Altı şirketin anketlerinin analizi: AKP eridi, İYİ Parti sıçradı, CHP bazılarında birinci

ANIL CAN TUNCER

@tunceranil

aniltuncer@diken.com.tr

Altı araştırma şirketinin bu yıl düzenlediği anketlere göre AKP’deki erime sürüyor. Diken’in derlediği verilere göre İYİ Parti oylarını bütün anketlerde artırırken, CHP bazı araştırmalarda artık birinci parti.

Haziran araştırmalarını yayımlayan beş şirketin anketlerinin ortalamasına göre AKP yüzde 30’un altında.

Anket çalışmaları Diken’e yorumlayan Yöneylem Araştırma koordinatörü Derya Kömürcü, AKP’deki erimenin geldiği noktada artık bir dip dalganın göz ardı edilemeyeceğini söyledi.

Genel seçime resmen bir seneden az kaldı ama muhalefet kasımda erken seçim olabileceğini düşünüyor, iktidarsa seçim düzenlemesiyle birlikte bu tartışmaların sona erdiğinde ısrarcı.

Son olarak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan kendisinin gelecek seçimlerde ‘cumhur ittifakı’nın cumhurbaşkanı adayı olduğunu ilan etmiş, seçimle ilgili tam tarih vermeyerek “2023’te yapılacak” demişti.

Son dönemki anketlerdeyse cumhur ittifakının iki ortağı AKP ve MHP’deki oy kaybı hayli dikkat çekiyor. Anketlerde AKP’nin yüzde 30’luk psikolojik sınırın altına düştüğü görülüyor. Araştırmacılar AKP’nin çekirdek seçmenini de kaybetmeye başladığını aktarıyor.

Yöneylem: CHP, AKP’yi geçti

Yöneylem Araştırma’nın anketine göre CHP, AKP’yle senenin başında yüzde 0,8’e düşen farkı kapatarak temmuzda birinci parti haline geldi.

MetroPOLL: CHP 5 puana yakın oy kaybetti

MetroPOLL Araştırma anketine göre senenin başında yüzde 34 oy oranındaki AKP, haziranda yüzde 32,8’e düştü. İktidar partisindeki erimeye karşın CHP’deki düşüş de dikkat çekti. Ocakta kararsızlar dağıtıldığında yüzde 28,4 oy desteğine sahip CHP, haziranda 23,6’ya düştü. Ankete göre İYİ Parti oyunu 3,3 puan artırdı.

ORC Araştırma: İYİ Parti’nin yükselişi

ORC Araştırma’nın ocak anketinde yüzde 30,2 oy desteğine sahip AKP, şirketin haziran anketinde 27,7’ye düştü. Ocakta 24,2 oy oranına sahip CHP’yse haziranda 23,8 olarak ölçüldü. İYİ Parti’yse oylarını ocak ayına göre 5,3 puan arttırdı.

MAK Anket: AKP’yle CHP arasındaki fark kapanıyor

MAK Araştırma’nın anketlerine göre ocakta 7,5 puan olan AKP-CHP arasındaki fark, mayısta 1,2’ye düştü.

Aksoy Araştırma: Fark kapanıyor

Aksoy Araştırma’nın ocak anketinde AKP yüzde 30,1 CHP’yse yüzde 28,9 ölçülmüştü. Haziran itibariyle AKP 29,4’e düşerken CHP aynı oy oranını korumayı başardı ve fark 0,5 puana düştü. En büyük yükselişse diğer anketlerdeki gibi İYİ Parti’de görüldü. Ocakta yüzde 10,6 ölçülen İYİ Parti’nin oy oranı, haziranda 13,7’ye çıktı.

Avrasya Araştırma: CHP sene başından beri birinci parti

Avrasya Araştırma’nın 9-14 Ocak tarihlerinde düzenlediği ankette yüzde 30,6 puanla birinci parti durumundaki AKP, 26 Mayıs-1 Haziran arasındaki ankette 29,5’le ikinci parti. Anket şirketine göre AKP, şubattan bu yana ikinci sırada. CHP’yse yüzde 30’un üstünde birinci parti.

Şirketin 5 Temmuz’da yayınladığı son anketteyse CHP yüzde 1,5 farkla AKP’nin önünde yer alıyor. ‘Altılı masa’nın oy oranı yüzde 51,8’e yükselirken, ‘cumhur ittifakı’ yüzde 34,5’e geriledi.

