Ankara’da, altı büyük ilçede yaklaşık üç milyon vatandaşın mahkeme kararı olmaksızın aranması yönünde mahkeme kararı alındı. Kentlileri ‘olağan şüpheli‘ haline getiren karar için gösterilen tek gerekçe, ‘kamu güvenliği‘ ve ‘asayişin sağlanması‘…
Üst, araç ve özel eşya
Ankara Emniyet Müdürlüğü’nün talebini değerlendiren Ankara 10. Sulh Ceza Mahkemesi, Çankaya, Altındağ, Keçiören, Mamak, Yenimahalle ve Pursaklar’da, ayrı bir mahkeme kararı olmaksızın 15 gün süreyle kişilerin; üst, araç, eşya ve özel kağıtlarının aranabilmesine karar verdi.
Ankara Emniyet Müdürlüğü 12 Şubat’ta, ‘asayişin sağlanabilmesi‘ için merkez ilçelerinde 13-27 Şubat arasında 15 gün süreyle kişilerin üstleri, araçları, özel kağıtları ve eşyalarının ‘önleme‘ amacıyla arama yapmak için gerekli iznin verilmesini talep etmiş, Vali Yardımcısı Fahri Aykırı da talebi imzalayarak mahkemeye göndermişti. Mahkeme, talebi aynı gün kabul etti.
Mıntıkaya giren de aranacak
Arama sadece adı geçen ilçelerde yaşayan üç milyon kişiyi kapsamıyor. Karar doğrultusunda bu ilçelerde sorumlu polis mıntıkalarına giren, yani o sınırlar içinden geçmekte olan özel araç ve yayalar da aranabilecek.
‘Yönetmeliğe uygun’ kararı
Mahkeme, kararında, Adli ve Önleme Arama Yönetmeliği’nin önleme aramasını düzenleyen 19. ve 20. maddelerine atıfta bulundu. Kararda, “Bu durumda talebin Adli Önleme Arama Yönetmeliğinin 20. maddesine uygun olduğu, aramanın yapılacağı yerlerin ilgili yasanın 19. maddesi hükümlerine de uygun olduğu ve arama için yönetmeliğin aradığı şartların bulunduğu anlaşılmakla, talebin kabülüne karar vermek gerekmiştir” denildi.
Mahkemenin kararının dayanağını oluşturan Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği, milli güvenlik, kamu düzeni, genel sağlık ve ahlaka yönelik suç işlenmesini önlemek amacıyla belli gerekçelerle arama yapılmasını öngörüyor.
1 Haziran 2005’de yürürlüğe giren yönetmeliğin 19. maddesine göre, önleme araması ‘Millî güvenlik, kamu düzeni, genel sağlık, genel ahlâkın korunması, başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, taşınması veya bulundurulması yasak olan her türlü silâh, patlayıcı madde veya eşyanın tespiti‘ gerekçeleriyle yapılıyor.
Nerede arama yapılabilir?
Arama hâkim kararıyla yapılabiliyor ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mülkî âmirin yazılı emriyle de kişilerin üstlerinde, aracında, özel kâğıtlarında ve eşyasında önleme araması yapılabiliyor. Yönetmelikte, Emniyet’in talebinde yer aldığı şekliyle asayiş başlığı altında herhangi bir nedenle arama yapılabileceğine ilişkin hüküm yer almıyor.
Yönetmeliğe göre, bir suçun soruşturulmasıyla ilgili olarak yapılan adli aramadan farklı olarak konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan özel işyerlerinde önleme araması yapılamıyor. Yönetmelikte önleme aramasının yapılacağı yerlerse şöyle sıralanıyor:
– Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yer veya yakın çevresi
– Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresi
– Halkın topluca bulunduğu veya toplanabileceği yerler
– Her derecede öğretim ve eğitim kurumlarının ve üniversite binaları ve ekleri
– Umumî veya umuma açık yerler
– Öğrenci yurtları veya eklentileri
– Yerleşim yerlerinin giriş ve çıkışları
– Her türlü toplu taşıma veya seyreden taşıt araçları
– Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda öngörülen suçların işlenmesinin önlenmesi amacıyla, ticarethane, işyeri, eğlence ve benzeri yerler ile eklentileri
– Spor müsabakalarının yapılacağı alanlarının çevresi, stadyum veya spor salonu girişleri ile turnike girişleri
– Dernekler veya eklentileri.