Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın üniversite diploması yeniden gündemde. Marmara Üniversitesi ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un paylaşımları, meseleyi netleştirmektense daha da karmaşık hale getirdi.
Diken, diploma polemiğini 9 soruda özetledi.
Tartışma nasıl alevlendi?
Cumhurbaşkanlığına soyunduğundan beri Erdoğan’ın üniversite diploması gündemde. Çünkü cumhurbaşkanı olabilmek için üniversite mezunu olmak şart.
21 Mat’ta Yüksek Seçim Kurulu’nun, cumhurbaşkanı adaylığına başvuruda bulunan Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan’dan üniversite diplomasını istemesi üzerine mevzu yeniden gündeme geldi.
23 Mart’ta Yusuf Ziya Özcan’ın Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK) başkanıyken Erdoğan’ın diplomasını araştırıp bulamadığını açıklaması ateşe benzin döktü.
Marmara Üniversitesi ne dedi?
Marmara Üniversitesi rektörlüğü, 24 Mart’ta yayınladığı yazılı açıklamada şu bilgileri paylaştı:
* Erdoğan 1974’te İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ne bağlı Aksaray İktisadi ve Ticari İlimler Yüksekokulu’na kaydoldu. 1981 Şubat’ta mezun oldu.
* Erdoğan’ın talebi üzerine 3 Nisan 1981’de dönemin dekanının imzasıyla 440-687 numaralı geçici mezuniyet belgesi kendisine verildi.
* Bu tarihte yüksekokul, Ticari Bilimler Fakültesi’ne dönüştürüldüğünden Erdoğan’ın mezuniyeti fakülteye kayıtlı gerçekleştirildi.
* 1982’de Marmara Üniversitesi kuruldu. Fakülte de üniversitenin iktisadi ve idari bilimler fakültesine bağlandı.
* 1 Kasım 1991’de Erdoğan’ın başvurusuyla dönemin rektörü Orhan Oğuz ve dekanı Ömer Faruk Batırel’in imzasıyla diploma verildi. Diplomanın verildiğine dair kayıt 4694 kütük numarasına bağlı olup 8345 sayısıyla numaralandırıldı. Erdoğan’la ilgili çeşitli belgeler üniversitede muhafaza ediliyor.
Marmara Üniversitesi sadece yazılı açıklama yaptı, herhangi bir belge paylaşmadı.
Fahrettin Altun ne paylaştı?
Altun ise 25 Mart’ta, Hürriyet gazetesi aracılığıyla Erdoğan’ın mezuniyetine ilişkin bazı belgeler paylaştı.
* ‘Diploma’ diye paylaşılan belgede Erdoğan’ın Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden dört yıllık işletme bölümü mezunu olduğu yazılı.
* Mezuniyet tarihi Şubat 1981 olarak görülen belgede rektör olarak Prof. Dr. Orhan Oğuz’un, dekan olarak Prof. Dr. Ömer Faruk Batırel’in imzası var.
* Altun’un açıkladığına göre Erdoğan’a bu okuldan verilen 678 no’lu ve 3 Nisan 1981 tarihli geçici mezuniyet belgesi dönemin dekanı Sinan Artan imzasını taşıyor. Aynı belgenin 677 sayılısında Erdoğan imzası ve el yazısıyla, “Geçici mezuniyet belgemin aslını elden aldım” ifadesi görülüyor.
Altun’un paylaştıkları arasında bir de diploma defteri var.
Bu belgede Erdoğan’ın diploma derecesinin ‘orta’ olduğu belirtilirken, bir diploma numarası da yazılmış.
Defterde Marmara Üniversitesi mezunları ve tüm öğretim kadrosunun fotoğraflarıyla sıralandığı öne sürüldü.
Altun’un paylaştığı diploma, sahte olduğu iddia edilen diploma mı?
Altun’un paylaştığı ‘diploma’, daha önce paylaşılan ve ‘sahte’ olduğu öne sürülen ‘diploma’yla birebir örtüşüyor.
Önceki ‘diploma’ 2016’da HDP’nin YSK’ya başvurusu üzerine paylaşılmıştı. Bu belge, öteden beri ‘sahte’ olduğu öne sürülen diplomanın noter onaylı örneğiydi. Belgeyi HDP Twitter hesabından paylaşmıştı.
Açıklamalarda ne gibi uyumsuzluklar var?
Altun’un paylaştığı belgelerle Marmara Üniversitesi’nin açıklamasında çelişkiler var.
* Marmara, geçici mezuniyet belgesinin numarasının 440-687 olduğunu söylüyor. Altun’un paylaştığı belgedeyse bunun numarası 677. Altun ayrıca 678 numaralı bir belgeden de söz ediyor.
