Elazığ’daki 6.8 büyüklüğündeki depremin ardından inceleme yapan Doç. Dr. Kürşat Esat Alyamaç, binalarda hiçbir işlem görmemiş dere kumu kullanıldığını, buralarda mühendislik hizmeti alınmadığını tespit etti.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) açıklamasına göre 24 Ocak’ta meydana gelen depremde 76 bina yıkıldı, 645 bina ise ağır hasar aldı. Acil olarak 12 binanın yıkılmasına karar verildi. Pazartesi itibariyle depremde hayatını kaybedenlerin sayısı 39’a yükselirken, enkaz altında kalanların kurtarılması için çalışmalar devam ediyor.
‘Hepsi teknik hata’
Milliyet’ten Çiğdem Yılmaz ve Gökhan Kam’ın haberine göre Doç. Dr. Alyamaç, Sürsürü Mahallesi’nde yıkılan Dilek Sitesi ve Mustafa Paşa Mahallesi’nde yıkılan Ayken Apartmanı, Kalay Apartmanı ile Elazığ’da 100’e yakın binada inceleme yaptı.
Alyamaç şöyle konuştu: “Orada iki deprem üst üste oldu ve ilk depremde ayakta duran binalar sonraki artçılarla yerle bir oldu. Elazığ depreminde yıkılan binalar ve çevresindeki binaların da 2007’den itibaren hasarlı olduğunu biliyoruz. Bugün bu binaların çökmesi sürpriz değil yani. Ama o günden bu güne bir şey yapılmadı. Binalar en az 30 yaşında. Deprem yönetmeliği kurallarına uygun değiller. Kullanılan malzemeler kalitesiz ve hiçbir işlem görmemiş dere kumu kullanılmış. Binalarda tasarım hataları var. Kolonlar güçlü, kirişler zayıf. Bunun tam tersi olması lazım. Bunların hepsi birer teknik hata. Yapı denetimi ve mühendislik hizmeti görmemiş binalar. 2007 yılında da orta hasarlı oldukları tespit edildi. Çöken bina sayısı bizim öngörülerimizin çok altında. Ama olası bir sallantıda da birçok bina çökme riski ile karşı karşıya.”
‘Beton dayanımı sıfıra yakın‘
Elazığ’da Sürsürü Mahallesi’nde yıkılan Dilek Sitesi, Mustafapaşa Mahallesi’nde yıkılan Ayken Apartmanı, Kalay Apartmanı ve Gezin Mahallesi’nde yıkılan Mavi Göl Apartmanı’nda inceleme yapan Diyarbakır İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Murat Demir de şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu apartmanlarda düz donatı kullanılmış. Gezin’de yıkılan Mavi Göl Apartmanı düz donatıya göre yapılmış. Mühendislik hizmeti de görmemiş. Demir filiz boyları uygun bırakılmamış. Katların bağlantıları düzgün yapılmamış. Bağlantı düzgün yapılmadığı için o donatı demir görevini yapamamış ve binayı ayakta tutamamış. Beton mukavemetini tamamen kaybetmiş. Beton dayanımı sıfıra yakın. Kum gibi dağılmış. Ayakta kalan diğer binaların kolonlarında da burkulma olmuş. Hasarlı durumda.”
Toprak malzemeli kum
İnşaat Mühendisleri Odası Elazığ Temsilcisi Hıdır Kaya ise şu tespitleri yaptı: “Yıkılan binalar depreme dayanıksız. Mühendislik hizmeti almamış, malzemesi bozuk binalar. Deprem yönetmeliğine göre yapılan binaların yıkılma olasılığı çok zayıf. Eski binaların çoğu elenmeden, yıkanmadan dereden getirilen toprak malzemeli kumlarla yapılmış. Malzeme hatasından yıkıldıklarını düşünüyorum.”