CAN SEMERCİOĞLU
[email protected] / @cansemercioglu
Türkiye’nin kültür ve sanatı teşvik etmek amacıyla kurulan Yaratıcı Avrupa Programı’ndan (Creative Europe) ayrılmasının sebebinin ‘Ermeni soykırımı’nı anlatan ‘Ağıt – Büyük Felaket’ (Aghet – Die große Katastrophe) isimli projeye fon verilmesi olduğu ortaya çıktı. Türkiye’nin 1 Ocak 2017’den itibaren programdan çıkması planlanıyor.
Fotoğraflar: aghet.eu
Türkiye 1.46 milyar avroluk bütçeden pay alamayacak
Geçen hafta, Türkiye’nin programdan çekildiği ortaya çıkmıştı. Bu, Türkiye’nin, Avrupa’yla kültür ve sanat alanındaki kurumsal işbirliğinin sonu demek.
Yaratıcı Avrupa Programı, Türkiye adına AB Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ahmet Yücel ile Avrupa Komisyonu adına Xavier Prats Monnè tarafından 2014 yılında imzalanmıştı.
Anlaşmaya göre Türkiye, Avrupa genelindeki kültür, sanat, film, çeviri ve bilgisayar oyunları alanında hibe desteği sağlamak amacıyla kullanılan 1.46 milyar avroluk bütçeden pay alacaktı. Ancak Türkiye’nin aldığı karar sebebiyle Türkiye’deki kültür sanat faaliyetlerine ilişkin projeler bu destekten mahrum kalacak.
Süreç henüz resmiyet kazanmadı
Konuyla ilgili Diken’e bilgi veren Kültür ve Turizm Bakanlığı kaynakları, Yaratıcı Avrupa Programı’ndan çıkma kararını alan tarafın Türkiye olduğunu söylemiş, ancak sürecin henüz resmiyet kazanmadığını belirtmişti.
Karar, Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından resmiyet kazanacak.
Diken’e konuşan Yaratıcı Avrupa Programı Türkiye yetkilileri, kararın gerekçesiyle ilgili bilgi sahibi olmadıklarını, ancak süreçle ilgili gerekli açıklamanın önümüzdeki günlerde yapılacağını söylemişti.
Gerekçe ‘Ermeni soykırımı’ konseriymiş
Diken’in ulaştığı Avrupa Birliği’nin yürütme organı niteliğindeki Avrupa Komisyonu yetkilileri, Türkiye’nin programdan ayrılma gerekçesinin ‘Ermeni soykırımı’nın 100’üncü yılını anlatan ‘Ağıt – Büyük Felaket’ isimli proje konusundaki anlaşmazlık olduğunu açıkladı.
Proje kapsamında Türk besteci Zeynep Gedizlioğlu, Ermeni besteci Vache Şerefyan ve Alman besteci Helmut Oehring’in hazırladıkları senfonik beste İstanbul, Dresden, Erivan, Belgrad ve Madrid’de sergilenmişti.
1 Mayıs 2015’te başlayan ve 30 Nisan 2017’de son bulacak projenin tanıtım sayfasında “Ağıt başlığıyla birlikte, Ermeni Soykırımı’nı başlangıç noktası olarak belirleyeceğiz ve yabancılar ve azınlık grupları nasıl ele almamız gerektiği sorusunu yönelten bir müzik projesi hazırlayacağız” deniyor.
Avrupa’dan 14, Türkiye ve Ermenistan’dan da altı müzisyenin yer aldığı projenin amacıyla ilgili de şu bilgilere yer veriliyor: “100 yıllık sessizliğin ve her tür anlayışın başarısızlığı karşısında yeni ara buluculuk ve diyalog biçimlerini deneyeceğiz. Beraber hazırlanacak ve sanatsal sunumla yakın ilişki içinde olacak atölye ve panellere müzisyenleri ve yazarları da katacağız, ki bu daha önce hiç yapılmamış bir şey.”
Almanya parlamentosunun 2 Haziran’da bir çekimser, bir ret oyuna karşılık neredeyse oy birliğiyle ‘Ermeni soykırımı’nı tanımasının ardından da Türkiye ile Almanya ilişkileri gerilmişti. Ancak Almanya hükümeti geri adım atmamış, parlamentonun ‘Ermeni soykırımı’ kararıyla arasına mesafe koymasının söz konusu olmadığını açıklamıştı.
Avrupa Komisyonu: Türkiye, AB ile kültürel işbirliği fırsatını kaçıracak
Avrupa Komisyonu’nun Diken’e gönderdiği ve ‘resmi’ diye nitelenen açıklamada Ağıt projesinin komisyonun görüşlerini değil, proje sahiplerinin fikirlerini yansıttığı belirtildi.
Türkiye’nin kararından ötürü üzüntü belirtilen komisyon açıklamasında, “Avrupa Komisyonu Türkiye’nin kararından ve kültürel/sesli-görsel uygulayıcılarının AB’deki mevkidaşlarıyla işbirliği geliştirme fırsatını kaçıracak olmalarından ötürü üzgünlük duymaktayız. Talihsiz bir karar olmasına rağmen, Komisyon Türkiye’nin bağımsız kararına saygı duymaktadır” dendi.
Açıklamada Türkiye’nin programdan çıkarılması için tarih de verildi: “Komisyon, halihazırda Türkiye’nin programdan 1 Ocak 2017’de ayrılmasının koşullarını müzakere etmektedir.”
AB delegasyonu: Üzgünüz ama saygı duyuyoruz
Diken’e bilgi veren Türkiye’deki Avrupa Birliği delegasyonu da Türkiye’nin programdan ayrılmalarından ötürü üzgün olduklarını, ancak birliğin Türkiye’nin kararına saygı duyduğunu ifade etti.
Yaratıcı Avrupa Programı nedir?
Yaratıcı Avrupa Programı, Avrupa çapında 300 bin sanatçı ve kültür çalışanına maddi destek vermeyi, özellikle de sanatçıların eserlerini kendi ülkeleri dışında sergileme imkanı bulmalarını sağlamayı amaçlıyor.
Program kapsamında Avrupa genelinde bini aşkın film dağıtım desteğinin yanı sıra en az 2 bin 500 sinemaya finansman sağlanıyor. 5 bin 500’ü aşkın kitap ve edebiyat eserinin yurt dışında tanıtımı için çeviri desteği veriliyor.
Programın hedefi ise kültür organizasyonlarına destek çıkmak, sanatçı ve kültür çalışanlarına profesyonel olarak eğitim vermek ve uluslararası alanda çalışma becerisi kazandırmak.