* Altun tarafından 25 Mart’ta Hürriyet aracılığıyla paylaşılan diploma defterinde iki kişinin daha ismi görünüyordu. Belge net olarak okunamıyordu. Ancak söz konusu kişilerin doğum tarihi 1936 ve 1939 olarak görünüyordu. Erdoğan’sa 1954 doğumlu. Bu durum, Erdoğan’ın deftere sonradan eklendiğine yoruldu.
Bunun üzerine İletişim Başkanlığı 27 Mart’ta yayınladığı ‘Dezenformasyon Bülteni’nde söz konusu belgeyi daha okunaklı bir biçimde paylaştı.
Yeni paylaşımda iki kişinin doğum tarihi 1936 ve 1939 değil, 1956 ve 1959 olarak görünüyor.
Diploma, 80’li yılların diploması değil mi?
Tartışma sürerken 1980’li yıllarda Marmara Üniversitesi’nden mezun olan bazı sosyal medya kullanıcıları, Erdoğan’ın 81’de mezun olmasına rağmen diplomasının 80’li yıllara ait olmadığını dile getirmeye başladı.
Bir başka iddia da diplomanın altında imzası bulunan kişilerin Erdoğan’ın mezuniyet yılında, diplomada yazılı görev ve unvanlarda bulunmadığı.
Ancak, Marmara’nın açıklamasına göre Erdoğan diplomayı almak için 1991’de başvuruyor. Bu açıdan bakılırsa sosyal medyada bu konuyla ilgili yazanlar asılsız çıkıyor. Yani Marmara’nın açıklamasını baz alırsak diploma 1991 yılına ait. Dolayısıyla, diplomanın 80’li yıllardaki diplomaya benzememesi normal.
Hürriyet Gazetesi’yse diplomanın ne zaman verildiğini yazmıyor. Diplomada bununla ilgili bir tarih yok.
Sonuç olarak, diplomanın ne zaman verildiğini teyit etmek için yeterli bilgi yok.
Marmara Üniversitesi ikinci açıklamasında ne dedi?
Marmara Üniversitesi, Altun’un paylaştığı geçici mezuniyet belgesindeki bilgimler rektörlük açıklamasındakiyle çelişince 25 Mart’ta bir açıklama daha yayınladı. Bu sefer belge de paylaşıldı.
Marmara’nın dediğine göre Erdoğan’a aynı tarihte verilmiş iki geçici mezuniyet belgesi var. Bunlardan birisi 677, diğeri 678 numaralı. İlk açıklamadaki 687 sayısı sehven yazılmış.
Paylaşılan belgelerde Erdoğan’ın fotoğrafı bulunmuyor.
İkinci açıklamada nasıl bir şüphe var?
Marmara, ilk açıklamasında tek geçici mezuniyet belgesinden bahsediyor. Numarasını 687 olarak veriyor ama belgeyi paylaşmıyor.
Fahrettin Altun da buna istinaden mezuniyet belgesini paylaşıyor ama numarası 677. Hürriyet gazetesinde 678 numaralı bir belgeden de bahsediliyor ama paylaşılmıyor.
Marmara, uyumsuzluktan dolayı ikinci belgeyi paylaşıyor. İlk açıklama için de ‘Sehven oldu’ deniyor.
Yani, Marmara önce belge paylaşmıyor. Sonra Altun eksik belge paylaşıyor. Uyumsuzluk olunca Marmara bu sefer iki belge paylaşıyor.
Diplomayla ilgili geçmişteki iddialar neler?
Altun’un paylaştığı diploma noter tasdikli. Ancak, diplomanın noter tasdikli olma süreci de ayrı bir şüphe taşıyor.
Deutsche Welle Türkçe muhabiri Alican Uludağ’ın Cumhuriyet gazetesinde çalışırken yazdığı 11 ve 13 Haziran 2019 tarihli iki habere göre tasdik süreci şöyle gelişti:
* Noter, Erdoğan’ın diplomasına değil, diplomanın fotokopisine onay verdi.
* Erdoğan’ın diplomasının fotokopisine yani diplomanın ‘aslını’ görmeden ‘Aslı gibidir’ şeklinde tasdik eden noter katibine ceza vermeyen noter, disiplin cezasına çarptırılmıştı.
* Diplomayı vekaletname almadan notere götüren kişi Erdoğan’ın özel kalem müdürünün şoförüydü. Şoför, diplomanın aslını götürüp götürmediğine ilişkin soruyu ‘Başbakanlıkta çalışırken kaza geçirdiğini, geçmişine ilişkin birçok şeyi hatırlamadığını, diplomanın noterde onaylatılmasıyla ilgili süreci de hiç hatırlamadığını’ söyleyerek yanıtlamıştı.