Uzun süren eğitim, iş yaşamı, evlilik yaşının yükselmesi, çocuk için ideal koşulların beklenmesi ve daha pek çok faktör annelik yaşını büyüttü. 35 yaşına kadar doğumların bitirilmesi tavsiye edilse de giderek daha fazla sayıda kadın şu veya bu nedenle anneliği daha geç yaşlara bırakıyor.
Ancak sosyal faktörler değişse de kadın biyolojisinin bir gerçeği var. Yaşla birlikte yumurta sayı ve kalitesi düşüyor. Yumurta dondurma tekniklerinin gelişmesi kadınlara biyolojik saatlerini yönetme, üreme kapasitesini koruma şansını da verdi.
Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Doç. Dr. Cihan Kaya, 9 soruda yumurta dondurmayı anlattı:
1. Yumurta dondurma işlemi nasıl yapılıyor?
Önce yumurta geliştirici hormon tedavileri uygulanıyor. Ortalama 10-14 günlük bir tedavi sonrasında olgunlaşan yumurtalar hafif doz anestezi altında toplanarak mikroskop altında inceleniyor. Uygun olanlar dondurma işlemine tabi tutularak sıvı nitrojen tankları içinde saklanıyor. Yumurta toplama işlemi kısa sürüyor ve hastalar genellikle 2-4 saat içinde günlük işlerine dönebiliyorlar. Tüm bu işlemler tüp bebek merkezlerinde yapılabiliyor.
2. Dondurulan yumurtalar nasıl saklanıyor?
İstenildiği zaman çözdürülmek üzere, -196 derecede sıvı nitrojen tanklarında saklanıyor.
3. Kimler yumurta dondurma işleminden faydalanabilir?
Ülkemizdeki yasal mevzuatlara göre; yumurta dondurma işlemi, kanser nedeniyle tedavi alacak ve yumurtalık fonksiyonlarını kaybetme riski bulunan hastalarda tedavi öncesi öneriliyor. Bunun dışında halk arasında çikolata kisti olarak bilinen endometriozis hastalığı nedeniyle yumurtalık kisti ameliyatı geçirecek olan ve yumurta sayısının düşmesi beklenen hastalara da ameliyat öncesi tavsiye ediliyor. Bunlara ek olarak, henüz doğum yapmamış, ailesinde de erken menopoz öyküsü olanlar da doğurganlıklarını korumak için yumurta dondurabiliyor.
4. Yöntem için ideal yaş aralığı var mı?
Yaş önemli faktör. Özellikle yumurta dondurmak isteyen kadınların bu işlemi 35 yaşından önce yaptırmaları hem yumurta sayısı hem de yumurta kalitesi açısından önemli. Yaş ilerledikçe elde edilen yumurta sayısı azalıyor ve buna bağlı hamilelik şansı düşüyor. Özellikle 42 yaş ve üzeri hastalarda bu işlemin yararı tartışmalı bir konu.
5. Dondurulan yumurtalar kaç yıl saklanabiliyor?
Ülkemiz mevzuatlarına göre, hasta onayı ile yumurtalar 5 yıla kadar saklanabiliyor. Bu yöntemde yumurtaların 5 yıl ve üzerinde saklanmaları teknik olarak mümkün olsa da 5 yıldan sonraki süreç için Sağlık Bakanlığı’nın onayı gerekiyor.
6. Dondurma işlemi yumurtalara zarar verir mi?
Bilinen bir zararı yok. Bu işlem erken menopoza sokmaz. İleri dondurma teknikleri sayesinde yumurtaların 10 yıldan uzun süre saklanabileceği biliniyor.
7. Yumurta dondurma işlemiyle sağlanan hamileliklerde bebekler sağlıklı oluyor mu?
Yumurta dondurma işlemiyle elde edilen hamileliklerle ilgili çalışmalara göre, normal gebeliklere kıyasla, doğumsal anomali riskinde artış yok. Ancak tüp bebek işlemlerinde genel bir erken doğum ve dış gebelik riski olduğu biliniyor.
8. Yumurta dondurma yönteminin embriyo dondurmadan farkı nedir?
Yumurta dondurma yönteminde embriyo dondurma işlemine benzer şekilde yumurtaların olgunlaştırılmaları amacıyla hormon ilaçları veriliyor, yumurta takibi yapılıyor ve yeterli büyüklüğe ulaşan yumurtalar toplanıyor. Embriyo dondurma işlemindeyse, bu yumurtalar spermle birleştiriliyor. Gelişen embriyolar donduruluyor. Çiftlerin ve rahmin uygun bir döneminde de embriyo transferi yapılıyor.
9. Yumurta dondurma işleminin başarı oranı nedir?
Büyük ölçekli çalışma sonuçlarına göre; dondurma ve çözdürme işlemlerinden sonra yumurtaların hayatta kalma oranının yüzde 90-97, spermle birleştikten sonra embriyo oluşma oranının yüzde 71-79 ve embriyonun rahme tutunma oranının yüzde 17-41 arasında değişiyor. Daha önce dondurulmuş ve çözülmüş yumurta başına hamilelik oranı ise yüzde 4,5 – 12 arasında değişiyor.
