Genel seçimlere yedi ay kala, Türkiye’nin en önemli demokrasi eksikliklerinden biri olan seçim barajı yeniden tartışılıyor. Yüzde 10 oranındaki barajın, Anayasa Mahkemesi’ne hak ihlali üzerine yapılan bireysel başvuru sonucunda kaldırılabileceği belirtiliyor.
Tartışma, Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’ın dün Habertürk’e verdiği röportajla patlak verdi. Muharrem Sarıkaya’ya konuşan Kılıç, ”Raportör arkadaşlar çalışmalarını tamamladı, raporda önemli tartışmalar var. Konu hassas olduğu için ‘bireysel’de değil de ‘genel kurul’da görüşüp 2-3 hafta içinde karara bağlayacağız” diyor; hak ihlali kararı verilirse de bunun anında uygulanacağını söylüyordu.
Cumhuriyet gazetesiyse bugün, Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvurularda ihlallerle ilgili yasa maddesinin iptal edilip edilmeyeceğini gündemine aldığını yazdı. Buna göre, Avrupa Konseyi’nin Bireysel Başvuru Sistemi İhtiyaç Analizi Raporu’nda, anayasanın 150’inci maddesi uyarınca, mahkeme niteliğinde sayılan bölümlerin yasaları iptal için Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu’na gönderilmesine olanak tanınmasını istendi.
Genel Kurul gündemine gelecek
Alican Uludağ’ın haberine göre, yüzde 10’luk seçim barajına ilişkin bireysel başvuruların genel kurula taşınması da bu yolda ilk uygulama oldu. Anayasa Mahkemesi raportörünün hazırladığı raporda, yasanın iptal edilmesini de tartıştığı öğrenildi.
Anayasa Mahkemesi, bugüne kadar, yasaları, anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iki yöntemle iptal edebiliyordu. İlk yöntem, Meclis’te kabul edilen bir yasanın ana muhalefet partisinin başvurusu üzerine AYM tarafından iptal etmesi şeklindeydi. İkinci olarak mahkemeler, baktıkları bir davada bir yasayı anayasaya aykırı olduğu iddiasıyla Yüksek Mahkeme’ye taşıyabiliyordu. Mahkeme de bunun iptalini görüşüyordu.
‘Anayasaya aykırı değilse ciddi şekilde düşünülmeli’
Anayasa Mahkemesi’nin Başkanı Haşim Kılıç ise bireysel başvuruda yasa iptaliyle ilgili üçüncü bir yöntemden söz ederek, “Bence Anayasa Mahkemesi olsa olsa bu tüketilmesi gereken yollardan hiçbir şekilde ne idari ne adli yargıda askeri yargıda hiçbir şekilde böyle bir imkan yoksa bu konuda anayasaya aykırılık konusunda ileri sürülebilecek yoksa yol kapalıysa Anayasa Mahkemesi bunu ciddi şekilde düşünmelidir” dedi.
Yüzde 10’luk seçim barajını düzenleyen maddenin iptali gerekiyor
Anayasa Mahkemesi ihlal kararı verirse, bunun önünde engel niteliğinde olan yüzde 10’lık seçim barajını düzenleyen Milletvekili Seçimi Yasası’nın 33’üncü maddesini iptal etmesi gerekiyor. Eğer iptal kararı çıkarsa, AYM bireysel başvurularda yasaların iptal yolunu açacak. Ancak iptal istemi reddedilirse 10 yıl boyunca bu konu bir daha görüşülemeyecek.