Beş anketin haziran ortalaması

Haziran çalışmaları yayımlanan Avrasya, MetroPOLL, Aksoy, ORC, Yöneylem şirketlerinin anket ortalaması şöyle oldu:

• AKP yüzde 29,85
• CHP yüzde 27,3
• İYİ Parti yüzde 15,42
• HDP yüzde 9,94
• MHP yüzde 6,54

Kömürcü: Dip dalga artık göz ardı edilemez

Gelişmeleri Diken’e değerlendiren Yöneylem Araştırma koordinatörü Derya Kömürcü, bir süredir AKP oylarında gerilemeler gözlemlediklerini ama yeni bir eşik olarak bunu aşan bir ‘dip dalga’nın artık göz ardı edilemeyeceğini söyledi: “Orman yangınlarıyla mücadele edecek uçakları tedarik edemeyen bir hükümet ya da Türk Lirası’ndaki aşırı değer kaybının önüne geçemeyen bir ekonomi yönetimi gibi vatandaşların anlık tepki gösterdiği siyasal ya da ekonomik gelişmeler olmadığı sürece AKP’nin oy oranında kopuş değil, ufak gerilemeler gözlemliyorduk bir süredir. Ancak bu ufak ama süreklilik arz eden gerileme, toplamda öyle bir noktaya ulaştı ki, geçtiğimiz ay itibariyle AKP oyunun artık yüzde 30’un altına indiğini konuşmaya başladık. Ben bunu yeni bir eşik olarak değerlendirmiştim, çünkü kendisini kolay kolay terk etmeyen sadık seçmenlerine kadar geri çekilen AKP’de artık büyük kopuşlar görmenin zor olacağını, siyasi tablonun bu noktadan sonra muhalefetin yapacağı başarılı hamlelerle değişebileceğini öngörmüştüm. Şu anda açıkçası ölçtüğümüzün de ötesine geçen bir dip dalganın olabileceği göz ardı etmemek gerektiğini düşünüyorum.”

‘AKP’deki erime son bulmuyor’

‘Kararsız’ olarak adlandırılan seçmen kitlesinin AKP’ye dönmediğini belirten Kömürcü, iktidar partisindeki erimenin devam ettiğini belirtti. Kömürcü’ye göre CHP ve İYİ Parti başta olmak üzere ‘diğer’ partilerdeki toplam oy artışı da azımsanmayacak seviyeye ulaştı: “Kamuoyunda uzunca bir süre ‘AKP oyu geriliyor ama seçmen kararsızlar içinde konumlanıyor, gidecek yer bulamazsa AKP’ye geri döner’ şeklinde bir anlatı hâkim kılınmaya çalışıldı. Ancak uzun vadeli trendi analiz ederseniz görürsünüz ki kararsızlar ve oy kullanmayacakların oranında kayda değer bir artış olmadığı halde iktidar oy kaybetmeye devam ediyor. Yani kararsızlar AKP’ye geri dönmediği gibi, bu partinin oy oranındaki erime de son bulmuyor. Dahası hem CHP, hem İYİ Parti hem de zaman zaman ‘diğer’ başlığı içine sıkışan oy oranı belirli bir seviyenin altındaki partilerin toplam oyundaki artış hiç de azımsanmayacak bir seviyeye ulaşmış durumda. Zaten tam da bu yüzden cumhurbaşkanlığı seçiminde muhalefetin ortak adayının kazanma olasılığı çok çok yükselmiş durumda.”

KONDA anketi: ‘Kararsızlar’ birinci parti

KONDA’nın 14-15 Mayıs’ta 36 şehir, 122 ilçe ve 178 mahalle ve köyde 3 bin 260 kişiyle görüşerek hazırladığı ankette kararsızlar yüzde 27,9’yle bütün partilerin üstünde yer aldı. Buna göre AKP yüzde 18,6, CHP yüzde 16, İYİ Parti yüzde 14, HDP yüzde 7,9, MHP yüzde 4,8 ve diğerleri yüzde 3,4 alıyor. Yüzde 7,5’lik kesimse oy kullanmayacağını söylüyor.

Kararsızlar dağıtıldıktan sonraysa tablo şöyle şekillendi: AKP yüzde 28,7, CHP yüzde 24,7, İYİ Parti yüzde 21,7, HDP yüzde 12,2 ve MHP yüzde 7,5. ‘Diğerleri’yse yüzde 5,2.

Ankette katılımcılara “Seçim olsa bu muhalefetin adayına oy verir misiniz” sorusu soruldu. Yüzde 57’i vereceğini, yüzde 43’üyse vermeyeceğini söyledi.

KONDA’nın düzenli genel seçim anketi yayınlamadığı biliniyor. Şirket, seçim öncesi perşembe günlerinde anket yayınlıyor.