Türkiye’de evinde toplam enerji tüketimi için aylık 500 liradan fazla harcayanların oranı 2019’da yüzde 8’den yüzde 17’ye çıktı. Türkiye’de toplam hane sayısının yüzde 32’si enerji tüketimine aylık 400 liradan fazla harcıyor.
Kadir Has Üniversitesi Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Uygulama ve Araştırma Merkezi (CESD) tarafından bu yıl dördüncüsü düzenlenen ‘Türkiye Toplumunun Enerji Tercihleri Araştırması’nın sonuçları açıklandı. Araştırmada, 16 ilde 18 yaş ve üstü 1215 kişi ile yüz yüze görüşüldü.
Türkiye’nin en önemli sorunu ekonomi
Anket kapsamında “Türkiye’nin en önemli sorunu nedir” sorusuna verilen yanıtlardan ilk sıradaki ‘ekonomi’ cevabı 2016-2019 aralığında sürekli artarak yüzde 16’dan yüzde 33’e, ikinci sıradaki ‘demokrasi’ yüzde 7’den yüzde 16’ya, dördüncü sıradaki ‘çevre’ yüzde 3’ten yüzde 10’a çıktı.
Geçmiş anketlerde en önemli sorunlar arasında görülen ‘eğitim’ yüzde 27’den yüzde 14’e düşerken, 2016’da yüzde 22 ile ikinci sırada olan ‘iç güvenlik’ 2019’da yüzde 4 ile sekizinci sırada yer aldı.
“Türkiye enerji sisteminin en önemli sorunu nedir” sorusuna verilen yanıtlarda ise ‘pahalılık’ yine ilk sırayı alırken, 2016-2018 arasında yüzde 31’den yüzde 42’ye çıkan oran 2019’da yüzde 37 olarak kaydedildi. Çevre sorunlarına yönelik toplumsal endişe de sürekli artarak yüzde 22 oranıyla 2019’da ikinci sırada yer aldı.
2016’da katılımcıların yüzde 39’unun enerjide en önemli sorun olarak gördüğü ‘ithal enerjiye bağımlılık’ ise sürekli azalarak 2019’da yüzde 8’e kadar düştü.
Anket sonucuna göre, 2019 yılında enerji tüketiminde ‘ısınma’ katılımcıların yüzde 69’u tarafından seçilerek ilk sırada yer alırken, yüzde 25 ile ‘aydınlatma ve ev aletleri’ ikinci sırada yer aldı.
Isınma için tercih edilen enerji kaynağı geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da ‘doğalgaz’ oldu. 2019 yılında katılımcıların yüzde 55’i ısınma için doğalgazı tercih etti. İkinci sırada gelen ‘kömür’ yüzde 25’ten yüzde 18’e düşerken, üçüncü sırayı ‘odun’, dördüncü sırayı ise ‘elektrik’ aldı.
Isınma için 200 liradan fazla ödeniyor
Evde en fazla tüketilen enerji kaynağı için yapılan aylık harcama, 50 lira ve altı için yüzde 2’den yüzde 1’e, 51-100 lira için yüzde 20’den yüzde 5’e, 101-150 lira için yüzde 30’dan yüzde 16’ya düşerken, 151-200 lira için yüzde 18’den yüzde 20’ye, 201 lira ve üstü için de yüzde 29’dan yüzde 57’ye yükseldi.
Arabası olan katılımcılar içinde aylık 200 liranın altında otomobil masrafı olanların oranlarında yıllar itibariyle düşüşler yaşandığı gözlemlendi. Aylık 201-300 lira masrafı olanlar ise 2016’da yüzde 21’den 2019’da yüzde 24’e, 301-400 lira arası harcayanlar yüzde 14’ten yüzde 22’ye, 401 lira ve üstü ise yüzde 15’ten yüzde 28’e yükseldi.
AKP seçmenine göre elektrik fiyatları yüksek
“Elektrik fiyatlarını nasıl buluyorsunuz” sorusuna ‘yüksek’ cevabı verenlerin oranları 2016-2019 arasında sırasıyla yüzde 86, 80, 90, 85 olurken, ‘normal’ bulanların oranı yüzde 13, 19, 8, 10 olarak kaydedildi.
Doğalgaz fiyatlarını yüksek bulanları oranları da yüzde 65, 56, 71, 67 oldu. 2019 yılında fiyatları yüksek bulanların oranlarının siyasi parti tercihleri incelendiğinde, elektrikte HDP yüzde 94, CHP yüzde 91, MHP yüzde 84, AKP yüzde 79, doğalgazda ise CHP yüzde 75, HDP yüzde 71, AKP yüzde 62, MHP ise yüzde 57 olarak kaydedildi.
“Geçtiğimiz bir yılda, gelirinizin yetersiz kalması nedeniyle toplam enerji tüketiminizde kısıntıya gittiğiniz oldu mu” sorusuna 2018’e göre ‘çok büyük miktarda kıstık’ diyenlerin oranı yüzde 4’ten yüzde 12’ye, ‘ciddi oranda kıstık’ diyenlerin oranı ise yüzde 16’dan yüzde 22’ye çıktı.
Seçmene göre enerji politikası
“Oy verirken partinizin enerji politikalarını ne derece dikkate alırsınız” sorusuna verilen olumlu yanıtlarda da ciddi artışlar gözlendi. “Dikkate almam” diyenlerin oranı 2016-2019 arasında yüzde 55, 44, 35 ve 29 olarak düşerken, “Dikkate alırım” diyenlerin oranı ise yüzde 15-17-34-40 olarak arttı. Anket sonuçlarına bağlı olarak, seçmenlerin partilerin enerji politikaları hakkındaki farkındalığının arttığı gözlendi.
