Anayasa Mahkemesi (AYM), Fahrettin Altun’un başkanı olduğu Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın Anadolu Ajansı (AA) üzerindeki ‘faaliyet’ ile ‘örgütlenme ve insan kaynakları yönetimi’ üzerindeki denetim yetkisini anayasaya aykırı bularak iptal etti.
ankaragazetecisi.com’dan Alican Uludağ’ın haberine göre AYM, CHP’nin 14 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin iptaline ilişkin başvurusunu karara bağladı.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesinin ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından yayımlanan 14 No’lu Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle İletişim Başkanlığı’nın yetkileri belirlenmiş, AA başlığı altında şu düzenleme getirilmişti: “Bakanlık her yıl kendi bütçesinin Anadolu Ajansı bölümündeki ödeneği aşmamak üzere Anadolu Ajansı ile en çok 5 yıllık sözleşme yapmaya yetkili olup; Anadolu Ajansının faaliyet, bütçe, örgütlenme ve insan kaynakları yönetimi üzerinde denetime de sahiptir. Bu denetime ilişkin usul ve esaslar Başkanlıkça belirlenir. Yapılacak sözleşmede Anadolu Ajansı yöneticilerinin atanma yolları da belirlenir.”
CHP, bu düzenlemenin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali talebiyle AYM’ye başvurmuştu.
‘Ajansın tarafsızlığını etkiler’
Mahkeme, ‘Bu denetime ilişkin usul ve esaslar Başkanlıkça belirlenir’ şeklindeki ikinci cümleyle ‘Yapılacak sözleşmede Anadolu Ajansı yöneticilerinin atanma yolları da belirlenir’ ibareli üçüncü cümlenin de iptaline karar verdi.
Kararın gerekçesinde anayasanın 133. Maddesinde devlet tarafından kamu tüzel kişiliği olarak kurulan haber ajanslarının özerk ve yayınlarının tarafsız olduğuna ilişkin düzenlemeye işaret edildi ve şunlar aktarıldı: “Kuralın birinci cümlesinde ajansın bütçesinin yanı sıra faaliyeti, örgütlenmesi ve insan kaynakları yönetimi üzerindeki denetimin de merkezi idare tarafından yapılması öngörülmektedir. Ajansın şirket olarak temel amacı, yurt içinde ya yurt dışındaki olaylarla ilgili doğru, çabuk, tarafsız, çağdaş haber ve fotoğraf, görüntü ve multimedya istihbaratı yaparak bilgiyi basın ve yayın abonelerine ulaştırmaktır.
Bu itibarla ajansın faaliyetlerinin yürütmenin içinde yer alan ve Cumhurbaşkanlığına bağlı olan başkanlıkça denetlenmesi, ajansın özerkliğiyle bağdaşmadığı gibi yayınlarının tarafsızlığını da etkileme ihtimalini barındırmaktadır. Öte yandan Ajansın örgütlenmesi ve insan kaynakları yönetimi üzerinde Başkanlığın denetim yetkisine sahip olması da Ajansın kendi faaliyetlerine ilişkin kararları alma ve uygulama konusundaki serbestisini ortadan kaldırdığından Anayasanın 133. Maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan kamu tüzel kişilerinden yardım gören haber ajanslarının özerkliği ilkesiyle bağdaşmamaktadır.”
