derinleşmesinde tıbbi cihaz firmalarının hiçbir kusuru ve sorumluluğu bulunmadığının tüm halkımızca bilinmesini istiyor, Sağlık Bakanlığı’nı ve diğer ilgili kamu kurumlarını, eşitlik ve adalet ilkesi bağlamında, hukuka ve hukuk temelinde yapılmış mevzuat esasları ve sözleşme hükümlerine uygun tasarruflarda bulunmaya davet ediyoruz.”
Öte yandan Ortopedi ve Omurga Cerrahisi Tıbbi Malzeme İmalatçıları, İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği (ORDER) her iki açıklamaya imza attı.
Toplam borç tutarını kimse bilmiyor
Diken’in sorularını yanıtlayan TOBB Türkiye Medikal Meclisi Başkanı Mete Özgürbüz, şunları söyledi: “Bakanla görüşme başta sektörü biraz rahatlattı. Ama bir milyar 80 milyon liranın sektöre, 920 milyon liralık kısmın bir grup şirketin hesabına gittiği anlaşılınca ayrımcılık yapıldığı, ödeme sırası bozulduğu anlaşıldı.
Elbette ortopedi ve beyin cerrahisi önemli bir sektör, pek çok da sıkıntı çekti. Ona kimsenin itirazı yok. Ama firmalar arasında böyle bir ayrım olması sektörde büyük bir infial yarattı. Moraller bozuldu. Ödemeler için yapılan listeler, birilerine ayrıcalık mı yapılıyor sorularına yol açtı.”
Tıbbi cihaz sektörünün alacaklarıyla ilgili farklı rakamlar dile getirildiğini belirten Özgürbüz, şöyle devam etti: “Bunu sağlık bakanı dahil kimse bilmiyor. Biz de bilmiyoruz. Bakanlığın finanstan sorumlu başkanı da bu borcu bilmiyor veya bilse de kimseye söylemiyor. Borç bir efsane. Zaten konunun bu kadar sıkıntılı olmasının sebeplerinden biri de bu. Borç tutarını bilmiyoruz ki bir milyar lira çıkınca, ne kadarının ödendiğini anlayalım.”
Ortopedi ve Omurga Cerrahisi Tıbbi Malzeme İmalatçıları, İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği (ORDER) Yönetim Kurulu Üyesi Erkin Delikanlı ise şu soruları sordu: “Ödeme ortopedi ve beyin cerrahisi firmalarının hakkıdır ama diğer üreticilerin hakkı değil mi? Hakkı olana ödüyorsun, hakkı olan diğerlerine ödemiyorsun. Bunların ne suçu, günahı var. Yönetimsel bir beceriksizlik bu. Bir tarafa verildi, ömür taraf mahrum edildi. Ortopedi ve beyin cerrahisi ameliyatları durunca panikle orası devam etsin diye ödediler. Şimdi parasını almak isteyen herkes durdursun mu ürün vermeyi?”