ABD’li senatör Lindsey Graham, ABD Başkanı Donald Trump’ın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a ‘S-400’lerin alımının tamamlanması durumunda yaptırım uygulanmayacağını söylediği bir konuşmanın yapıldığına dair şüpheleri olduğunu’ söyledi.
Graham geçen hafta sonu G-20 Zirvesi sırasında Türkiye’yi ziyaret etti ve İstanbul’da S-400 krizine ilişkin görüşmeler yaptı. Cumhuriyetçi senatör ABD’li yayın kuruluşu CBS’e Türkiye’de olduğu sırada söyleşi verdi.
‘Bizim kanunlarımıza göre imkansız’
Trump ve Erdoğan’ın G-20’de görüşmesine ilişkin değerlendirmeler yapan Graham, CBS’in “Görünen o ki Başkan Trump Türkiye’nin Rus yapımı silah sistemlerini almayı tamamlaması durumunda ABD tarafından yaptırım olmayacağına işaret etmiş gibi görünüyor. Durum gerçekten böyle mi” sorusuna şu yanıtı verdi: “Şu anda Türkiye’deyim ve Türk medyasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Başkan Trump’ın görüşmelerinde S-400’leri aktive etseler bile yaptırım uygulamamak için bir yol bulacaklarını’ söylediğini iddia ediyor. Böyle bir konuşmanın yapıldığına dair şüphelerim var. Bizim kanunlarımıza göre bu imkansız – Türkiye Rusya’dan S-400 füze bataryalarını alır ve aktive ederse, kanunlarımızca yaptırım uygulanır. Ayrıca birkaç gün önce Türkiye’nin Rus S-400 füze bataryalarını aktive etmesi durumunda F-35’lerin Türkiye’ye satışını yasaklayan bir düzenlemeyi geçirdik Senato’dan. Aynı anda F-35 teknolojisini Türkiye’ye transfer etmemiz ve Rus füze bataryalarını almalarına izin vermemizin hiçbir yolu yok. Bu bizim platformumuzu tehlikeye atar.”
‘Trump Obama yönetimi konusunda haklı ama…’
Gazetecinin “Fakat bu noktada yaptırımların kaçınılmaz olduğunu söylemiyorsunuz. Biz çözüm yolu, bir tür uzlaşı ihtimali görüyorsunuz yani değil mi” sorusuna ise Graham şu yanıtı verdi:
“Umarım öyle olur. Türkiye stratejik bir müttefik. Bize Suriye’de yardım ettiler. NATO müttefiki bir ülke fakat S-400 Rus füze bataryasını alamazlar. Başkan Trump bir önceki hükümetin bu konuda çok katı olduğu değerlendirmesinde haklı. Türk havasahasını koruyabilmeleri için Patriot füze bataryasını satmış olmaları gerekiyordu.
‘…bu işi aşmanın yolu S-400 yerine Patriot alınması’
Bu işi aşmanın yolu Türkiye’nin S-400’leri aktive etmekten geri adım atması, bunu NATO uyumlu bir Patriot füze bataryasıyla değiştirmesi. Çok önemli bir müttefik Türkiye, özellikle de konu Suriye ve bölge olunca. Fakat yasalarımızca bunun istisnası yok. Eğer S-400 Rus füze bataryalarını aktive ederlerse ABD kanunlarınca yaptırım uygulanacak ve F-35 teknolojisi Türkiye’ye transfer edilmeyecek. Bu ikilemden çıkmanın bir yolunu bulmalıyız.”
Trump’a yakınlığıyla bilinen Graham, Suriye’nin kuzeyinde güvenli bölge, YPG-PKK ilişkisi, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti gibi konularda Türkiye’nin görüşlerine destek verirken, iki ülke arasında geçtiğimiz yaz zirveye tırmanan ‘pastör krizi’ni çözmek üzere Türkiye’ye gelmişti.
S-400’lere ilişkin ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamındaki yaptırımlar Trump’ın değil ABD Kongresi üyelerinin inisiyatifinde olup bu konuda yaptırım uygulamak için Cumhuriyetçi ve Demokrat partiler arasında Kongre’nin iki kanadında da görüş birliği bulunuyor. Öngörülen yaptırımlar, başta finans ve bankacılık sektöründen savunma sanayine kadar pek çok alanda Türkiye’ye büyük zorluklar çıkarabilir.
