Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, 15 Ekim’de Meclis Başkanlığı’na sunuldu. Bütçe görüşmelerine çarşamba günü Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda başlanıyor. Teklifte yer alan ayrıntılar dikkat çekiyor.
Meclis’in en tempolu ve hararetli görüşmelerinin gerçekleştiği bütçe görüşmeleri 20 Ekim’de başlayıp bir ay sürecek. Bakanların ve kamu kurumlarının yöneticilerinin Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sunum yaptığı geçmiş görüşmeler sık sık tartışmalara sahne oluyordu. Komisyon görüşmeleri sonrası Meclis Genel Kurulu’ndaki görüşmelerde ise parti genel başkanlarının konuşmaları dikkatle izleniyordu.
Teklifin görüşmeleri için de siyasi partiler hazırlıklarına devam ediyor. Bütçe teklifinde, giderler 1 trilyon 750 milyar 957 milyon lira, gelirler 1 trilyon 472 milyar 583 milyon lira olarak belirlenmişti.
Bütçe cetvelleriyle ayrıntıları netleşen bütçe teklifinde dikkat çekici noktalar yer alıyor.
Siyasi partilere 645 milyon lira!
Teklifle siyasi partilerin alacağı hazine yardımlarının 2022 yılında 645 milyon 167 bin liraya yükseltilmesi hedefleniyor. Mevcut tabloda, 645 milyon liralık yardım, beş siyasi parti arasında paylaştırılacak. Pastadan en büyük pay, 280 milyon 279 bin lirayla AKP’ye gidecek. Ardından sırasıyla, CHP’ye 149 milyon 134 bin lira, HDP’ye 77 milyon 65 bin lira, MHP’ye de 73 milyon 99 bin ve İYİ Parti’ye 65 milyon 588 bin lira verilecek. 2022 yılında erken bir genel seçime gidilmesi halinde ise hazine yardımları parti başına üç katına çıkarılacak.
Eğitimde ‘aslan payı’ personel giderine
Bütçe dönemlerinde en yüksek payın ayrıldığı belirtilen Milli Eğitim Bakanlığı’na 2022 yılında 189 milyar 10 milyon 851 bin lira verilecek. Eğitime ayrılan bütçenin 132 milyar 28 milyon 643 bin lirası personel gideri, 20 milyar 602 milyon 622 bin lirası ise SGK Primi olarak belirlendi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, bütçe teklifini sunduğu sırada açıklamada, “Milli Eğitim Bakanlığı’nın yatırım bütçesini yüzde 35 artışla 11,3 milyar liradan 15,2 milyar liraya yükseltiyoruz” demişti. Bütçe cetvelinde yer alan bu kalem, “Mal ve Hizmet Alımı” olarak adlandırılıyor.
Faize 240 milyar lira
Bütçede teklifinde yer alan bilgilere göre, faiz giderleri büyük artış gösterecek. 2022 yılında 240 milyar 383 milyon 662 bin lira faiz ödemelerine harcanacak. Bu harcama 2023 yılında 290 milyar 900 milyon liraya, 2024 yılında ise 320 milyar liraya yükselecek. Böylece 2024 yılında bütçe giderlerinin yüzde 14,8’ini faiz ödemeleri oluşturacak.
Garanti ödemeleri
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2022 yılı bütçesi 62 milyar 531 milyon 437 bin lira olarak belirlenirken, devletin kendisinin doğrudan harcamayıp kurumlara ya da kişilere yaptırdığı işlere harcanan miktarı temsil eden cari transferler için 27 milyar 712 milyon 245 bin lira ayrılıyor. Bu tutar aynı zamanda garanti ödemelerine harcanacak tutarı da barındırıyor.
Karayolları Genel Müdürlüğü bütçesi incelendiğinde ise garanti ödemeleri kapsamındaki köprü, otoyol, tünel gibi yapıların işletmecilere cari transferle yaklaşık 20 milyar liranın aktarılacağı görülüyor. Bu tutarın 2023 yılında yaklaşık 24 milyara, 2024 yılında ise 26 milyar liraya yükseleceği tahmin ediliyor.
Diyanet bütçesi
Diyanet İşleri Başkanlığı’na 2022’de bu yıla göre 3,2 milyarlık artışla 16,1 milyar lira ayrılıyor. Diyanet, bu bütçeyle tam 26 kurumu geride bırakacak. Bu kurumlar arasında İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gibi bakanlıklar da yer alıyor. Diyanet, bu bütçesiyle üniversiteleri de geride bırakıyor. Bütçesi Diyanet’ten yüksek olan özel bütçeli idareler ise yalnızca Karayolları Genel Müdürlüğü ve Devlet Su işleri olarak görülüyor.
Ay’a inişe bütçe yok
Erdoğan’ın, “Ay’a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz” sözleriyle görev verdiği Türkiye Uzay Ajansı’na gelecek yıl 61 milyon lira ayrılıyor. Bu bütçenin 16 milyon lirası personel giderlerine, 3 milyon lirası SGK primlerine ayrılacak. Yatırımın dahil olduğu mal ve hizmet alımına ise 11 milyon lira harcanacak. Bu bütçenin 2023 yılında 67 milyon, 2024’te ise 72 milyon olacağı tahmin ediliyor.