Elektrik tarifelerinde yüzde 50-125 arasındaki yeni yıl zammının Rusya’yla varılmak üzere olan yeni doğalgaz anlaşmasındaki yüksek tarifeden kaynaklanıyor olabileceği belirtildi.
1 Ocak’tan itibaren geçerli olmak üzere değişik abone grupları için elektrik tarifelerinde yüzde 52 ila 125, doğalgazdaysa yüzde 15 ila 50 artışa gidilmişti.
EPDK’dan yapılan açıklamada, dünya spot piyasalarında elektrik üretiminde kullanılan kömür fiyatlarında beş kat, doğalgaz fiyatlarındaysa 10 katlık artış olduğu belirtilerek, enerji piyasalarının sürdürülebilirliği, maliyet bazlı fiyatlandırmanın ve öngörülebilirliğin sağlanması için zorunlu hale gelen bir düzenleme yapıldığı ifade edilmişti.
Anlaşmaların vadesi dolmuştu
Türkiye’nin Rusya, Azerbaycan ve Nijerya ile 1990’lı ve 2000’li yıllarda imzaladığı yaklaşık yılda 16 milyar metreküp (bcm) hacimdeki uzun vadeli doğalgaz ithalat sözleşmelerinin vadesi 2021’de dolarak sona ermişti.
Azerbaycan ile yapılan 15 yıllık ithalat sözleşmesi, üç yıllık bir sözleşme ile yenilenmişti. Eskiden 6,6 bcm olan yıllık ithalat miktarı yılda 6 bcm’e kadar belirlenirken, ithalat fiyatları eski sözleşmelerde yer alan petrol ürünleri endeksi yerine İtalya’nın PSV hub fiyatlarına endeksli olarak belirlenmişti.
Azerbaycan ile sözleşmenin yenilenmesine rağmen Nijerya’dan yılda 1,3 bcm LNG ve 2021 sonunda süresi dolan 4 bcm’i BOTAŞ, 4 bcm’i özel sektör tarafından olmak üzere Rusya’dan 8 bcm doğalgaz ithaline yönelik sözleşmesinin yenilenmesi gerekiyor.
Ancak, LNG piyasasındaki gösterge fiyatlar geçen yıl salgın hastalık sonrası Asya’da keskin artan talep, arz sıkışıklıkları gibi gerekçelerle sert yükseldi.
‘İlgi çekici kulis’
Sözcü’den Çiğdem Toker’in kulis haberine göre zammın sebebi Rusya’nın belirlediği yüksek tarife olabilir.
“Sektörde zamlar konusunda ilgili olarak ilgi çekici kulis haberleri dinledim” diyen Toker şunları kaydetti: “BOTAŞ dışında doğalgaz ithalat lisansı bulunan enerji şirketlerinin Rusya ile geçmiş yıllardaki tahkim uyuşmazlığı anımsatılıyor. İthalatçı şirketlerin Gazprom karşısında tahkimi kaybettiğini vurgulayan kaynaklar, şirketlere tahkim öncesi düşük fiyattan gaz satışının sürmesiyle ilgili talep ve tartışmaların sürdüğünü belirtiyor. İddia o ki, Rusya ile yeni bir doğalgaz anlaşması yolunda mesafe kat edilmiş. Tarife, eskiye göre yüksekmiş. Doğalgaz satış fiyatının ticari sır gerekçesiyle açıklanmadığını biliyoruz elbette. Ama kamu zararı oluşturabilecek kadar yüksek olup olmadığı sorusuna not düşelim. (BOTAŞ, Türkiye Varlık Fonu kapsamında olsa bile.)”
