SGK tarafından verilen 16 ayrı istihdam teşvik ve destekleriyle 4/1-(a) kapsamında sigortalı işçi çalıştıran özel sektör işverenlerine çeşitli kanunlarda yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanabilme imkânı sağlanıyor. Bu miktarlar az buz değil. Sadece 2023 yılında işverenlere sağlanan SGK desteğinin tutarı cari fiyatlarla 206 milyar TL’dir. 2023’te SGK’nin toplam gelirlerinin 1 trilyon 184 milyar olduğu düşünülecek olursa. SGK gelirlerinin yüzde 14’ü kadar sermayeye teşvik verildiği görülmüş olur.
SGK faaliyet raporlarında yer alan bilgelere göre 2020-2023 arası özel sektör işverenlerine sağlanan toplam teşvik cari fiyatlarla 427,4 milyar TL’dir. Bu teşvik tutarlarını ilgili yılların yeniden değerleme oranlarıyla (YDO) güncelleyip reel hale getirdiğimizde 1,3 trilyona yaklaşıyor (tablo). YDO, devletin tahsil ettiği alacaklarda yapılan artış oranını belirleyen önemli bir katsayıdır. O nedenle devlet tarafından verilen destek ve teşviklerin güncel tutarını hesaplarken bu oranı kullandım. Görülüğü gibi SGK tarafından özel sektör işverenlerine, sermaye sağlanan destekler, teşvikler ve ödemeler devasa düzeydedir.
SGK özel sektör işverenlerine istihdamı teşvik iddiasıyla devasa indirimler sağlarken, bir diğer ifadeyle alması gereken primleri almayıp üstüne ödeme yaparken yerel kamu kuruluşlarının borçlarını icra yoluyla almaya yeltenmesi olacak iş değildir. Sermayeye devasa destekler sağlayan SGK’nin kamu hizmeti yapan yerel yönetimlerden bu desteği sakınması izaha muhtaçtır. Sermaye için bulunan kaynak, yerel yönetimler ve kamu hizmetleri için neden bulunmuyor?