Hem sağlık hem de dünya için en iyi sütü seçmek sanıldığı kadar kolay değil.
İster süt ürünleri reyonunda geziniyor ister bir latte sipariş ediyor olun, en iyi sütü seçmek sanılandan daha karmaşık. Süt seçimi yaparken elbette göz önünde bulundurulması gereken bir lezzet var, ama çoğumuz aynı zamanda süt seçimlerimizin sağlığımızı ve çevreyi nasıl etkilediğiyle de ilgileniyoruz.
İşte seçim yapmanızı kolaylaştıracak, en popüler süt seçeneklerinin vücudumuz ve gezegenimiz için etkileri…
1. İnek sütü
Beslenme: Bitki bazlı sütlerle karşılaştırıldığında inek sütü, besin açısından daha yoğun. Porsiyon başına yaklaşık 8,2 gram protein içerir. Günlük kalsiyum, fosfor ve B2 vitamini değerinin en az yüzde 20’si, D vitamininin günlük değerinin yaklaşık yüzde 10’u ve yaklaşık 11,5 gram şeker içerir. Aynı zamanda içinde kalp sağlığına yararlı bir miktar yağ bulunur ve bitkisel bazlı sütlerle karşılaştırıldığında en düşük su yüzdesine sahiptir.
Çevresel: İnek sütü arazi kullanımı, sera gazı emisyonları, tatlı su kullanımı ve ötrofikasyon (oksijen tükenmesine yol açan, akış nedeniyle su kütlesindeki mikroorganizmaların hızlı büyümesi) dahil olmak üzere yüksek çevresel ayak iziyle bilinir. Çevresel etkisi tüm bitki bazlı süt seçeneklerinden en az iki kat daha fazla.
2. Badem sütü
Beslenme: Badem sütü besin açısından en az dayanıklı olanıdır. İçinde çok büyük oranda (yüzde 97) su bulunur. Bir porsiyon badem sütü, tüm alternatif sütler arasında en düşük olanlardan biri olan 1 gram protein ve yaklaşık 6 gram şeker içerir. Ancak kalsiyum seviyeleri birçok alternatif sütle karşılaştırıldığında en yüksek seviyededir (günlük değerin yüzde 20’sini aşar) ve günlük D vitamini değerinin yüzde 10’una sahiptir.
Çevresel: Badem sütünün çevresel etkisi bitki bazlı sütlerin en büyüklerinden biridir. Diğer bitki bazlı sütlerle karşılaştırıldığında badem sütü en fazla tatlı suyu kullanır; sütün litresi başına 372 litre. Pirinç sütü 270, yulaf sütü 48 ve soya 28 litre gerektirir.
3. Soya sütü
Beslenme: Tüm bitki bazlı sütler arasında soya, besin açısından en sağlam süttür. Bir porsiyonun yaklaşık yüzde 92’si su, 6 gram protein, günlük kalsiyum ve B2 vitamini değerinin en az yüzde 20’si, günlük fosfor ve D vitamini değerinin yüzde 10’u ve 9,7 gram şeker içerir. Soyanın diğer bir özelliği de tam bir protein olmasıdır çünkü insanlar olarak ihtiyaç duyduğumuz tüm temel amino asitlere sahiptir.
Çevresel: Soya sütünün çevresel faydaları da vardır. Soya bir baklagildir, bu da toprağa çok faydalı olduğu anlamına gelir. Azotu sabitler, yani atmosferdeki nitrojeni bitkilerin kullanabileceği bir forma dönüştürür; bu da toprağın gübrelenmesine yardımcı olur, dolayısıyla ürün rotasyonu sırasında gübrelere ihtiyaç duyulmaz.
4. Yulaf sütü
Beslenme: Bir bardak yulaf sütü yaklaşık yüzde 91 oranında su, 2,7 gram protein; günlük kalsiyum, fosfor ve D vitamini değerinin en az yüzde 10’u; B2 vitamininin günlük değerinin yüzde 20’si ve 10 gram şeker içerir. Yulaf sütünün kan şekeri düzeylerini yükselttiği konusunda bir sürü tartışma vardır. Yulaf sütünü tercih ediyorsanız ancak kan şekeri seviyenizi yükseltmesinden endişeleniyorsanız bunu bir yemekle eşleştirebilirsiniz.
Çevresel: Yulaf sütü çevresel ayak izi açısından gerçekten çok iyi, çok çok düşüktür. Ancak monokültür olarak yetiştirilir ve bu da onu her türlü böcek ve zararlılara karşı savunmasız kılar. Bu nedenle, glifosat da dahil olmak üzere, aslında potansiyel olarak toksik etkileri olan pestisitlerin kullanımını artırır.